U 2020-m žurnalistaŭ «Silnych novostiej» zatrymlivali, kidali na «sutki». U ofisu zabrali ŭsiu techniku. Ale sajt i jaho kamanda praciahnuli pracu.
«Idealohiju ahresii hvałtam dzieciam nie pryščepiš — jany ŭsio roŭna vyrastuć razumnymi»
Piatro Kuźniacoŭ
«Ja naradziŭsia ŭ 1981 hodzie ŭ Homli. Pajšoŭ u škołu pry BSSR. Pamiataju pieršy bukvar ź «Lenin žił, Lenin živ, Lenin budiet žiť». Atmasferu savieckaj škoły ja zapomniŭ na ŭsio žyćcio. Heta, pa-mojmu, cikavy dośvied: niahledziačy na mehatony prapahandy, jakaja vylivałasia na našyz dziciačyja mazhi, čytańnie pryvučyła myślić samastojna. U vyniku ja pryjšoŭ da poŭnaha nieprymańnia «saŭka».
Siońnia heta dapamahaje mnie zachoŭvać aptymizm nakont našaj budučyni: hladžu na abviešanuju čyrvona-zialonym systemu adukacyi, ale zhadvaju siabie i ŭśviedamlaju, što idealohiju ahresii hvałtam dzieciam nie pryščepiš — jany ŭsio roŭna vyrastuć razumnymi. U pryncypie, 2020 hod pakazaŭ: što tyčycca našaj moładzi, jakaja naradziłasia i prajšła poŭny adukacyjny cykł pry Łukašenku, to ja nie pamylajusia.
Ja vučyŭsia spačatku ŭ škole №3 — i heta byŭ unikalny dośvied, tamu što ŭ 80—90-ch heta była samaja kryminalnaja škoła ŭ horadzie. Potym — u jurydyčnaj klasie himnazii № 56, zatym — na jurydyčnym fakultecie. Zajmaŭsia muzykaj — ihraŭ na bałałajcy i hitary, šmat jeździŭ na hastroli pa zamiežžy. Zachaplaŭsia «Što? Dzie? Kali?».
Žurnalistyka była mnie cikavaja, navat chacieŭ pastupić u žurnalisckuju klasu, ale baćki nastajali na jurydyčnaj».
«Silnyje novosti» źjavilisia ŭ vyniku davoli składanaj historyi, vakoł jakoj dahetul jość spekulacyi»
«Z 2004 hodu ja aktyŭničaŭ u šerahach demakratyčnaha ruchu. U 2008-m prysutničaŭ u jakaści abłasnoha pradstaŭnika adnoj z demakratyčnych arhanizacyj u abłasnoj radzie Abjadnanych demakratyčnych sił. Ja vystupiŭ tam z prapanovaj stvaryć svoj infarmacyjny resurs.
Ja stvaryŭ sajt odsgomel.org (ODS — ad «Objediniennyje diemokratičieskije siły»). My pačali rabić alternatyŭnyja naviny, jak mahli na toj momant. Viali tam błohi — Vasil Palakoŭ, Leanid Sudalenka i ja.
Paśla 8—9 miesiacaŭ pracy sajtu taja ž rada prapanavała jaho zakryć — maŭlaŭ, niama resursu padtrymlivać. Chacia, papraŭdzie, tady na pracu sajtu chapała 150 eŭra. Praŭda, i čytali jaho 60 čałaviek u dzień. Ja vystupiŭ suprać zakryćcia. Tady mnie skazali, što ja mahu praciahvać vieści sajt, ale ŭ naźvie nie pavinna być «Objediniennyje diemokratičieskije siły». Tady ja źmianiŭ rasšyfroŭku: «ODSgomel.org — Obŝiestvienno-diemokratičieskij sajt Homiela».
Kali naš sajt dabiŭsia pośpiechu, to ludzi, jakija jaho adkryli, a potym sprabavali zakryć, kazali, što ŭ jaho «ŭbuchali» dziasiatki tysiač dalaraŭ, a Kuźniacoŭ ich skraŭ. Hučyć śmiešna: dzie «Silnyje novosti» z naviedvalnaściu kala miljona ŭ miesiac, i dzie odsgomel.org časoŭ kaalicyi ź biudžetam 150 eŭra i naviedvalnaściu 60 čałaviek?»
