Шыітаке / Фота: vecteezy
У тэматычным даследаванні, апублікаваным у кастрычніку ў New England Journal of Medicine, дактары апісваюць, як у небаракі развілася рэдкае захворванне скуры з-за ўжывання недастаткова апрацаваных грыбоў шыітаке. 72-гадовы мужчына наведаў мясцовае аддзяленне неадкладнай дапамогі ў Жэневе праз два дні пасля таго, як у яго абсыпала спіну і верх сядалішча, дый свярбела. Свярбела так моцна, што чалавек не мог заснуць.
Выглядала высыпка дзіўна — чырвоныя палосы, нібыта чалавека бізуном білі. Дактары паставілі дыягназ: жгуцікавая эрытэма. Такую выклікаюць некалькі трыгераў: напрыклад, уздзеянне супрацьракавага прэпарату блеаміцыну, піша Gizmodo. Але калі мужчына расказаў, што за два дні да гэтага ён гатаваў грыбы шыітаке, лекары выказалі здагадку, што яго праблема — гэта так званы «дэрматыт шыітаке».
Гэтае захворванне скуры звычайна ўзнікае праз дзень-два пасля ўжывання недастаткова апрацаваных або сырых шыітаке (Lentinula edodes). Не зусім зразумела, чаму гэта адбываецца, але асноўная на сёння тэорыя палягае ў тым, што гэта таксічная рэакцыя або рэакцыя гіперадчувальнасці на лентынан (lentinan), складаны вуглявод, які ў вялікай колькасці ўтрымліваецца ў шыітаке. Лентынан распадаецца пры дастатковай тэмпературы, таму спажыванне добра апрацаваных грыбоў не выклікае высыпкі. Лічыцца, што гэта незвычайнае ўскладненне нават для аматараў сырых або недавараных шыітаке; яно развіваецца прыкладна толькі ў 2% людзей, якія спажываюць гэтыя папулярныя ў Японіі грыбы.
Фота: Eglė Janušonytė and Jöri Pünchera/New England Journal of Medicine
Нягледзячы на рэзкі выгляд высыпкі, дэрматыт шыітаке, падобна, не выклікае больш сур'ёзнай або небяспечнай для жыцця алергічнай рэакцыі, вядомай як анафілаксія (ці анафілактычны шок). Стан праходзіць самастойна праз некаторы час. У апісаным выпадку мужчыну рэкамендавалі з гэтага моманту ўважліва і ў поўнай меры гатаваць грыбы; яму таксама давалі стэроіды мясцовага дзеяння і пераральныя антыгістамінныя прэпараты, каб палегчыць сімптомы. Падчас наступнага агляду праз два тыдні на яго скуры ўсё яшчэ заставаліся некаторыя рэшткавыя ўчасткі з гіперпігментацыяй, але сверб знік.
Дэрматыт шыітаке рэдка сустракаецца па-за межамі азіяцкіх краін, дзе гэтыя грыбы часцей за ўсё ўжываюць у ежу. Але рост папулярнасці шыітаке ва ўсім свеце прымусіў некаторых лекараў папярэдзіць, што апісаны выпадак верагодна стане больш рэгулярнай з'явай і ў іншых месцах.
Чытайце таксама:
Што трэба ведаць пра грыбы і іх уласцівасці перад тым, як ісці з кошыкам у лес
