Aleś Alachnovič
«Naša Niva»: Što ŭčora adbyłosia?
Aleś Alachnovič: Učora amierykanski prezident Džo Bajden padpisaŭ executive order, što zadaje ton i tłumačyć, jakaja budzie sankcyjnaja stratehija ŭ dačynieńni da łukašenkaŭskaha režymu, jaki ŭ dakumiencie nazyvajecca pahrozaj nacyjanalnaj biaśpiecy ZŠA.
Heta taksama aznačaje, što nie akreślena nijakaj «rasijskaj śfiery ŭpłyvu» i što ZŠA buduć «dałbić».
Raniej ZŠA dziejničali na padstavie ordara ad 2006 hoda, vydadzienaha Džordžam Bušam, davoli łahodnaha ŭ paraŭnańni z Bajdenam.
Ciapier ža budzie zakranuty ceły šerah siektaraŭ, u tym liku kalijny, budaŭničy, finansavy, transpartny, abaronny, ź jakimi ZŠA zabaraniaje mieć lubyja dačynieńni svaim hramadzianam.
Ale taksama prysutničaje pryncyp eksterytaryjalnaści — ZŠA pahražajuć karać hramadzian usich krain śvietu za supracoŭnictva ź siektarami biełaruskaj ekanomiki i asobnymi firmami.
«Naša Niva»: Vyhladaje, što pakul asnoŭnaje — heta prodaž kaliju. Što ź im budzie?
Aleś Alachnovič:
ZŠA zakryvaje ščylinu, što zastałasia paśla ŭviadzieńnia siektaralnych sankcyj ES, kudy trapili tolki asobnyja kody pradukcyi, jakija ahułam składajuć tolki da 15% pradukcyi Biełkalija — heta Jeŭropa, pieršy raz uvodziačy siektaralnyja sankcyi, kiravałasia pryncypam «nie naškodzić sabie». Ciapier ža pradukcyja Biełkalija budzie zabaroniena całkam, bo amierykanskija sankcyi tyčacca ŭsioj pradukcyi.
Tak, nie zabaraniajecca Biełaruskaja kalijnaja kampanija, jakaja nie zdabyvaje, a pradaje kalij. Ale joj tady daviadziecca pradavać nie biełaruski kalij, bo za supracoŭnictva ź Biełkalijem jana budzie pakarana, jak i ŭsie jaje kontrahienty pa łancužku.
YARA taksama vymušana budzie spynić zakupki kaliju. Ja dumaju, što i vazić kalij praz Kłajpiedu stanie niemahčyma: u litoŭcaŭ, jakija i tak chočuć pierakryć tranzit, źjaviŭsia mocny arhumient u vyhladzie dakumienta hieapalityčnaha sajuźnika, čamu heta treba rabić. Moža być, ciapier buduć pastaŭlać praz Murmansk, dzie mora zamiarzaje?
Navat kali Biełaruś budzie pradavać kalij tolki ŭ Kitaj ci Indyju, ZŠA zmohuć karać pakupnikoŭ.
«Naša Niva»: Śpis usio roŭna vyhladaje vielmi dziŭnym. Chto jaho składaŭ i addavaŭ amierykancam? Naprykład, tam niama Huceryjeva, ale jość Šmanaj — naŭrad ci heta čałaviek, jaki adkazny za represii ci finansavuju padtrymku režymu.
Aleś Alachnovič: Sankcyjnyja śpisy buduć pašyracca. Ordar Bajdena daje hnutkaść čynoŭnikam amierykanskaha Minfina, jakija majuć palityčny dazvoł i jurydyčnyja padstavy dla samastojnaj raspracoŭki novych sankcyjnych śpisaŭ. Heta nie kaniec, heta pačatak. My bačym pieršasny vyhlad.
Jak farmirujucca sankcyi? U ZŠA jość taki Ofis kantrolu zamiežnych aktyvaŭ, kudy ekśpiertnaj supolnaściu padajucca prapanovy.