«Na pośpiech «Silnych novostiej» spracavała spałučeńnie lakalnaha i hlabalnaha»
«Sam brend «Silnyje novosti» źjaviŭsia ŭ 2010 hodzie. Nazvu prydumała žurnalistka Taciana Bublikava. Raniej jana pracavała ŭ nas, ciapier — u Naviny.by. U tyja časy jana vykonvała abaviazki i hałoŭnaha, i vypuskajučaha redaktara, i była hałoŭnym aŭtaram. Potym jana syšła, i hałoŭnym redaktaram staŭ Pavał Kuźniacoŭ. Jon pracavaŭ da 2017 hodu.
U redakcyi «Silnych novostiej»
U 2014 hodzie adbyŭsia kančatkovy rebrendynh, i sajt pieratvaryŭsia ŭ «Silnyje novosti — Gomel.Today». Heta byŭ čysta infarmacyjny prajekt ź misijaj nieści ludziam praŭdzivuju infarmacyju. Adnak va ŭładaŭ, pa zvyčcy, zachavałasia da nas staŭleńnie jak da «apazycyjnaha» sajta. Ja b skazaŭ, što heta škodzić im, a nia nam: my nikoli nie admaŭlalisia aśviatlać ich pazycyju, adnak jany ŭsimi siłami paźbiahajuć luboha kantaktu.
Pośpiech «Silnych novostiej» u Homli vialiki: sajt maje značny ŭpłyŭ i na hramadzkuju dumku, i na ŭłady, i na hramadzianskuju supolnaść. Heta adbyłosia dziakujučy tamu, što ŭ svoj čas jon staŭ papularnym.
Pośpiechu hetaha prajektu spryjali dźvie rečy. My stali pieršym u Biełarusi rehijanalnym sajtam navinaŭ, jaki pačaŭ padavać u svajoj stužcy nia tolki miascovyja naviny, ale i ahulnanacyjanalnyja, i suśvietnyja.
Druhaja reč — my pieršymi prymianili padychod, jaki ja nazyvaju «hiperlakalnym». To-bok pačali pisać nia tolki pra vialikija, ale časta sumnyja mierapryjemstvy, zajavy ŭładaŭ ci apazycyi, ale i pra ŭsio toje, što atačaje nas u miežach našaha horadu — avaryi, zatory, praryvy trubaŭ, pra zhublenych sabak. Ja heta nazyvaju «naviny našaha dvara».
My pačali pisać na miascovym uzroŭni pra ŭsio toje, što tyčycca žyćcia ludziej — i heta spracavała. Kožnamu cikava ŭbačyć u navinach svoj dvor ci luboje miesca, dzie jon byvaje (čaho nia skažaš pra kabinety abłvykankamu, jakija isnujuć u paralelnaj realnaści). My pačali davać karcinu taho, što adbyvajecca ŭ Biełarusi i ŭ śviecie — bo žychary Homla žyvuć nia tolki ŭ svaim horadzie, ale i ŭ Biełarusi, i na planecie Ziamla. Heta tak prosta: ludziam, jakija zachodzili na naš sajt, prapanoŭvałasia pačytać naviny ŭsich uzroŭniaŭ i skłaści karcinu dnia, nie zachodziačy na 7—8 sajtaŭ.
Na spałučeńni lakalnaści i hlabalnaści «Silnyje novosti» zdabyli svaju papularnaść. Kali my zrabili heta ŭ 2008—2012 hodzie, biełaruski internet byŭ zusim inšy».
«2020 hod pakazaŭ, što naša aŭdytoryja — nadziejnaja, ustojlivaja i lajalnaja»
«U «Silnych novostiej» daŭno niama prytoku aŭdytoryi, tamu što jana ŭ nas sfarmavanaja i vielmi ŭstojlivaja. U Homli žyvie prykładna 515 tysiač čałaviek. Ź ich, kali vieryć Google, u miesiac nas čytaje plus-minus 300 tysiač — heta mienavita čytačy z Homla. To bok, kali adniać ad 515 tysiač dziaciej, častku pensijaneraŭ, niejkich asacyjalnych asob, to vy atrymajecie karcinu, pry jakoj chacia b raz namiesiac da nas zachodziać usie ekanamična aktyŭnyja žychary horadu. U cełym aŭdytoryja naša — ad 800 tysiač da 1,2 miljona: dadajecca vobłaść, Miensk i čytačy ź inšych krain.
