Volha Harbunova padčas intervju. Skryn ź videa
Kaho z palitźniavolenych vyzvalajuć daterminova
Volha Harbunova kaža, što joj viadomyja niekalki vypadkaŭ daterminovaha vyzvaleńnia palitźniavolenych. Jana źviartaje ŭvahu, što na niekatorych palitźniavolenych byli zaviedzienyja kryminalnyja spravy pa ekanamičnych artykułach. Dla vyzvaleńnia takich ludziej byli vykarystanyja pałažeńni artykuła 88 Kryminalnaha kodeksa, jaki praduhledžvaŭ mahčymaść kratnaha pakryćcia ekanamičnaj škody.
Akramia hetaha byli vyzvalenyja ludzi, jakija mieli hramadzianstva inšych krain. Chutčej za ŭsio ŭ hetym vypadku, ličyć Harbunova, pieramovy vialisia na ŭzroŭni dypłamatyčnych pradstaŭnictvaŭ. Heta vypadki Natalli Chierše i Safii Sapiehi.
«Heta śviedčyć pra toje, što, niahledziačy na toje, što režym zacikaŭleny maksimalna nahniatać situacyju, […] adpomścić usim niazhodnym, zapužać uvieś biełaruski narod, my bačym peŭnyja treki, pa jakich adbyvajucca pieramovy.
My čujem, što zajaŭlaje Respublika Polšča dy inšyja krainy, jakija hatovyja vystupić u jakaści pasiarednika ŭ takich pieramovach. I my razumiejem, što takaja rabota viadziecca rehularna. I nie tolki my, ale i mižnarodnyja partniory robiać sproby znajści tryhiernyja, resursnyja miescy, kab možna było havaryć ab vyzvaleńni adnaho, dvuch, niekalkich palitźniavolenych», —
kaža pradstaŭnica pa sacyjalnaj palitycy ŭ Kabiniecie.
Chto i što moža prymusić Łukašenku adpuścić palitviaźniaŭ?
Pa pohlad Harbunovaj, vialikaj pamyłkaj źjaŭlajecca vykarystańnie słova «prymusić»:
«Kali my havorym pra pieramovy, to pačynajecca vielmi šmat śpiekulacyj na hetu temu, padmiena paniaćciaŭ. Vielmi časta, kali my havorym pra pieramovy, ludzi, jakija vystupajuć apanientami takoj stratehii, pačynajuć vykarystoŭvać słovy «handal», adrazu źmiaščajučy fokus u hetaj razmovie, nadajučy joj niehatyŭnuju kanatacyju. Byccam by razmova idzie pra handal ludźmi. A heta mižnarodnaje złačynstva», — adznačaje palityčnaja dziajačka.
Na jaje pohlad, kali havaryć pra pieramovy, važna razumieć, što anivodnyja pieramovy nie zavieršacca pośpiecham, kali niechta niekaha budzie da niečaha prymušać. U lubych pieramovach jość sproba damovicca. Heta ruch nasustrač, pošuk niejkich umovaŭ, prapanoŭ.
«Ja nie viedaju, ci mahčyma dasiahnuć pośpiechu ŭ pieramovach, kali my nie havorym pra situacyju «vin-vin», kali ŭ kožnaha boku pavinna być niešta pryvabnaje dla apanienta. I tut my ŭpirajemsia ŭ kaštoŭnasny barjer. Kali my zvodzim usiu našu pracu pa vyzvaleńni palitźniavolenych da pytańnia prymusu režymu niejkim čynam adpuścić ludziej, to tut my prajhrali.
Voś užo čaćviorty hod. Tam tysiačy ludziej. Amal 1400 čałaviek užo vyjšli, poŭnaściu adbyŭšy pakarańnie ci nie adbyŭšy, naprykład, jak ja. I hetaja ličba budzie raści. My dobra bačym, što štodzionna zatrymlivajecca ad 20 da 30 čałaviek. My vyjšli na kankretnaje stabilnaje płato maštabnych represij. Kali my kažam, što pieramovy — heta «prymusić», to ŭ nas niama nijakich šancaŭ».
Na pytańnie, ci nie varta ŭ takim razie Śviatłanie Cichanoŭskaj źmianić rytoryku i pačać prapanoŭvać źniać sankcyi, Volha Harbunova adkazała, što ličyć taki padychod manipulatyŭnym i śpiekulacyjnym:
«Jak tolki my kažam pra pieramovy, to čujem: «A, hetyja, za admienu sankcyj». Kali ŭ mianie prosta ciapier spytajuć, za admienu ja sankcyj ci suprać, ja vykarystaju farmuloŭku «Ja za humanitarny abmien». Nie dumaju, što heta vychad. Ale my ŭžo čaćviorty hod znachodzimsia ŭ takim punkcie, dzie nam treba pieraasensavać usio, što my rabili, i, mahčyma, pryniać adkaznaść za toje, što my nie zaŭsiody ruchalisia ŭ patrebnym kirunku», — vykazała svajo mierkavańnie Volha Harbunova.
«Chto nam skazaŭ, što ŭručeńnie davierčaj hramaty aznačaje pryznańnie lehitymnaści»
Padčas razmovy Volha Harbunova pryhadała, jak joj adna znajomaja zadała pytańnie, navošta krainie pasły ŭ tych krainach, ź jakimi kraina siabruje. Usio i tak dobra. Raźvivajucca ekanamičnyja adnosiny, dobry handal. Pasły nieabchodnyja tam, dzie jość vialikija prablemy, dzie našy hramadzianie znachodziacca ŭ turmach, dzie prablematyčnyja niedemakratyčnyja režymy, składanaści z handlem, pastajannyja palityčnyja i ekanamičnyja pieraškody.
«Ja siadzieła i dumała: «Cikavy padychod». Vielmi razumny. U im niešta ad biznesu. Vidavočna, nie na majo myśleńnie, jakoje 20 hadoŭ farmavałasia ŭ trecim siektary. U mianie vielmi humanitarny skład rozumu, i ja liču, što hałoŭny pryjarytet — dapamoha palitźniavolenym va ŭsich aśpiektach hetaha pytańnia», —
zaŭvažaje Harbunova i dadaje, što «pakul zdaroŭje niekaha i žyćcio zaležać ad taho, što ty źbiraješsia rabić, treba vieści pieramovy da apošniaha. Pakul jość, za kaho i za što zmahacca».
Padčas razmovy było zakranuta pytańnie pra toje, što pasły zamiežnych krain na pačatku svajoj dziejnaści ŭ krainie pavinny ŭručać kiraŭniku dziaržavy davierčyja hramaty, što aznačaje pryznańnie dziejnaj ułady.
Harbunova padzialiłasia svaimi razvahami:
«Chto nam skazaŭ, što ŭručeńnie davierčaj hramaty aznačaje pryznańnie lehitymnaści? Chto daŭ hetuju dumku, skazaŭ, što pasoł, jaki pryjazdžaje ŭ krainu, zastajecca ŭ Minsku i chodzić na hetyja sustrečy, raŭniajecca pasolstvu, jakoje supracoŭničaje z pradstaŭnikami režymu?
Kali my havorym pra toje, što nam treba dapamoha, kab niechta vystupiŭ harantavanym pasiarednikam pamiž režymam i nami, kaho režym nie bačyć subjektam i nie źbirajecca vieści z nami pieramovy. My havorym, što vielmi zacikaŭlenyja ŭ tym, kab palitźniavolenyja vychodzili, kali jakaja z krain hatova nam u hetym dapamahčy, my budziem heta vitać. Jak hetaj krainie heta rabić, nie znachodziačysia ŭ Minsku? I ja voś chadžu i apošnim časam pastajanna nad hetymi pytańniami dumaju».
Što moža zrabić Vatykan
Viadoma, što kardynał Hudžeroci letam hetaha hoda byŭ u Biełarusi. Nijakich śviedčańniaŭ pra toje, što ŭ jaho adbyŭsia niejki kantakt z aficyjnymi ŭładami, niama. Na pohlad Harbunovaj, heta sihnał ab tym, što ni demakratyčnyja siły, ni ich partniory nie namacali situacyju «vin-vin», pry jakoj možna pačać razmaŭlać. Pytańnie ŭ tym, ci viadoma našamu boku, čaho chočuć aficyjnyja ŭłady za vyzvaleńnie palitźniavolenych.