I my bačym, što kali raniej Zachad nie byŭ nastrojeny rašuča i abmiažoŭvaŭsia simvaličnymi sankcyjami, što navat Aleksinu ŭdavałasia ź ich vyśliznuć, to paśla pasadki samalota, mihracyjnaha kryzisu, źniščeńnia hramadzianskaj supolnaści, skandału na Alimpijadzie, u Zachadu jość razumieńnie, što ŭsio, havaryć niama pra što.
Nichto bolš cackacca z Łukašenkam nie budzie, jon śpisany i ź im budzie skončana. I ciapier užo nie projduć sproby znajści supiarečnaści miž krainami — Zachad kaardynujecca.
«Naša Niva»: Ci jość finansavyja padliki, jakija buduć straty?
Aleś Alachnovič: Nie, pakul heta niemahčyma, tamu što ekanamičnyja prahnozy abapirajucca na toje, što było raniej. A raniej takoha nie było. Tak, byli amierykanskija sankcyi, jakija tolki zabaraniali amierykanskim hramadzianam i jurydyčnym asobam supracoŭničać z zabaronienymi asobami. Ale tady naš impart u ZŠA ŭpaŭ niaznačna, bo i tak byŭ małym. A ciapier miechanizm sankcyj inšy, my pahladzim, jak heta budzie vyhladać.
Biazradasny los Biełaruśkalija, naprykład, jaki prynosić prykładna 3 miljardy dołaraŭ štohod. Kali pad sankcyi trapić naftavy kompleks, to jaho patencyjał ekspartu da 10 miljardaŭ dołaraŭ.
«Naša Niva»: A ci byli ŭ śviecie precedenty, kali partniory plavali na amierykanskija sankcyi? Moža być, Kitaj moža sabie dazvolić?
Aleś Alachnovič: Ja patłumaču na prykładzie. Kali ja pracavaŭ u polskaj kansałtynhavaj kampanii i ŭ 2014-m suprać Rasii ŭviali sankcyi, to my stali vielmi doŭha praviarać usich kontrahientaŭ z Rasii, kab nie narvacca na hihancki štraf, i čaściej admaŭlalisia ad supracoŭnictva. U bankaŭ taksama jość risk department, jaki praviaraje ŭhody i raić nie supracoŭničać. Ja nie dumaju, što ŭ Zachodnim śviecie niechta zmoža naplavać. Heta značyć, pytańnie ŭ tym, adnosna taho ž kaliju, kab pierapłacić 5% kanadcam ci ruskim i spać spakojna. Dumaju, usie tak i pastupiać. Bo raźliki ŭ dołarach — heta 70% suśvietnaha handlu, amierykancam usio vielmi dobra bačna, chto i z kim handluje.
A dla Kitaja Łukašenka taksama taksičny, heta bačna pa ich finansavaj palitycy, jak jany aścierahajucca mieć ź im spravu. Sprava ŭ tym, što dla Biełarusi ŭ Kitai adkryta kredytnaja linija na 10 miljardaŭ dołaraŭ — ty možaš prynosić biznes-płan i tabie daduć hrošy. Usiaho vykarystana 3 miljardy dołaraŭ, ale dalej joj karystacca faktyčna nielha.
Sioleta kitajcy vydali 14 miljonaŭ dołaraŭ i bolš nie dajuć, što ŭ maštabach krain niaznačnaja suma. Jany aścierahajucca i nie dumaju, što buduć ryzykavać svaimi pradpryjemstvami, kab praciahvać pracavać ź Biełaruśsiu. Kitaju taksama vyhadna źmiena režymu, tamu što Łukašenka pahražaje pastaŭkam ich tavaraŭ u Jeŭropu — 90% usich čyhunačnych i aŭtamabilnych pastavak u ES iduć praź Biełaruś. Išli. Biełaruś taksama nie ŭstupiła ŭ SHA, jak abiacała Kitaju, va ŭmovach sankcyj park «Vialiki Kamień» nie maje sensu. Vidavočna, kitajcam chaciełasia b, kab heta nie było dvuchbakovym prajektam. Pytańni jość i vielmi vialikija.