My nie prysutničajem u «Jandieks.Dzien» ci «Puls Mail.ru», tamu vypadkovych naviednikaŭ u nas minimum.
Kali była ahulnaja panika i chłuśnia ŭłady vakoł COVID-19, naša aŭdytoryja litaralna zaviałasia i prosta nie adychodziła ad sajta — kalasalnym byŭ nie pryrost karystalnikaŭ, a rost kolkaści staronak, jakija prahladali. My byli adzinym ŚMI ŭ rehijonie, jaki systemna davaŭ karcinu sytuacyi pa epidemii, niahledziačy na toje, što ŭłady namahalisia ŭsio zamaŭčać.
1 krasavika 2020 hodu. U homielskim kliničnym špitali № 1 na pačatku pandemii karanavirusu
My praktyčna non-stop paviedamlali pra pieršyja i nastupnyja vypadki źjaŭleńnia infekcyi ŭ horadzie, pa rajonach, uščylnuju da kvartałaŭ. Ludziam heta było patrebna jak pavietra. U adzin dzień da nas mahli zajści 80—100 tysiač žycharoŭ Homla».
«Paśla vybaraŭ u «poli» pracavali ŭsie, navat buchhaltar»
«Analahičnaja karcina była ŭ žniŭni-vieraśni 2020 hodu, kali było aśviatleńnie pratestaŭ, represij. U tyja dni ŭ «poli» pracavali ŭsie, navat buchhaltar. Ja sam chadziŭ na repartažy. I ličby naviedvańniaŭ apraŭdali našu pracu.
Paślavybarčy marš pratestu ŭ Homli 6 vieraśnia 2020 hodu
Śviadomych štodzionnych spažyŭcoŭ navinaŭ u Homli — plus-minus 70 tysiač, što składaje prykładna 20% ad ahulnaj kolkaści ekanamična aktyŭnych hramadzian.
I voś z hetych 70 tysiač pałova, to bok 50% aktyŭnaha infarmacyjnaha rynku rehijonu, prysutničajuć na našym sajcie štodnia. Druhaja pałova prychodzić adrazu ž, kali niešta ŭ horadzie zdarajecca.
2020 hod byŭ pakazalny dla nas. My ŭbačyli i zrazumieli, jakoje miesca zajmajem na infarmacyjnym rynku Homielskaj vobłaści i krainy. My ŭbačyli, jak pracuje padjom i spad cikavaści va ŭmovach ažyjatažu vakoł jakoj-niebudź temy — ci, naadvarot, poŭnaj pasiŭnaści.
Vysnovy našy davoli aptymistyčnyja: pavodle pamieru svajoj aŭdytoryi, jaje ŭstojlivaści, lajalnaści da brendu my — u pieršaj dziasiatcy siarod ŚMI krainy.
Heta nia tyčycca takich pakazčykaŭ, jak trafik, raźdźmuty systemami rekamendacyi, kali niejki sajt demanstruje 2 miljony naviednikaŭ u miesiac, a siarod ich siaredniaja kolkaść pračytanaha — pamiž 1 i 2 staronkami. Heta pakazvaje na vypadkovaść i niesystemnaść trafiku.
Što tyčycca Telegram, to naš kanał na piku nabraŭ 25 tysiač padpisčykaŭ, staŭšy samym vialikim kanałam rehijanalnych ŚMI. Ciapier tam 23,5 tysiačy. Praktyčna takija ž ličby i takaja ž dynamika na našym Youtube-kanale, jaki rvanuŭ z 7 da 25 tysiač mienavita ŭ peryjad pratestaŭ.
Paradak hetych ličbaŭ — 23—25 tysiač — kaža, što, chutčej za ŭsio, heta šmat u čym taja samaja naša aŭdytoryja štodzionnych śviadomych spažyŭcoŭ navinaŭ, jakaja ŭ kryzisnyja momanty padpisałasia na nas na alternatyŭnych placoŭkach na vypadak źniknieńnia z «efiru» ŭ klasyčnym vebie i zastajecca tam na toj ža samy vypadak.
Jak pa mnie, heta vielmi pakazalny i aptymistyčny momant. Choć spad my adčuvajem, jak i ŭsie ciapier, ale my bačym, što aŭdytoryja zastajecca z nami, prosta paśla najbolš vostrych momantaŭ nadychodzić naturalnaja stomlenaść i časovaja pasiŭnaść».
«Z kastryčnika pa siaredzinu listapada nas zatrymlivali kožny tydzień»
«Našych žurnalistaŭ zatrymlivali jašče da pačatku pratestaŭ. Zatrymlivali i paśla — asobnyja epizody pačalisia ź vieraśnia. Systemna ž na nas «nakacili» pačynajučy z 2 kastryčnika, kali adnačasova aryštavali hałoŭnaha redaktara Hannu Jakštas, jaje muža — taksama našaha žurnalista, praviali ŭ ich pieratrus. Potym faktyčna adrazu prajšoŭ pieratrus u ofisie.
Hanna Jakštas u sudzie 6 kastryčnika 2020 hoda
Potym žurnalistaŭ zatrymlivali znoŭ, aryštavali kiraŭnika videaadździełu Nadzieju Pužynskuju. U peryjad z pačatku kastryčnika pa siaredzinu listapada ŭ nas nie było nivodnaha tydnia, kali b niekaha z našych žurnalistaŭ nie zatrymlivali.
Jakimi byli vyniki hetych represij? Ź niekatorymi supracoŭnikami i fryłanserami daviałosia rasstacca, choć ja nie mahu skazać, što jany z redakcyi «syšli». Źjechała ŭ emihracyju Nadzieja Pužynskaja. U peryjad «adsiedki» jejnyja prablemy sa zdaroŭjem abvastrylisia nastolki, što jaje vypuścili praz 6 sutak, zastavałasia dasiedzieć jašče 8. Potym pa jaje pryjšli, kab adpravić «dasiedžvać», ale joj udałosia ŭciačy.
U asnoŭnym ža redakcyja zastałasia na miescy. Nam niama čaho chavać, u nas usio zaŭsiody ŭ poŭnaj adpaviednaści z zakonami, choć kamuści časam i nie da ich. Adnak pryncypovy momant — niežadańnie dapuskać, kab chtości kapaŭsia ŭ tvaich asabistych dadzienych, u asabistaj infarmacyi, jakaja moža być na tvajoj technicy, tolki tamu, što jamu hetaha zachaciełasia».
Paśla pieratrusu ŭ ofisie «Silnych novostiej» u kastryčniku
«U našaj kamandy vielmi mocnaje adčuvańnie misii i adkaznaści»
«Jak my davali rady stresu? Na žal ci na ščaście, my rehijanalnyja žurnalisty. Tut našmat mienš prapanovy z boku roznaha rodu psychalahičnych słužbaŭ i našmat nižejšaja kultura karystańnia padobnymi pasłuhami i popytu na ich. U nas vielmi zhurtavanaja kamanda, i naš mocny, ale ŭ toj ža čas i słaby bok, — vielmi ščylnyja i dobryja adnosiny pamiž saboj.
Mocny bok — tamu što my ŭmiejem padtrymlivać adzin adnaho, strachavać, dapamahać. Słaby, napeŭna, tamu, što zaŭsiody heta źviazana ź vialikim uzroŭniem emocyj. U nas jość niekalki tradycyjnych dat, kali my ŭsioj redakcyjaj źbirajemsia na niejkija imprezy dla niefarmalnych kantaktaŭ. Heta vydatna pracuje ŭ «mirny čas».
U peryjady abvastreńniaŭ my možam rabić niešta takoje całkam spantanna. Časam heta vyhladaje litaralna pa-siamiejnamu. Kali byŭ cisk na siamju Jakštas, u nas praktyčna byŭ štab u ich doma: my tam znachodzilisia, jeli, pracavali, čakali, tam ža zapisvali interviju ź imi paśla vyzvaleńnia.
