Cimaci Šałame ŭ roli Vili Vonki. Fota: Warner Bros. / Courtesy Everett Collection
Kandytar-čaraŭnik Vili Vonka ŭžo źjaŭlaŭsia ŭ kino ŭ ekranizacyjach kłasičnaha dziciačaha ramana Roalda Dala «Čarli i šakaładnaja fabryka». U vykanańni Džyna Uajłdera Vonka byŭ davoli miłym piersanažam — praŭda, sa schavanym manijakalnym bokam.
U rymiejku Cima Biortana 2005 hoda Džoni Dep, jaki tady byŭ na piku svajoj kinakarjery, pakazaŭ hledačam davoli vampiryčnuju viersiju hałoŭnaha hieroja.
Ale ŭ sioletnim «Vonku» režysiora Poła Kinha — viasiołym, biezdakorna pastaŭlenym, pakazalna staramodnym muzyčnym filmie — Vonka ŭ vykanańni Cimaci Šałame — radasnaja duša iskrystaj dabryni. Jaho šakaładny zapał — pieradusim, ale balučych dušeŭnych załomaŭ jašče niama — hetak ža, jak i luboha śledu ciomnaha boku. «Vonka» — heta aryhinalny, nie zasnavany ni na jakim litaraturnym tvory fentezi-miuzikł ab pryhodach maładoha hieroja da taho, jak jon zasnavaŭ svaju znakamituju šakaładnuju fabryku.
Film raspaviadaje, jak letucienny juny Vili sprabuje adkryć šakaładnuju kramu ŭ vydumanym horadzie (trochi padobnym da brytanskaha, trochi da amierykanskaha i trochi — da luboha horada kantynientalnaj Jeŭropy) u vydumany pieryjad času (niešta nakštałt viktaryjanskaj epochi i adnačasova — nakštałt siaredziny XX stahodździa). Ale jaho namahańniam supraćstajać Słahvort, Pradnos i Fikielhrubier — try biznesoŭcy, zhadanyja ŭ ramanie Dala jak vytvorcy-kankurenty, jakija skrali recepty Vonki. Heta, miž inšym, samyja śmiešnyja piersanažy filma — dziakujučy toj asablivaści, što akciory radasna i śviadoma niapravilna vymaŭlajuć pałovu ich dyjałohaŭ. Hetyja try ślizkija snoby padkuplajuć načalnika palicyi, kab toj vykinuŭ maładoha Vonku z horada.
Alivija Kołman u roli misis Skrabit, złosnaj haspadyni pralni. Fota: PA
Ale heta jašče nie ŭsio. Vili traplaje ŭ pracoŭnaje rabstva (trochi niečakany pavarot dla dziciačaha filma, ale abyhrana heta paciešna) da hieraini Alivii Kołman — niepryjemnaj uładalnicy pralni. Taksama hałoŭnamu hieroju pryjdziecca navučycca čytać (tak, jon nie ŭmieje), pazyčyć žyrafu ŭ zaaparku, znajści baćkoŭ svajoj siabroŭki Nudł (Kała Lejn) i prakraścisia ŭ łohava zładziejaŭ, jakoje mieścicca prosta pad saboram. Usie hetyja chitryki ŭzmacniajucca jarkimi kaściumami ŭ pałosku, bahaćciem hulni słoŭ u styli Dala, a taksama šeraham daścipnych numaroŭ bierlinskaha kabare i miełodyj bradviejskich šou. U dadatak pa filmie raźlitaja ščodraja porcyja sientymientalnaści. U cełym, «Vonka» napružvaje ŭsie siły, kab stać najlepšaj siamiejnaj zabaŭkaj u kinateatrach na hetyja Kalady.
Jon napoŭnieny muzykaj, tancami i biaskoncymi łasunkami, ale čaho ŭ im niama, dyk heta mocnaha, zachaplalnaha siužetu, jaki nadaŭ by stužcy enierhii i pavysiŭ častatu jaje pulsa, miarkuje ahladalnik Bi-bi-si Nikałas Barbier.
Złučajučy kavałački z «Mery Popins», «Oliviera Tvista» i mnohich inšych historyj, režysior vyrablaje nie stolki vytančanaje šakaładnaje piečyva, kolki adnu z tych skrynačak, u jakich lažyć niekalki standartnych firmovych šakaładnych batončykaŭ, zahornutych u jarkuju płastykavuju ŭpakoŭku.
Pakul hieroj kidajecca tudy-siudy pamiž pralniaj samaabsłuhoŭvańnia i haradskoj płoščaj, pamiž siońniašnim dniom i saładžavymi ŭspaminami pra minułaje, dziejańnie jak śled nie prasoŭvajecca. Šałame, jakim by talenavitym ni byŭ, nie jość ni vialikim śpievakom, ni vialikim komikam, i jon tak i nie prydumaŭ, jak zrabić ź Vili niešta bolšaje, čym prosta bałbatlivaha dzivaka. Tamu heta sapraŭdnaja palohka, kali na ekranie narešcie źjaŭlajecca Chju Hrant u vobrazie zadzirystaha umpa-łumpy — na žal, jon robić heta tolki epizadyčna.
Chju Hrant u jaskravych epizodach z umpa-łumpam. Fota: Warner Bros.
Dziejańnie filma adbyvajecca ŭ śviecie «čystaha ŭjaŭleńnia». Tady jak raman Dala ŭtrymlivaŭ šmat razdražnieńnia aŭtara z nahody niepryjemnaściaŭ realnaha žyćcia i časta adsyłaŭ da sapraŭdnaj rečaisnaści, «Vonka», hetak ža, jak kali ŭ adnoj sa scen Vili pieranosiać nad horadam na źviazcy pavietranych šaroŭ z hielijem, ihnaruje hravitacyjnaje pryciahnieńnie realnaści. Toje ž datyčyć i vyrabaŭ Vili, jakija bolš padobnyja da cacak, čym da łasunkaŭ, i majuć takuju kolkaść čaroŭnych ułaścivaściaŭ, što ich smak užo nie maje anijakaha značeńnia.
Cimaci Šałame ŭ filmie «Vonka». Fota: Warner Bros. via Associated Press
Zrešty, niahledziačy na hetyja niedachopy, mnohija krytyki ŭsio adno adznačajuć, što film atrymaŭsia nadzvyčaj vidoviščnym i stanie dobraj zabaŭkaj dla siamji na Kalady. Choć piersanažy nikoli nie zhadvajuć pra zimovyja śviaty i heta nie častka siužetu, ale vulicy pakrytyja śnieham, hieroi pjuć ciopły šakaład, a mahičnyja i dziŭnyja padziei jašče bolš padmacoŭvajuć suviaź z navahodnim nastrojem. Dla dziaciej u stužcy jość jarkaje i kazačnaje vizualnaje afarmleńnie, hieroj Vonki, ź jakim chočacca siabravać, i śmiešnyja piersanažy. Baćkoŭ ža paciešać akciory bolš stałaha vieku (Alivija Kołman, Chju Hrant) i niečakanyja pavaroty padziej, jakija nie prynižajuć razumovyja zdolnaści ich dziaciej.
Bolš pra kino:
«Chłopčyk i ptuška»: u kinateatrach čarhovy šedeŭr Mijadzaki paśla 10-hadovaha pierapynku
Nikałas Kiejdž u najlepšaj formie ŭ dzika śmiešnaj kamiedyi «Scenar mary»
«Pakiń śviet u minułym»: Džulija Robierts u aktualnym trylery pra strachi sučasnaha śvietu
Ź jakoha rajona, čušpan? Što za sieryjał «Słova pacana», jaki rvie rejtynhi
