Glenn Carstens-Peters / Unsplash
Na dniach źjaviłasia navina, što apieratyŭnikam dazvolać vykarystoŭvać srodki tajnaj fiksacyi infarmacyi, u tym liku i śpiecyjalizavanaje prahramnaje zabieśpiačeńnie. Heta pieršaja karekciroŭka zakona «Ab apieratyŭna-vyšukovaj dziejnaści» paśla jaho pryniaćcia ŭ 2015 hodzie. Tut.by raskazvaje, što heta moža aznačać na praktycy.
Što zdaryłasia
10 śniežnia ŭ nižniaj pałacie biełaruskaha parłamienta ŭ druhim čytańni byŭ pryniaty zakonaprajekt, jaki dazvolić apieratyŭnikam vykarystoŭvać srodki tajnaj fiksacyi infarmacyi. Heta pieršaja karekciroŭka zakona «Ab apieratyŭna-vyšukovaj dziejnaści» paśla jaho pryniaćcia ŭ 2015 hodzie.
Siarod navinak — uviadzieńnie paniaćcia «kampjutarnaja infarmacyja» i pradastaŭleńnie supracoŭnikam, jakija zajmajucca apieratyŭna-vyšukovaj dziejnaściu, mahčymaści stvarać i vykarystoŭvać srodki» tajnaha atrymańnia i fiksacyi infarmacyi, u tym liku z dapamohaj śpiecyjalizavanaha prahramnaha zabieśpiačeńnia», «biez čaho nadzvyčaj ciažka efiektyŭna procidziejničać złačynnaj dziejnaści ŭ sietcy Internet».
Jak havorycca ŭ zakonie, srodki sakretnaha atrymańnia (fiksacyi) infarmacyi — heta techničnyja srodki, abstalavańnie, aparatura, prybory, prystasavańni, preparaty, prahramnyja pradukty i inšyja vyraby, śpiecyjalna stvoranyja, raspracavanyja, zaprahramavanyja abo madernizavanyja dla sakretnaha atrymańnia infarmacyi pry apieratyŭna-vyšukovaj dziejnaści. Hruba kažučy, toje, što dazvalaje biez ahałoski źbirać infarmacyju, jakaja dazvolić raskryć spravu, pryčym u hety śpis možna ŭklučyć jak śpiecyjalny mikrafon i ŭtojenuju kamieru, tak i dyktafon. Ale ŭžyvać hetyja srodki možna tolki z sankcyi prakurora.
Jak rastłumačyŭ kaleham deputat Pastajannaj kamisii Pałaty pradstaŭnikoŭ pa nacyjanalnaj biaśpiecy Alaksandr Markievič, u 2019 hodzie zarehistravali bolš čym udvaja bolš złačynstvaŭ u śfiery vysokich technałohij u paraŭnańni z 2018 hodam, i hetaja tendencyja ŭzmacniajecca na praciahu apošnich hadoŭ.
Što heta značyć na praktycy?
Kab daviedacca, jak heta moža prymianiacca na praktycy, Tut.by patelefanavaŭ na pramuju telefonnuju liniju i pahavaryŭ z načalnikam Hałoŭnaha ŭpraŭleńnia pa supraćdziejańni kibierzłačynnaści kryminalnaj milicyi MUS pałkoŭnikam milicyi Andrejem Kavalovym.
Tak, na pytańnie, u jakich vypadkach moža prymianiacca śpiecyjalizavanaje prahramnaje zabieśpiačeńnie, jon adkazaŭ: usio, što tyčycca jakoj-niebudź fiksacyi i praviadzieńnia apieratyŭna-vyšukovych mierapryjemstvaŭ, rehłamientujecca zakonam «Ab apieratyŭna-vyšukovaj dziejnaści». Dapuścim, toj ža zbor źviestak ab karystalniku niemahčymy biez sankcyjanavanaj pastanovy prakurora.
— Usio ŭ ramkach zakona. My apieratyŭna-techničnaje padraździaleńnie i vykonvajem peŭnyja mety i zadačy, jakija zasnavanyja na zakonie Ab «apieratyŭna-vyšukovaj dziejnaści», kryminalnym i Kryminalna-pracesualnym pravie i, naturalna, Kanstytucyi. I ŭ Kanstytucyi prapisana, što biez matyvavanaj pastanovy i sankcyj prakurora tyja ci inšyja mierapryjemstvy pravodzić zabaroniena. Niezakonna atrymanyja źviestki nie źjaŭlajucca dokazam, — rastłumačyŭ surazmoŭca.
Novaŭviadzieńni ŭ zakonie pradyktavanyja u tym liku novymi ŭmovami pracy pravaachoŭnych orhanaŭ.
— Śviet nie staić na miescy. U złačyncaŭ mianiajucca mietady i sposaby ździajśnieńnia złačynstvaŭ. Ciapier samy raspaŭsiudžany vid złačynstvaŭ u śviecie — heta machlarstva z dapamohaj internetu, — rastłumačyŭ Andrej Vasilevič. — Za avatarkaj, numaram telefona abo imiem moža chavacca chto zaŭhodna — mužčyna, žančyna, dzicia, luby hramadzianin luboj krainy, jaki ŭjaŭlajecca patencyjnym pakupnikom, siabram, členam siamji, svajakom, i identyfikavać jaho praktyčna niemahčyma.
Naprykład, takija złačyncy časta karystajucca sacyjalnaj inžynieryjaj.
— Hruba kažučy, vas padvodziać da peŭnaj madeli pavodzin, daviedajucca pra vas infarmacyju, źbirajuć papiarednie albo atrymlivajuć u vas jakija-niebudź piersanalnyja źviestki, ci ž vy prachodzicie peŭnyja madeli pavodzinaŭ i daje vašu piersanalnuju infarmacyju ŭ dačynieńni da siabie, rachunkaŭ i hetak dalej, i złačyniec prosta zavałodvaje pravam dostupu i ŭ nastupnym vykradaje hrošy. I tak jak mianiajucca sposaby ździajśnieńnia, to mianiajucca i sposaby dakumientacyi i vykryvańnia.
My pracujem praktyčna z usimi pravaachoŭnymi orhanami zamiežnych dziaržaŭ pa ŭzajemadziejańni ŭ zachavańni i fiksacyi jakich-niebudź «ličbavych śladoŭ». Ale my pracujem u ramkach mižnarodnych śledčych daručeńniaŭ. Heta značyć, kali jość padstavy, uzbudžajecca kryminalnaja sprava, śledčy nakiroŭvaje mižnarodnaje śledčaje daručeńnie, i pravodziacca śledčyja mierapryjemstvy.
