Fota: GettyImages
Ludzi praciahvajuć demanstravać mocnyja fabičnyja reakcyi na arhanizmy, jakija nie žyvuć u niepasrednaj blizkaści ad nas, navat kali jany nie ŭjaŭlajuć istotnaj pahrozy. Heta pryvodzić da praźmiernaj tryvohi j paźbiahańnia ŭzajemadziejańnia z pryrodaj, nie dajučy paciarpiełym asobam adčuć mnostva fizičnych i psichičnych pieravah, jakija daje čałavieku žyvaja pryroda.
Tamu daśledčyki, jakija cikaviacca hetaj źjavaj, pačali vyvučać pryčyny ŭstojlivaj raspaŭsiudžanaści bijafobii ŭ sučasnych hramadstvach. Adna z hipotez pakazvaje na toje, što samo pa sabie žyćcio va ŭrbanizavanych rajonach źjaŭlajecca klučavoj pryčynaj. Tyja ž umovy, jakija abaraniajuć nas ad patencyjna niebiaśpiečnych pryrodnych sutyknieńniaŭ, taksama ŭklučajuć i abmiežavanyja mahčymaści ŭzajemadziejańnia z pryrodaj. Adsutnaść rehularnych kantaktaŭ z žyvoj pryrodaj i kanteksnaj infarmacyi, jakuju hetyja kantakty dajuć, moža prymusić ludziej pamyłkova aceńvać patencyjnyja niebiaśpieki i vyklikać nieabhruntavanyja strachi abo ahidu. Atrymlivajecca niešta nakštałt zahannaha koła: adryŭ ad pryrody viadzie da fobii, jakaja viadzie da jašče bolšaha adryvu ad pryrody.
U niadaŭnim daśledavańni, pra jakoje piša vydańnie The Conversation, daśledčyki vyrašyli vykarystać mahčymaści internetu, kab acanić adnosny abjom pošukavych zapytaŭ u Google pra 25 samych raspaŭsiudžanych vidaŭ bijafobii ŭ pramiežku miž 2004 i 2022 hadami.
Vyjaviłasia, što najbolš raspaŭsiudžanyja bijafobii ŭklučajuć arachnafobiju (strach pavukoŭ), bojaź mikrobaŭ i mikraarhanizmaŭ (mizafobija) i parazitaŭ (parazitafobija). Vyniki paćviardžajuć mierkavańnie, što strach pierad pavukami — adna z najbolš raspaŭsiudžanych fobij.
Taksama byŭ vyjaŭleny ŭstojlivy rost kolkaści pošukavych zapytaŭ na temu bijafobij u pieryjad z 2004 da 2022 hoda, chacia i z prykmietnymi adroźnieńniami ŭ tendencyjach dla roznych vidaŭ. Naprykład, ustojliva raście cikavaść da afidyjafobii (strach źmiej) i mizafobii. Tak, naprykład, pošuki pa temie strachu pierad mikrobami dasiahnuli piku ŭ pačatku pandemii Covid-19, što nie dziŭna.
Daśledčyki ŭdakładniajuć, što tendencyi byli raźličanyja na asnovie praporcyi pošukavych zapytaŭ da ahulnaj kolkaści pošukavych zapytaŭ pa hadach — tamu vyniki nielha rastłumačyć prosta pavieličeńniem vykarystańnia internetu.
Cikava, što ŭsio bolšaja cikavaść da temy nazirajecca ŭ krainach ź vialikaj i stabilnaj kolkaściu haradskoha nasielnictva i daŭnimi tradycyjami ŭrbanizacyi: Aŭstralii, Kanadzie, Hiermanii, ZŠA i Vialikabrytanii. Całkam mahčyma, što raźjadnanaść z pryrodaj u hetych krainach mieła bolš času, kab vykryštalizavacca. Naadvarot, mnohija krainy ź mienšym, ale chutka rastučym haradskim nasielnictvam (takija, jak mnohija krainy Afryki i Blizkaha Uschodu) prademanstravali mienšuju cikavaść da temy.
Fota: GettyImages
Samo saboj, nie možna vyklučać upłyvu na vyniki taksama inšych aśpiektaŭ, źviazanych z roźnicaj u dostupie da internetu ŭ roznych krainach abo matyvacyi pošuku. Naprykład, nasielnictva ŭ haradach taksama, jak praviła, maje lepšy dostup da sieciva — i heta moža rastłumačyć mienšuju raspaŭsiudžanaść zapytaŭ u sielskaj miascovaści. Da taho ž viadoma, što ŭ niekatorych krainach, nakštałt Kitaja i Rasii, daminujuć inšyja pošukavyja sistemy, aproč Google, što taksama mahło paŭpłyvać na vyniki.
Tym nie mienš tendencyja vyhladaje vidavočnaj: u mnohich sučasnych hramadstvach uzmacniajecca adryŭ ad pryrody praz haradskoje žyćcio, što supravadžajecca nieabhruntavanym stracham pierad inšymi formami žyćcia. Pa miery taho, jak hramadstva stanovicca ŭsio bolš urbanizavanym, ludzi ryzykujuć stracić suviaź z pryrodnym śvietam i raźvić bolš niehatyŭnaje ŭsprymańnie pryrody i, jak vynik, škodnaje i biazdumnaje staŭleńnie da jaje.
Čytajcie taksama:
U Šviejcaryi zahniezdavaŭ redki vid ptušak, jakoha tut nie było 400 hadoŭ
«Čynoŭniki ŭ impatenty b zapisali». Historyi tych, chto vyrašyŭ nie zavodzić dziaciej
Jak raźvieścisia z partnioram i nie naškodzić dziciaci i ci varta zachoŭvać šlub dziela małoha?
