Pavieł Barkoŭski. Fota: abdziralovic.com
Vidać, čas taki naśpieŭ. Tym, chto za miažoj, svarycca, a tym, chto zastaŭsia doma, padciskać vusny i hrebliva morščycca sa słovami «nadakučyli ŭžo vašy emihranckija skandały, u nas tut svajo žyćcio».
Pra toje, čamu ludzi na emihracyi svaracca, zdajecca, zbolšaha zrazumieła. Jak praviła, asnoŭnyja pryčyny dźvie.
Pieršaja — adsutnaść usialakich met (bo kab taja meta była, to nie svarylisia b, a naadvarot — abjadnoŭvalisia) dy zavyšany krytyčny pafas, jaki prahnie ŭ inšych bačyć vinavatych va ŭsich biedach i niaščaściach harotnaha biełaruskaha naroda, zdradnikaŭ, ahientaŭ, hrantasmokaŭ, jołupniaŭ ci kryvadušnych.
Heta situacyja viadomaja, jana nikoli nie zaviaršajecca i moža tolki być bolš hłuchoj ci bolš hučnaj u zaležnaści ad intensiŭnaści paradku dnia.
Druhaja — strata stratehičnaj mety i durnaja baraćba za resurs, upłyŭ, ambicyju i t. p., što nibyta musić prynieści niejkuju taktyčnuju karyść.
Heta zvyčajna paznaka razhublenaści, kali nijakich źmiastoŭnych płanaŭ na budučyniu niama.
Ahułam pazirać i na pieršaje, i na druhoje byvaje dziŭna, kali spraŭ i zadač pierad taboj taki vahon, što hałavy ŭźniać nie možaš, darma što ŭ toj fejsbuk pisać ci navat stužku hartać.
Tyja, chto zbolšaha pracuje nad kankretnymi spravami, u tych svarkach, dziakuj bohu, nie ŭdzielničajuć i svaju stratehiju majuć — i toje ŭžo dobra.
Cikaviej, kaniešnie, hladzieć na reakcyi častki «pazastaŭšychsia». Heta časam navat nie stakholmski sindrom, heta składaniej.
«Nam nie patrebnyja palityki, jakija ciapier ničoha nie mohuć źmianić u Biełarusi!» — kažuć jany. Kamon, vam patrebnyja Łukašenka ci Pucin? Bo tolki jany ciapier štości mohuć rabić na hetaj terytoryi. Ci vy pra toje, što viedajecie niejki inšy šlach zdabyćcia pieramien u fašysckaj dyktatury, aproč vajennaha? Moža, vy hatovyja da narodnaha paŭstańnia? Ci pryblizna na tym ža ŭzroŭni hatovyja, jak byli hatovyja da ahulnaj zabastoŭki?
Tolki nie kažycie pra vybary 2024 hoda i novuju hienieracyju palitykaŭ. Bo časy mianiajucca, a ŭ adnu raku ŭsio hetak ža sama dvojčy nie zojdzieš: Pinačet taksama pačynaŭ miakkim aŭtakratam, a zaviaršaŭ siezon masavymi palityčnymi zabojstvami. Ale, moža, vy spadziajeciesia, što kali Pałkoŭnik zdochnie ci novy Sajuz raptam razvalicca, u vas buduć lepšyja šancy stvaryć novuju krainu prosta z taho fakta, što vy pakul nikudy nie źjechali?
Chiba kamu kiepska z taho, što ŭ biełarusaŭ za miažoj jość mižnarodny hołas i pradstaŭnictva inšaje, čym łukašenkaŭski MZS abo jahony pasłańnik u AAN? Bo heta tyja ž palityki.
A, heta nijak nie ŭpłyvaje na situacyju ŭ krainie. Ok, darujcie. Razumieju, što pytańnie budučych reparacyj zanadta abstraktnaje. I toje, što ŭ hramadzian, jakija vyjechali za miežy, jość struktura, jakaja dapamahaje im ź vizami, bankaŭskimi rachunkami (kab adkryvali, a nie tolki adbirali), dziejnaściu arhanizacyj i prablemami dyjaspar — taksama, peŭna, kiepska, bo stratehičnych prablem nie vyrašaje i krainu prosta ciapier nie vyzvalaje.
Navat cikava, nakolki biełarusy histaryčna žyvuć adnym dniom i schilnyja tady zabyvać svajo. Lubyja chvali emihracyi, svaich ziemlakoŭ, jakija byli pieradadzienyja za savietami susiedziam razam z terytoryjami, stvoranyja za miažoj tvory ci prajekty.
Polskaja emihracyja viarnułasia damoŭ z razumieńniem dziaržavy i kultury, emihranty z krain Bałtyi taksama viarnulisia ź vizijaj dziaržavy, univiersitetami i reformami. Arhiencinskaja emihracyja viarnułasia z reformami i abnaŭleńniem palityčnaj kultury.