Palityčnaja dziajačka zhadvaje, što Polšča pastajanna adznačaje, što viadzie pieramovy z aficyjnym Minskam ab vyzvaleńni Andreja Pačobuta. Ale da siońnia ničoha nie źmianiłasia. Tolki apošnija niekalki tydniaŭ režym staŭ pasyłać sihnały z boku MZS ab nieabchodnaści vybudoŭvańnia adnosin nanoŭ.
«U cełym my vielmi dalokija ad razumieńnia stratehii, taho, što nam treba rabić, praanalizavaŭšy toj trochhadovy vopyt, jaki ŭ nas jość. I rabić pracu nad pamyłkami. Ja ŭpeŭnienaja, što my ich ździajśniali. Ale vyhladaje tak, što my nie šukajem novych šlachoŭ. My stali na hetyja rejki i kocimsia.
U nas jość peŭnaje bačańnie, instrumienty. Sankcyi — heta instrumient cisku. I ja taksama tak liču. My nie pavinny dapuścić situacyi, kali sankcyi buduć admianiacca z-za ekanamičnych intaresaŭ inšych krain prosta tak, biez uliku maštabu represij, jakija nie spyniajucca, kolkaści palitźniavolenych, što siadzieć u turmach».
Jak treba vyrašać pytańnie z palitźniavolenymi
Na pohlad Harbunovaj, vialikaj pamyłkaj było toje, što pytańnie palitźniavolenych stała častkaj palityčnaha paradku dnia pa źmienie režymu.
«My pavinny vydzialać pytańnie palitźniavolenych i ich vyzvaleńnia ŭ niejki asobny trek. My nie možam vykarystoŭvać najaŭnaść palitźniavolenych jak častku, etap, umovu dla źviaržeńnia režymu.
Viadoma, što mienavita aŭtarytarny režym pryvioŭ da taho, što adbylisia takija represii i stała stolki palitźniavolenych. Ale pytańnie palitźniavolenych nie pavinna być zaviazana na źmienie, tranzicie ŭłady. A jano jak by stała hetym nieadjemnym punktam. U vyniku ŭsio astatniaje nie biarecca pad uvahu — ani humanitarnyja padstavy, ani ekstrannaść, ani pieramovy», — ličyć Volha Harbunova.
Žančyna adznačaje, što dobra razumieje, jak ciažka pryniać realnaść. Ale kali jana dumaje pra svoj palityčny ŭdzieł i dziejańni, źviazanyja z pytańniami palitźniavolenych, jana nie moža dapuścić taho, kab płan dziejańniaŭ vypracoŭvaŭsia zychodziačy z nadziei:
«U mianie nadziei — kuča. Ja da płota [miažy] jezdžu kožny tydzień u čakańni, što voś-voś i ŭ mianie budzie mahčymaść viarnucca dachaty. Ale dumajučy stratehična, ja zychodžu z samaha najhoršaha scenara. U im Maryja Kaleśnikava vychodzić u 2031 hodzie. Halina Dzierbyš siadzić 20 hadoŭ za akt teraryzmu, jaki jana nie ździajśniała. A joj ciapier 61 hod…. Raz užo ŭ maim mandacie raźmieščana pytańnie, źviazanaje z palitźniavolenymi i pošukam šlachoŭ ich vyzvaleńnia, to ja nie mahu dazvolić sabie maryć».
Harbunova adznačaje, što ŭsie bačać, što sankcyi nie pracujuć. A apošni pakiet sankcyj ES biełaruskija demakratyčnyja siły čakali amal hod. «Heta kaśmietyčnyja sankcyi. My bačym, što Jeŭropa praciahvaje na miljardy handlavać ź Biełaruśsiu. Pahladzicie materyjały Biełaruskaha rasśledvalnickaha centra, jak pradpryjemstvy prosta prafiesijna abychodziać sankcyi».
Aktyvistka padkreślivaje, što jana b chacieła, kab u pytańni palitźniavolenych demakratyčnyja siły abapiralisia na realnaść, a nie na mary i spadziavańni.
«Ja vieru, što ja viarnusia dachaty. Nie budu kazać kali, bo maje blizkija śmiajucca. Ale ja vieru, što heta ŭsio akumulujecca i na ŭsich uzroŭniach. Jano nie zmoža adkacicca nazad. My dabjemsia taho, što my vierniemsia ŭ krainu i jaje čakajuć pieramieny i demakratyja. I złačyncy paniasuć pakarańnie.
Ale płanujučy našu pracu, my pavinny sychodzić z najhoršaha scenara, bo što my potym skažam ludziam. Šmat chto z tych, chto vyjšaŭ na volu, zhadvaje słovy demakratyčnych sił, skazanyja ŭ 2020 hodzie, ab tym, što jany nie adsiedziać svaich terminaŭ i buduć vyzvalenyja».
Ci pisać prašeńni ab pamiłavańni
Volha Harbunova ličyć, što pisać prašeńni ab pamiłavańni treba ludziam, jakija ŭ im bačać vyratavańnie svajho žyćcia i zdaroŭja. Žančyna adznačaje, što jana pastajanna sustrakajecca ź ludźmi, jakija vyjšli sa źniavoleńnia, źbiraje infarmacyju ab tym, što adbyvałasia, chto što čuŭ. Pa jaje słovach, pracedura, źviazanaja z pamiłavańniem, hranična prynižalnaja. I jana viedaje, što ŭ šerahu kałonij dziasiatki ludziej atrymali admovy:
«Ty vykarystoŭvaješ hetuju prynižalnuju mahčymaść dla taho, kab niejak skaracić svoj termin, nie zhubić zdaroŭja, viarnucca da dziaciej, sastarełych baćkoŭ, ale ty atrymlivaješ dastatkova chutka na praciahu niekalkich miesiacaŭ aficyjnuju admovu».
Harbunova adznačaje, što ni ŭ jakim razie, asabliva znachodziačysia ŭ vyhnańni, nielha dyktavać, jak ludziam siadzieć unutry Biełarusi ŭ turmach. Jana ličyć, što varta pisać prašeńni ludziam, «kali ŭ ich jość hetaja hatoŭnaść, śmiełaść i kaštoŭnaść ułasnaha žyćcia».
Sama ž Harbunova doŭhi čas, pa jaje słovach, nie bačyła vartaści svajho žyćcia jak prostaha čałavieka:
«Ja nie bačyła kaštoŭnaści ŭ sabie, u svaim žyćci prosta tak, tamu, što ja čałaviek, tamu, što žyvu na hetaj płaniecie. Mianie vielmi zachaplajuć ludzi-hieroi, ale, kali ja trapiła ŭ źniavoleńnie, zrazumieła, što ja nie hieroj, chacia ŭsio žyćcio tak dumała.
My pastajanna abmiarkoŭvali ŭ kamiery pytańnie, što budziem rabić, kali trapim u kałoniju. My bajalisia adna adnoj u vočy hladzieć, bo kožnaja dumała pra toje, jak siabie vyratavać i spynić toje, što adbyvajecca. Ale nichto ŭsłych nie skazaŭ by: «Zrazumieła, ja napišu na pamiłavańnie. Heta ž majo žyćcio. Ja — važnaja, ja — kaštoŭnaja, ja nie chaču, kab mianie źništažali…. Čamu mnie pavinna być soramna skazać, što ja chaču siabie vyratavać?»
Palityčnaja dziajačka adznačaje, što, kali ŭ čałavieka jość adčuvańnie kaštoŭnaści ŭłasnaha žyćcia, to jaho buduć padtrymlivać i infarmavać, jak heta rabić. «Treba napisać «Prezident» ź vialikaj litary «p», pišy», — dapuskaje Harbunova.
Hladzicie całkam:
Čytajcie taksama:
