Pahutaryli ź niekalkimi baćkami pra toje, jak na ich cisnuli praź dziaciej, kab adbić luboje žadańnie vykazvacca i prajaŭlać hramadskuju pazicyju.
«Čamu maja siamja pavinna pieražyvać sudy i sacyjalnaje rasśledavańnie praz koler žaluzi?»
Baćka siami dziaciej, paet, muzyka, mieniedžar Siarhiej Mieljaniec vyklikaŭ zaniepakojenaść u dziaržaŭnych orhanaŭ, kali paviesiŭ u svaim pryvatnym domie pad Minskam bieł-čyrvona-biełyja žaluzi. Tyja raspačali sacyjalnaje rasśledavańnie ŭmoŭ hadavańnia dziaciej, finałam jakoha staŭ saviet prafiłaktyki.
Siamja Mieljancoŭ.
Žaluzi ŭ domie Siarhieja źjavilisia jašče ŭ žniŭni 2020 hoda, ale cikaŭnaść učastkovaha vyklikali tolki ŭ śniežni. Za pikietavańnie pry ich dapamozie (prytym što vokny doma vychodziać na les) nad Siarhiejem prajšoŭ sud, vynikam jakoha staŭ štraf 30 bazavych u miežach artykuła 23.34 KaAP (na toj momant 870 rubloŭ). Adrazu ž paśla suda z RUUS Minskaha rajona ŭ navučalnyja ŭstanovy dziaciej pajšli papiery z patrabavańniem pravieści ŭ adnosinach Mieljancoŭ prafiłaktyčnyja mierapryjemstvy.
«Ździajśnieńnie administracyjnych pravaparušeńniaŭ niehatyŭna ŭpłyvaje na hadavańnie dziaciej».
U lutym hetaha hoda ŭ dom zavitała pradstaŭničaja kamisija z namieśnikaŭ dyrektara pa vychavaŭčaj rabocie škoł, dzie vučacca dzieci. Paralelna synoŭ Siarhieja pačali vyklikać na razmovy ź psichołahami i ideołahami ŭ škole.
«Ja vychodziŭ u centr Minska i ŭ 2006 hodzie, i ŭ 2010, i ŭ 2015, i ŭ 2017-m — kožny raz, kali moh padtrymać svoj narod malitvaj jak chryścijanin. I heta nikoli nie mieła niejkich nastupstvaŭ dla dziaciej. Nie było da nas nijakich pytańniaŭ ni ad škoły, ni ad orhanaŭ. U pačatku navučalnaha hoda, zdarałasia, płanava zavitvali sa škoły, kab pahladzieć na abstanoŭku ŭ siamji. A voś u 2021-m nam užo pačali pahražać «sacylna-niebiaśpiečnym stanoviščam» za niejkija žaluzi».
U kaledžy palihrafii starejšaha syna Siarhieja ideołahi i psichołahi sprabavali pierakanać u tym, što bieł-čyrvona-bieły ściah — fašyscki, padrabiazna raspytvali pra pierakanańni siamji, pahražali vyklučeńniem. Druhoha syna pačali vyklikać na testy da psichołahaŭ.
Što tyčycca pravierki ŭmoŭ žyćcia dziaciej, to dla «Akta abśledavańniaŭ umoŭ žyćcia i vychavańnia niepaŭnaletnich» u domie nie znajšli nivodnaj chiby. Kulminacyjaj stała pryznačeńnie ŭ Pryvolnienskaj siaredniaj škole pasiadžeńnia savieta prafiłaktyki.
«Usio heta prachodziła niahledziačy na toje, što ŭ mianie jašče byŭ čas abskardzić prysud u vyšejšaj instancyi — Minskim abłasnym sudzie», — aburajecca Siarhiej.
Na saviecie piedahohi padzialilisia vynikami svajho sacyjalnaha rasśledavańnia: nie tolki pra pobytavyja ŭmovy, ale i vynikami zapytaŭ u palikliniki, psichałahičnyja i narkałahičnyja, inšymi kiejsami pryciahnieńnia da adkaznaści pa administracyjnych artykułach. Pra ŭsio heta prahučali vyklučna pazityŭnyja vodhuki. Takimi ž dobrymi byli charaktarystyki dziaciej pa miescy navučańnia. U vyniku ŭsie prysutnyja prahałasavali za toje, što pryčyn dla pastanoŭki Mieljancoŭ na ŭlik pa «sacyjalna niebiaśpiečnym stanoviščy» niama.
«Pry ŭsim pry hetym paśla savieta mianie adviała ŭbok namieśnica dyrektara pa vychavaŭčaj rabocie i ideałohii i papiaredziła, što ŭ luby momant sacyjalnaje rasśledavańnie pa našaj siamji moža być znoŭ adnoŭlena. Heta šantaž, brudny mietad hulni: jany pačynajuć cisnuć na mianie pry dapamozie dziaciej. A apošnija, miž inšym, sapraŭdy ciažka hetuju situacyju pieranieśli. Starejšy syn paśla prymusovaj razmovy ŭ kaledžy staŭ bolš zamknionym, pryjšłosia źjeździć paru razoŭ da psichołaha.
Śpiecyjalistka skazała, što ŭ syna tryvožny stan, jaki moža vylicca ŭ depresiju. Ciažej za ŭsio było žoncy: siem dziaciej — heta i tak stres, a kali nad taboj visić pastanoŭka na ŭlik i tatalny kantrol, heta vielmi vybivaje z kalainy», — kaža Siarhiej.
Žaluzi na voknach doma Mieljancoŭ praciahvajuć visieć. Praŭda, ciapier zvonku ŭpryhožanyja malunkami dziaciej z chryścijanskaj simvolikaj. Siarhiej kaža, što navat z takim ciskam jany nijakim čynam nie admaŭlajucca ad svaich pierakanańniaŭ i pohladaŭ:
«Čyrvony i bieły kolery majuć vielmi hłyboki sens dla chryścijan. Jany simvalizujuć kroŭ, pralituju Chrystom (čyrvony koler) i bieły — prabačeńnie, kali čałaviek raskajvajecca pierad Boham. U Biblii šmat razoŭ zhadvajucca hetyja momanty. Časta ŭ Siaredniavieččy žyvapiscy malavali Isusa ź bieł-čyrvona-biełym ściaham. Jość freski, abrazy, pano. Uračystaje adzieńnie pravasłaŭnych śviataroŭ taksama ŭtrymlivaje ŭstaŭki hetych ža koleraŭ. Čamu tady maje žaluzi nie mohuć być vykananyja ŭ hetych kolerach, kali jany adlustroŭvajuć moj śvietapohlad?
Čamu ja pavinien pieražyć sud, sacyjalnaje rasśledavańnie, prafiłaktyčnyja narady, apielacyi, pavinien spłočvać štrafy praz koler maich žaluzi? Čamu moj małodšy brat, taksama šmatdzietny baćka i chryścijanin, adsiedzieŭ 15 sutak u turmie za padobnyja žaluzi ŭ siabie na kvatery?» — hetyja pytańni dla mužčyny pakul tak i zastajucca biez adkazaŭ.
«Pradstaŭniki škoły i ŭčastkovy nibyta chacieli ŭbačyć u našaj kvatery pryton»
Staršynia pinskich sacyjał-demakrataŭ Vieranika Ivanova kaža, što miascovaj uładzie i milicyi vielmi b chaciełasia, kab jaje ŭ ich horadzie nie było zusim, kab jana nie zajmałasia infarmacyjnaj i pravaabarončaj dziejnaściu i miascovyja byli nie abaronienyja: «Ja dla ich jak kostka ŭ horle». Ale hetaha jana dazvolić sabie nie moža: «Kali ja zamaŭču, to takim čynam padstaŭlu pad udar astatnija siemji. Milicyja, administracyja budzie viedać: kali prakaciła sa mnoj, to i ź inšymi tym bolš prakocić».
U žančyny troje dziaciej — im 13, 15 i 24 hady.
Sa žniŭnia 2020 hoda ŭ Vieraniki «nabiehła» čatyry administracyjnyja pratakoły za ŭdzieł u maršach, štrafy ahułam na 120 bazavych, adno zatrymańnie na 72 hadziny i amal dvanaccać — na try hadziny, 10 prafiłaktyčnych hutarak.
Vieranika razam sa starejšymi dziećmi.
«Časam mnie dastatkova było vyjści ŭ niadzielu z doma z žadańniem pajści ŭ kaścioł, jak mianie adrazu izalavali», — raskazvaje surazmoŭca.
Samym strašnym momantam dla jaje staŭ pieryjad hrukańnia ŭ dźviery pa načach.
«Akramia taho, mnie vyklučali śviatło na ščytku. Tak było niekalki razoŭ. Ja, viadoma, nie padychodziła i dźviery nie adčyniała. Sama dla siabie była ŭpeŭnienaja, što heta ź milicyi. Mnie było strašna, tamu na niekatory čas ja vyrašyła vyvieźci małodšych dziaciej z krainy i schavać u svajakoŭ».
Paśla ŭ kvateru Vieraniki pačali prychodzić pravierka za pravierkaj: pradstaŭniki škoły, adździeła adukacyi, inśpiektar pa spravie niepaŭnaletnich, učastkovy.
«Jany zaŭsiody śpiecyjalna ŭryvalisia niečakana. Składvałasia ŭražańnie, što jany chacieli ŭbačyć u mianie pryton».
Vieranika papiaredziła dyrektara 15-j miascovaj škoły, što dzieci časova žyvuć u svajakoŭ, tamu nie adrazu prystupiać da zaniatkaŭ u vieraśni. Ëj padałosia, što ŭ jaje stanovišča ŭvajšli, ale dyrektar adrazu napisaŭ na žančynu zajavu ŭ prakuraturu: «pieraškadžaje niepaŭnaletnim dzieciam atrymlivać adukacyju» (chacia tyja prapuścili ahułam 10 navučalnych dzion).
«Praz tydzień mianie vyklikali ŭ vykankam na raźbiralnictva. Dzieci na toj momant jakraz viarnulisia ŭ Pinsk. Kamisija nastojvała, kab pastavić našu siamju na ŭlik. Namieśnik dyrektara SŠ №15, naprykład, u jakaści arhumienta pryvodziła drenny stan našaha žytła — nibyta ŭ nas jano ŭ antysanitarnym stanie. Dobra, što ja raniej zdahadałasia sfatahrafavać akt ahladu žyllovych umoŭ — tam było jasna zafiksavana, što pretenzij u kamisii z troch čałaviek da našaha žytła nie było. Dyk adkul ža jany źjavilisia na słovach? Palemika ŭ zale sa staršynioj kamisii pa spravach niepaŭnaletnich, staršynioj inśpiekcyi pa spravach niepaŭnaletnich, namieśnikam staršyni vykankama pa ideałohii i pradstaŭnikami škoły zaniała chvilin piaćdziasiat. Pa vyniku mianie pastavili na prafiłaktyčny ŭnutryškolny ŭlik, ale siamju nie pryznali ŭ SNS».
Usia hetyja padziei, pa słovach žančyny, adbiłasia na siaredniaj dačce, jakaja zaraz pje zaspakajalnyja srodki. U dziaŭčyny pačalisia paničnyja ataki, joj pastajanna śniacca kašmary, jana pieražyvaje, što maci sydzie i adnojčy zusim nie vierniecca.
Pieražyvaje za svaich dziaciej, viadoma, i Vieranika. Starejšy syn žančyny sam pravioŭ u pinskim izalatary 25 sutak.
«Ja nieadnarazova vykazvała supracoŭnikam milicyi ŭ tvar, kali jany mianie zatrymlivali: vajujcie z darosłymi, ale nie čapajcie dziaciej. Heta haniebna. Sama choć i bajusia za dziaciej, maŭčać nie budu. Treba raskazvać pra ŭsio heta, kab ludzi viedali, što jany nie samotnyja. Bo, kali ty adzin, praściej apuścić ruki i zdacca», — kaža sa ślaźmi na vačach Vieranika.
«My ŭdzielničali ŭ konkursie najlepšych šmatdzietnych siamiej, a nas zachacieli pastavić na ŭlik za bieł-čyrvona-bieły ściah na aknie»
U markietołaha Kaciaryny Byčko troje dzietak: trynaccaci, siami i troch hod.
U śniežni 2020-ha jana była zatrymanaja za ściah, jaki visieŭ na aknie kvatery. Tady žančynie dali štraf (30 bazavych), da suda jana praviała na Akreścina dvoje sutak.
Kaciaryna ź dziećmi.
«Na momant zatrymańnia sa mnoj u kvatery byŭ małodšy syn, i infarmacyja pra jaho była adrazu pieradadzienaja ź ISN u sadok. Tamtejšaja administracyja dalej kiravała sacyjalnym rasśledavańniem u dačynieńni da našaj siamji. Heta ŭsio prytym, što my ŭdzielničali ŭ konkursie najlepšych šmatdzietnych siemjaŭ rajona ŭ 2019 hodzie, našy dzieci dahledžanyja, dobra vučacca, aktyŭna ŭdzielničajuć u kanfierencyjach i tvorčych mierapryjemstvach, naviedvajuć pazaškolnyja zaniatki i hurtki».
Što było dalej?
Kvateru žančyny naviedali pradstaŭniki škoły i sadka, taksama da ich prychodzili pradstaŭniki MNS — paraili nabyć dadatkovy pažarny apaviaščalnik. Paśla zboru infarmacyi pra baćkoŭ ź miescaŭ pracy, pra dohlad dziaciej — z palikliniki adbyłosia pasiadžeńnie kamisii, na jakim prymałasia rašeńnie, stavić siamju na ŭlik ci nie.
«Žančyna z rajonnaha adździeła adukacyi zapytvałasia, z čaho naša pazicyja suprać aficyjnaj ułady, «dzie byŭ dla nas bčb-ściah da žniŭnia», skardziłasia, što joj u sacsietkach (jana biare ŭdzieł u aŭtaprabiehach «Za baćku») niekatoryja darosłyja pišuć brydoty ci nazyvajuć fašystami i hetak dalej. Ale ja adkazvała, što za hety režym nie hałasavała nikoli i zaŭsiody była suprać, što bčb-ściah nie staŭ simvałam pratestu ŭ žniŭni 2020-ha, a zaŭsiody byŭ dla mianie nacyjanalnym histaryčnym ściaham (tut my krychu padniali pytańni historyi, ale nie stali spračacca), što ni ja, ni maje dzieci nie majem zvyčki pavodzić sabie bieskulturna, navat kali nam chtości nie padabajecca, što z aficyjnych krynic jakraz my čujem, što my — fašysty… Ahułam my razmaŭlali spakojna, niahledziačy na roznyja pohlady. Naprykancy pradstaŭnica adździeła adukacyi skazała, što pryjemna ździŭlenaja bačyć «na našym baku adukavanych i kulturnych ludziej». Ale dobra jana nie ŭ temie, astatnija ž daŭno dobra viedali našu siamju i tak».
Na hety raz Byčko vyrašyli na ŭlik nie stavić — nie było da čaho pryčapicca, ale papiaredzili, što rasśledavańnie mohuć adnavić u luby momant, kali ŭ baćkoŭ buduć novyja administracyjnyja artykuły.
«Usio, što adbyvajecca z nami, — heta prykmieta słabaści sistemy, sproba prymusić lubić. Zrazumieła, što takija instrumienty pracujuć na zadušeńnie prajaŭ pratestu, ale ŭ śviadomaści jany ničoha nie źmianiajuć, naadvarot. I jak by tam ni było, pavaha da ŭdzielnikaŭ hetaha cisku tolki pamianšajecca», — kaža Kaciaryna.
«Manipulavać luboŭju da dziaciej — samaje nizkaje, što možna prydumać»
U architektara-dyzajniera Uljany Šyškovaj taksama troje dziaciej.
Paśla vybaraŭ na jaje było składziena piać administracyjnych pratakołaŭ, jašče adzin — na maci. Usie sudy skončvalisia prysudžeńniem štrafaŭ — ahułam ich u siamji «nakapała» amal na piać tysiač rubloŭ. Pakul siamja ich nie vypłaciła, u ich byŭ apisany ŭčastak, dzie budujecca dom.
A ŭ kastryčniku da Uljany ŭvohule pryjšli ź pieratrusam.
«Usio, što ja viedaju, što pastanova na pieratrus była ŭ suviazi ź niejkaj kryminalnaj spravaj. Jakoj mienavita, mnie nie paviedamili. U nas zabrali techniku, telefony i ŭ toj ža dzień mianie advieźli ŭ RUUS Zavodskaha rajona. Tam mnie admovili ŭ advakacie, dapytvali na temu taho, jakaja maja rola ŭ pratestach. Mnie nieadnarazova paŭtaryli: kali i dalej budu chadzić na maršy i prajaŭlać svaju niazhodu ź dziejnaj uładaj, to ŭ mianie pačnucca prablemy ź dziećmi. Prahučaŭ vyrazny ŭltymatum: ci spyniajsia, ci my ŭ ciabie ich adbirajem, zavodzim na ciabie kryminalnuju spravu».
Uljana kaža, što sapraŭdy spužałasia, bo ŭ niejki momant joj patelefanavali z Sacyjalna-piedahahičnaha centra z prytułkam Zavodskaha rajona, prasili pryjści na razmovu, ale žančyna hetuju prapanovu praihnaravała.
Dzieci Uljany vučacca dystancyjna ŭ rasijskaj navučalnaj ustanovie, tamu prafiłaktyčnyja razmovy ź ideołahami i kamisii jaje minuli, ale jana nie ŭpeŭnienaja, što pra jaje zabylisia zusim.
«Sama imaviernaść taho, što dziaciej mohuć adabrać, uvodzić u žach. Jak i žachliva toje, što ty pavinien vybirać pamiž patryjatyčnymi pačućciami, pracaj na dabrabyt krainy i biaździejnaściu, bo nie možaš ryzykavać ščaściem svajoj siamji. Manipulacyja luboŭju da dziaciej — samaje nizkaje, što možna prydumać, kab cisnuć na ludziej. Spadziajusia, naša hramadstva heta pieražyvie».
