Marmur Ełhina ŭ Brytanskim muziei. Fota: pixabay
Premjer-ministr Hrecyi Kiryjakas Micatakis mieŭsia sustrecca z premjer-ministram Vialikabrytanii Ryšy Sunakam u Łondanie, adnak u apošniuju chvilinu brytancy admianili sustreču. Pra heta piša ahienctva Bi-bi-si.
Pryčynaj kanfliktu stała intervju Micatakisa ahienctvu Bi-bi-si za dzień da sustrečy, u jakim toj vykazaŭ nadzieju na toje, što Vialikabrytanija viernie Hrecyi skulptury Parfienona. Hrečaski ministr tady skazaŭ, «što mieć častku artefaktaŭ u Afinach, a častku ŭ Łondanie, heta jak padzialić Mona Lizu na dźvie častki».
«Tyja, chto vieryć u pravilnaść i sumleńnie svaich rašeńniaŭ, nikoli nie admaŭlajucca ŭstupać u kanstruktyŭnuju arhumientacyju i debaty», — skazaŭ Kiryjakas Micatakis z rasčaravańniem z-za raptoŭnaj admieny sustrečy sa svaim brytanskim kaleham Ryšy Sunakam.
Micatakis dadaŭ, što pazicyi Hrecyi ŭ pytańniach adnosna viartańnia mastackich kaštoŭnaściaŭ na radzimu viadomyja ŭsiamu śvietu. Adnak u aŭtorak, akramia hetaha, palityk spadziavaŭsia abmierkavać z brytanskim kaleham prablemy Ukrainy, Izraila, klimatyčny kryzis i mihracyju.
Brytanski ŭrad paćvierdziŭ, što admianiŭ sustreču z hrečaskim premjeram, i prapanavaŭ jamu zamiest hetaha sustrecca tolki z namieśnikam Ryšy Sunaka Olivieram Daŭdenam. Adnak tut admoviłasia ŭžo delehacyja Hrecyi.
Krynicy Bi-bi-si kažuć, što praviadzieńnie takoj sustrečy stała niemahčymym paśla taho, jak u ŚMI źjavilisia kamientary Micatakisa adnosna marmuraŭ Ełhina (Elgin Marbles) — skulptur i reljefaŭ Parfienona Afinskaha Akropala, stvoranych staražytnahreckim skulptaram Fidyjem pamiž 447 i 432 hadami da n. e.
Svaju nazvu marmury biaruć ad proźvišča brytanskaha łorda Tomasa Brusa Ełhina, brytanskaha pasła ŭ Asmanskaj impieryi, jaki ŭ pačatku XIX stahodździa vyviez skulptury z Hrecyi, paśla čaho ich u 1816 nabyŭ brytanski ŭrad i pieradaŭ Brytanskamu muzieju.
Adnak Ełhin tady atrymlivaŭ ad turkaŭ dazvoł tolki na vyvaz «niekatorych abłomkaŭ kamianioŭ z nadpisami i fihurami». U vyniku brytanski pasoł zabraŭ z saboj amal pałovu ŭsich marmurovych kaštoŭnaściaŭ Parfienona, bo chacieŭ «zachavać ich va ŭmovach niestabilnaj palityčnaj abstanoŭki ŭ Turcyi i abaranić ich ad rabavańnia z boku pryvatnych kalekcyjanieraŭ».
Hrecyja, u svaju čarhu, dziesiacihodździami namahajecca viarnuć kaštoŭnaści Parfienona nazad, a taksama stavić pad sumnieŭ zakonnaść dziejańniaŭ łorda Ełhina i praŭdapadobnaść dazvołu na vyvaz kaštoŭnaściaŭ, jaki byŭ dadzieny turkami.
Pa zakonach Vialikabrytanii, viartać staražytnyja kaštoŭnaści na ich radzimu niamožna. Pieradača ekspanataŭ mahčymaja, tolki kali ich stvaryli paśla 1850 hoda, kali jany vielmi mocna sapsavanyja albo majuć dublikaty ŭ lepšym za aryhinał stanie. Adziny mahčymy varyjant u vypadku z Hrecyjaj — heta pazyčyć ekspanaty na abmiežavany čas, adznačaje Bi-bi-si.
U toj čas jak kansiervatyŭnyja palityki admaŭlajucca viartać Hrecyi marmury, apazicyjnaja partyja lejbarystaŭ, naadvarot, zajaŭlaje, što jana b nie stała pieraškadžać pahadnieńniu ab pazyčańni hetych skulptur Hrecyi dla viartańnia histaryčnych kaštoŭnaściaŭ na ich radzimu.
Čytajcie taksama:
Žerar Depardjo pradaŭ skulpturu ŭradženca Biełarusi — pradstaŭnika Paryžskaj škoły
Zahadkavaja historyja adnoj skulptury. Jak Łukašenka padaryŭ toje, čym nie vałodaŭ
Što stała z rasijskimi pomnikami, jakija impieryja staviła ŭ nacyjanalnych pravincyjach
