Fota: Pixabay.com
Juval Noj Charary — izrailski vajenny historyk, futurołah i piśmieńnik. Jaho kniha «Sapiens: Karotkaja historyja čałaviectva» stała mižnarodnym bestseleram, była pierakładzienaja na 60 moŭ śvietu i razyšłasia nakładam u 27,5 młn asobnikaŭ. Siońnia Charary adzin z samych upłyvovych intelektuałaŭ śvietu. Jon rehularna sustrakajecca ź lidarami dziaržaŭ i vystupaje na mižnarodnych forumach, dzie abmiarkoŭvaje hłabalnyja prablemy i budučyja pierśpiektyvy.
1. Tatalitaryzm ałharytmaŭ
Technałohii, na dumku Charary, spraščajuć nam žyćcio tolki ŭ tym vypadku, kali my sami razumiejem, čaho my chočam i što nam treba. U advarotnym vypadku technałohii samastojna farmujuć našy žadańni i potym ich kantralujuć.
«Pa miery ŭdaskanaleńnia bijatechnałohij i mašynnaha navučańnia stanie lahčej manipulavać usimi emocyjami i žadańniami ludziej».
Charary ličyć, što tady iści za svaimi žadańniami stanie jašče niebiaśpiečniej, čym ciapier: adkul nam viedać, ci sapraŭdy heta našy žadańni?
Da taho ž, my jašče bolš budziem spadziavacca na štučny intelekt i ałharytmy. Kali ŭžo ciapier my lohka daviarajem vybar filma ałharytmam Netflix, padborku navinaŭ — Facebook, a kupli — Alibaba, to što budzie dalej? Niejrasietki viedajuć pra nas usio: kudy my idziom, što kuplajem i robim. Čym bolš jany pra nas daviedajucca, tym lepš i chutčej pradkazvajuć našy dziejańni.
«Jak tolki hetyja ałharytmy spaznajuć vas lepš, čym vy viedajecie siabie, jany zmohuć kantralavać i manipulavać vami, i vy nie zmožacie ničoha z hetym zrabić».
2. Mnohija zastanucca biez pracy
«Aŭtamatyzacyja pracoŭnych pracesaŭ źniščyć miljony pracoŭnych miescaŭ».
Charary kaža, što strata pracy prymusić ludziej asvojvać novyja prafiesii. Pry hetym niezrazumieła, jak chutka i lohka čałaviek zmoža adaptavacca da novych umoŭ.
«Ci zmoža 50-hadovy kiroŭca hruzavika, jakoha tolki što zamianili bieśpiłotnaj technałohijaj, znoŭku znajści siabie ŭ prafiesii raspracoŭnika prahramnaha zabieśpiačeńnia abo nastaŭnika johi?»
Chutčej za ŭsio, takija źmieny ludziam pryjdziecca pieražyvać nie adzin raz. Novyja technałohii i ŭdaskanaleńnie štučnaha intelektu stvorać niekalki technałahičnych praryvaŭ, padčas kožnaha ź jakich pryjdziecca pieravučvacca.
3. U škole treba vučyć emacyjnaj ustojlivaści
Ciapier u škołach vučać prahramavańniu i navykam «4K»: krytyčnyja myśleńnie, kamunikacyja, kałabaracyja i kreatyŭ. Heta ličycca załoham pośpiechu. Charary ŭpeŭnieny, što samaje hałoŭnaje, čamu treba vučyć školnikaŭ, — heta ŭmieńnie adaptavacca da novych umoŭ. Novyja technałohii stvorać novyja prablemy, ź jakimi čałaviectva raniej nikoli nie sutykałasia, tamu budzie žyćciova važna ŭmieć ich vyrašać.
«Samaj važnaj zdolnaściu budzie zdolnaść spraŭlacca sa źmienami, hatoŭnaść da bieśpierapynnaj adukacyi i ŭmieńnie zachoŭvać spakoj u krytyčnych situacyjach… U 2050 hodzie naŭrad ci budzie vostraja nieabchodnaść u całkam novych idejach, zatoje budzie patreba ŭ pastajannym samaŭdaskanaleńni».
Nie mienš važna, na dumku fiłosafa, być emacyjna ŭstojlivym. Ale hetamu, na žal, u škołach nie vučać. «Kab vyžyć u novym śviecie pryjdziecca stać psichałahična hnutkim i zachoŭvać rozum u luboj situacyi».
4. Častka krain stanie infarmacyjnymi kałonijami
U XIX stahodździ raźvityja krainy — takija jak Vialikabrytanija, Francyja, Ispanija — vałodali kałonijami pa ŭsim śviecie. Dziakujučy svajoj pieravazie jany mahli ekspłuatavać miljony ludziej. Siońnia my žyviom u epochu technałahičnaha supiernictva, dzie lidarami źjaŭlajucca Kitaj i ZŠA, a bolšaść krain prykmietna adstajuć.
«Ujavicie sabie, što budzie z krainami, dzie ekanomiki raźvityja słaba, kali tekstyl abo aŭtamabili budzie tańniej vyrablać u Kalifornii, čym u Mieksicy? A što budzie, kali hadoŭ praz 20 chto-niebudź u San-Francyska abo Piekinie budzie viedać usie asabistyja źviestki kožnaha palityka, sudździ i žurnalista vašaj krainy? Ci budzie kraina pa-raniejšamu niezaležnaj ci stanie ličbavaj kałonijaj? Kali ŭ vas dastatkova źviestak, vam nie treba adpraŭlać sałdataŭ, kab kantralavać dziaržavu».
«Kali nie pryniać miery, kab raźmierkavać technałahičnyja bahaćci, jakija daje nam štučny intelekt, jany buduć skancentravanyja ŭ niekalkich centrach, a inšyja krainy albo zbankrutujuć, albo stanuć ekspłuatavanymi infarmacyjnymi kałonijami».
5. Technałohii mohuć pryvieści da stvareńnia novaj rasy
U najbližejšyja dziesiacihodździ dziakujučy štučnamu intelektu i bijatechnałohijam u ludziej źjaviacca niejmaviernyja mahčymaści reinžynirynha žyćcia i navat stvareńnia całkam novych formaŭ žyćcia.
«Paśla čatyroch miljardaŭ hadoŭ evalucyi, abumoŭlenaj naturalnym adboram, my ŭstupajem u novuju eru niearhaničnaha žyćcia, racyjanalna prajektavanaha čałaviekam z dapamohaj technałohij».
«Urady, pryvatnyja karparacyi i armii, vierahodna, buduć vykarystoŭvać technałohii dla palapšeńnia navykaŭ, jakija im nieabchodnyja, takich jak intelekt i dyscyplina, hrebujučy inšymi jakaściami — spačuvańniem, mastackaj adčuvalnaściu i duchoŭnaściu».
«Vynikam moža stać rasa ludziej, vielmi razumnych i vielmi dyscyplinavanych, ale pazbaŭlenych spahady, duchoŭnaj hłybini i niazdolnych usprymać mastackija tvory. Viadoma, heta nie praroctva. Heta ŭsiaho tolki mahčymaści. Technałohii niepradkazalnyja».
Bolš padrabiazna na RBK:
https://trends.rbc.ru/trends/futurology/6079b4739a794761eda784ff