Jak praviła, usio znachodzicca mienavita ŭ hetaj płoskaści: my sami spraŭlajemsia z usimi prablemami, ale «sami» — heta nia kožny sam pa sabie, a ŭsioj kamandaj. U našych žurnalistaŭ vielmi mocnaje adčuvańnie misii i adkaznaści — pierad čytačami, pierad horadam, pierad dziećmi i budučyniaj. Mnie heta vielmi padabajecca, heta vielmi kruta.
Važna toje, što my ni sekundy nie sumniavajemsia ŭ tym, što chutka hetaja «noč» skončycca i sytuacyja źmienicca. Jak śpiavaŭ Vysocki:
Našie horło otpustit mołčanije,
Naša słabosť rastajet, kak tień,
I nahradoj za noči otčajańja
Budiet viečnyj polarnyj dień.
My vierym, što na źmienu siońniašnim ciažkaściam pryjdzie narešcie narmalnaje žyćcio. Nia lohkaje, nie ščaślivaje ci śvietłaje, a mienavita narmalnaje — u jakim možna narmalna pracavać i rabić svaju spravu.
My sami, naša viera ŭ dobry vynik, a taksama razumieńnie našaj roli, misii — voś što dapamahaje. Ciažkaści isnujuć dla taho, kab raźvivacca. My raźvivajemsia».
«Svavola — heta takaja reč, jakaja stavić na adzin uzrovień absalutna ŭsich»
«U Biełarusi fiksujecca biesprecedentny cisk na ŚMI. Niekatoryja žurnalisty pazbavilisia svabody, inšyja prajšli praz sudy i «sutki». Ja ŭpeŭnieny, što dla «SN» siońnia jość pahrozy jak administracyjnaha, tak i kryminalnaha pieraśledu. U toj ža stupieni, jak dla luboj arhanizacyi, firmy, ustanovy ci prosta čałavieka ŭ Biełarusi. U krainie likvidavana zakonnaść. Ludziej, jakija dapamahali płacić štrafy, to bok prosta rabili dobryja spravy, sadziać u turmu za «finansavańnie pratestaŭ». Heta navat nie naciahvańnie savy na hlobus, a padmiena rečaisnaści. Tak adbyvajecca va ŭsim.
Bolš za toje, my bačym, što represiŭnaja mašyna nabrała chod i pierastaje kantralavać sama siabie. Joj ciapier uvieś čas treba «paliva», kab nie spyniacca, a heta — ludzi, arhanizacyi, ŚMI, adnym słovam — usie tyja, chto moža stać čarhovaj achviaraj.
Dniami pasadzili Źmitra Daškieviča. Jon miesiacami stajaŭ na kurapackaj varcie pad restaranam «Pojediem pojedim». I tut raptam pasadzili na 20 sutak. Heta jakraz toje «paliva» dla mašyny.
U takoj lohicy my isnujom: usio toje, što było ŭčora narmalnym, i ŭsio toje, što ŭčora ŭpisvałasia ŭ zakanadaŭstva, moža zaŭtra stać nahodaj dla pieraśledu.
Svavola — heta takaja štuka, jakaja stavić na adzin uzrovień absalutna ŭsich. Tut biez varyjantaŭ: u zonie ryzyki ciapier usio hramadztva. My ž prosta robim svaju spravu. Voś hetaje razumieńnie vielmi dapamahaje: heta — naša praca, naša prafesija. U Biełarusi ŭ joj jość «zakładzienaja ryzyka» — hetaha nichto nie admianiaŭ. Ale my nia možam spynić svaju pracu. Śviet tak uładkavany: kali ŭsie kinuć svaje zaniatki, my vierniemsia ŭ piačory».
«Usie niezaležnyja ŚMI na adnym baku»
«Ja liču, što paniaćcie «kankurencyja» ŭ sučasnym biełaruskim medyjabiznesie — vielmi ŭmoŭnaje.
Medyjabiznes u Biełarusi? Jaho prosta niama. Heta zona padvyšanych palityčnych ryzykaŭ, tamu niama doŭhaterminovaj investycyjnaj prapanovy, vielmi słaba raźvivajecca rynak kadraŭ, ź viadomymi abmiežavańniami pracuje reklamny rynak. Pa sutnaści, medyjabiznes siońnia — heta niešta ŭ dyjapazonie pamiž chobi i samazaniataściu, ale nijak nie paŭnavartasnaja pradprymalnickaja dziejnaść. Tam, dzie niama baraćby za surjoznyja hrošy, i kankurencyja, budziem kazać, mlavaja.
Akcyja žurnalistaŭ u Miensku. 3 vieraśnia 2020 hodu
Siońnia, kab kankuravać za ŭvahu čytačoŭ, treba ŭvieś čas chadzić pa lazie, tamu što čytaču, jak zaŭsiody, patrebna praŭda, a za praŭdu ŭ nas — sami viedajecie što.
U vyniku, za što ŚMI kankuravać? Za lišnija ryzyki? Atrymlivajecca, tak. Pieramoha ŭ hetaj kankurencyi prynosić nia tak šmat bonusaŭ, ale stvaraje kalasalnuju adkaznaść. Siońnia toj, chto bolš paśpiachovy i bujniejšy na svaim uzroŭni — pad pieršym udaram. Tut.by vyjhraje kankurencyju ŭ nacyjanalnym maštabie, i na im i hałoŭnaja adkaznaść, i hałoŭnyja niebiaśpieki.
«SN» u padobnym stanoviščy ŭ rehijanalnym maštabie. My, naprykład, isnujom u takoj realnaści: za adnu i tuju ž infarmacyju, jakuju apublikavaŭ umoŭny nievialiki sajt u Homli i jakuju apublikavali my, tamu sajtu nia budzie ničoha, a nas zakidajuć listami ci navat pazovami z patrabavańniem vydalić/vypravić/adredahavać/paviedamić i dać spravazdaču.
Hramadztva naša raskołataje pa vielmi prostaj linii supraćstajańnia dabra i zła. ŚMI niezaležnyja, jakija niasuć ludziam praŭdu i pakutujuć za heta, jany ŭsio siońnia na adnym baku, u adnym lahiery. I kankuravać jany mohuć tolki za miesca na pieradavoj — chto dalej vysuniecca i kamu bolš «prylacić»».
«Krynicy» sa struktur ułady faktyčna zamarožanyja
«U epochu pandemii viasny-2020 «SN» atrymlivali šmat infarmacyi z roznych krynic pra sytuacyju z COVID-19. Na praciahu niekalkich hadoŭ u nas było šmat navinaŭ, jakija my znachodzili dziakujučy krynicam u orhanach ułady. Tak uspłyło šmat skandalnych temaŭ, jakija potym pieravandroŭvali na staronki ŭsich astatnich ŚMI, dachodzili da nacyjanalnaha ŭzroŭniu, znachodzili vodhuk u rašeńniach i dziejańniach uładaŭ.
Heta było i jość našym mocnym bokam — umieńnie šukać i znachodzić infarmacyju dastupnymi ŭ biełaruskich realijach sposabami.
U peryjad karanavirusnaj viasny-2020 hety praces dasiahnuŭ svajho piku. Infarmavańnie pra realnuju sytuacyju z raspaŭsiudžvańniem pandemii ŭ Homielskaj vobłaści było najbolš poŭnym i abjektyŭnym — choć i nie na asnovie aficyjnych paviedamleńniaŭ, a sa spasyłkaj na «krynicy».
Ciapier usie hetyja instrumenty faktyčna zamarožanyja. Nichto nia moža dazvolić sabie zališnija ryzyki. U niejkija momanty peŭnyja ludzi prasili ich nie tryvožyć i tłumačyli, čamu. U niejkija momanty my sami ŭbačyli systemu, zakanamiernaść taho, što adbyvajecca: paranoja va ŭładnych strukturach zaškalvaje, tam idzie realnaje palavańnie na viedźmaŭ, i mnohija ryzykujuć nia tolki pracaj, ale i svabodaj, kali buduć praciahvać nam dapamahać. Tym bolš što my taksama znachodzimsia ŭ Biełarusi, adbyvajucca pieratrusy i kanfiskacyja techniki, što pavyšaje ryzyki dla ŭsich.
I my taksama całkam śviadoma časova prypynili kantakty z našymi «krynicami». My nia ličym, što my ich stracili. U bolšaści vypadkaŭ heta byli suviazi, zasnavanyja na dobrych asabistych adnosinach, a taksama na pavazie tych ludziej, jakija nam dapamahali, da taho, što my robim.
Zrazumieła, što ni pieršy, ni druhi faktar nikudy nia dzielisia i nie padzienucca. Prosta ciapier taki momant. I ludzi, i mahčymaści zastajucca, prosta karystacca hetym ciapier — nieapraŭdana ryzykoŭna».
«Liberalizacyi dla ŚMI nia budzie»
«Dumaju, što biełaruskija žurnalisty jak vid nia źniknuć. U miežach paradyhmy «My prosta robim svaju pracu» jany žyvuć, niahledziačy ni na što. Robiačy svaju spravu. I za košt hetaha stanoviacca hierojami.
Ja nia dumaju, što ŭładam treba «zakatać nas u asfalt». Va ŭładzie jość ludzi z razumieńniem, što infarmacyjnaje pole nie ciarpić vakuŭmu, a infarmacyjny «front» siońnia amal vyrašalny ŭ palityčnym supraćstajańni. U nasielnictva jość zapyt na naviny i materyjały, pryśviečanyja temam, jakija nie aśviatlajuć dziaržaŭnyja ŚMI, i napisanyja inšaj movaj.
U praktyčnym sensie heta aznačaje, što kali ŭsich «zakatać u asfalt», to ŭ prastoru, jakaja vyzvalicca, linuć patoki infarmacyjnaj pradukcyi zusim inšaj jakaści. Nasamreč u 21 stahodździ dla taho, kab stać revalucyjaneram i zmaharom za svabodu, kidacca kamianiami na vulicach — niepraduktyŭna. A voś zavieści błoh — užo bolš praduktyŭna. Nia budziem zabyvać, što hałoŭnaja baraćba na infarmacyjnym poli idzie za ŭvahu čytača/hledača.
Ja chutčej schilny dumać, što buduć «paddušvać», što i ciapier robiać. Nijakaj liberalizacyi nia budzie — heta dla ŭładaŭ zanadta vialikija ryzyki, a budzie naviazvańnie takoha napaŭturemnaha farmatu. Atrymajecca ŭ ich zahnać niezaležnyja ŚMI całkam u ramki samacenzury ci nie atrymajecca, budzie zaležać u pieršuju čarhu ad flahmanaŭ. My ŭsie, i rehijanały, i nia samyja vialikija nacyjanalnyja ŚMI — dobryja hulcy ŭ niejkich nišach, sehmentach, sferach. Ale jość tyja, chto realna lidziruje na rynku i na kaho ŭsie aryjentujucca. Heta taja samaja pieramoha ŭ «kankurencyi za adkaznaść», pra jakuju ja kazaŭ vyšej, kali ty vyrastaješ nastolki, što pavinien vysunucca napierad inšych i adchapić (ci nie adchapić) pieršym.
Pryviadu prosty prykład. Voś niadaŭna abviaścili ekstremisckim telehram-kanał ByPol. U našaj redakcyi ja daŭno ŭžo psychanuŭ i skazaŭ, što paśla čarhovych abviaščeńniaŭ tych ci inšych ekstremistami my bolš začyščać sajt ad ich nia budziem. Heta, maŭlaŭ, niveluje i abiasceńvaje našu prafesiju.
Ale kali zdaryłasia takoje z ByPol, mnie pačali z redakcyi słać spasyłki na Tut.by: «Hladzi, maŭlaŭ, usie da adnoj staronki pa starych spasyłkach začyščany, ničoha nie zastałosia». Nu, i ja hladžu na hetyja spravy i razumieju, što kali Tut.by usio začyścić, a my adny zastaniomsia — nas prosta razmažuć, i ŭsio. Zablakujuć, zakryjuć, zadušać štrafami — u ich fantazii chopić. I ŭsie maje «psychi» sychodziać sami pa sabie. Praces «paddušvańnia» moža praciahvacca doŭha, da patrebnaha ŭładam vyniku. Spynić jaho my zmožam tady, kali kalektyŭna ŭsie razam zrazumiejem, što dalej užo niama kudy, što kisłarodu dla žyćciadziejnaści bolš nie chapaje».