A što, biełarusam unutry narobak svajoj emihracyi dyk zusim niekarysny? Infrastrukturnyja prajekty, novyja zakładzienyja instytucyi, kadravyja reziervy?
Dyj hodzie pustych pytańniaŭ. Dobra, pavyjechaŭšyja palityki, jakija prosta ciapier ničoha źmianić nie mohuć, nie daspadoby. Dyk, moža, tady kalinoŭcy i siłavy scenar? «Ale kolki tych kalinoŭcaŭ, my ich, kaniešnie, čakajem, a jany ŭsio nie iduć!» Jano i zrazumieła. Kali tolki čakać, ale nie dałučacca i nie danacić, to čakać možna doŭha.
Vyžyvać u kancłahiery ci hieta — krok, biezumoŭna, mužny, ale jon situacyju hetaksama dakładna nie źmienić, prosta robić vas zakładnikami čužych dziejańniaŭ.
Tych ža Łukašenki ci Pucina, jakim užo niama čaho hublać, bo ŭsie staŭki daŭno zroblenyja. A chutka jašče jadzierku ŭ krainu padciahnuć. Žyć stanie viesialej. Stratehična dla Jeŭropy ci ZŠA heta mała što źmienić, ale dla biełarusaŭ heta moža skončycca realnym novym Čarnobylem, bo hradus nieadekvatnaści tolki raście. Chapiła rozumu ŭzarvać dambu, moža chapić zapału «pabambić i Varoniež». Spadziavacca na Zachad tut nie vypadaje, jany chiba svaju jadzierku mohuć u Polšču padahnać. Ci budzie ad taho lahčej biełarusam — pytańnie rytaryčnaje.
«Ale chacia b prablemu palitviaźniaŭ vyrašyli palityki vašy!» Voś cikava: jak?
Palaki ceły pahranpierachod zakryli, prostym tekstam ahučyŭšy canu źniavoleńnia Pačobuta, nie samaha hałoŭnaha, darečy, zakładnika režymu. Strašna padumać, što pavinny zrabić apazicyjnyja palityki i na kaho nacisnuć, kab dasiahnuć čahości bolšaha za palakaŭ. Nu, moža, tolki svoj Masad arhanizavać, kab vykradać pasłańnikaŭ ci svajakoŭ Pałkoŭnika za miažoj i mianiać potym na zakładnikaŭ. Taki sabie biełaruski Chamas atrymajem, z bazaj niedzie jakraz u Paleścinie (bo jeŭrapiejcy padobnaje naŭrad ci adobrać), ale ci vyrašyć toje stratehična prablemu z palitviaźniami? Tady znoŭ spadzieŭ abo na siłavy scenaryj, abo na čarhovy čorny lebiedź. Dakładna palityki za miažoj potym nie spatrebiacca?
Ja dobra razumieju, jak možna i treba vyžyvać na radzimie, jak ładzić padpolnyja kancerty ci chadzić na kancerty Hazmanava, kazać, što kolki b pradprymalnikaŭ ni źjazdžała, na Zybickaj zaŭždy znojdziecca novy modny restaran. Jak heta možna rabić — razumieju, a jak hetym možna hanarycca — nie vielmi. Prosta zhubleny čas.
Vam niecikavaje ŭsio emihranckaje? To-bok bolšaja častka sučasnaj biełaruskaj kultury, što była vycisnutaja za miažu, sotni paetaŭ, muzykaŭ, mastakoŭ i artystaŭ? Klipy i knihi, śpiektakli i fiestyvali? Tysiačy hramadzianskich aktyvistaŭ, tysiačy pradprymalnikaŭ? Vy sapraŭdy heta ŭsio hatovy addać inšym narodam? Dobra, što ładnaja častka ź ich, tym nie mienš, nie składaje ruki i znachodzić siabie ŭ novych abstavinach, stvaraje svaje płany i stratehii, namahajecca nablizić svajo viartańnie ŭ Biełaruś.
Samaje zhubnaje ŭ našaj situacyi — paddavacca adčaju ci pačynać abvinavačvać adno adnaho. Jakraz hetaha damahajucca słužby dyktatara. Zachoŭvać stasunki, uzmacniać adno adnaho, kaardynavać svaje płany i nazapašvać resurs na čas pieramien — taki ciapier šlach.
A voś čaho možna i varta rabić, dyk heta patrabavać bolš kankretyki i vykanańnia zadumanych płanaŭ. Mienš zasiarodžvacca na drobnym i dumać pra hłabalnaje, mienš narakać, čaho niama, a bolš spažyvać taho, što robicca karysnaha. A jaho vielmi šmat. Kudy bolš, čym my schilnyja zaŭvažać u svaim piesimiźmie i adčai.
Praciahvajem pracavać. Budučynia ŭsio rasstavić pa svaich miescach. Krytykujcie albo lepš rabicie sami, kali bačycie lepšyja stratehii. A tych, chto prosta svarycca zamiž taho, kab rabić, vykreślivajem i kročym dalej.
Čytajcie taksama:
