13 lipienia ŭ Kamiancy pačaŭsia sud pavodle abvinavačvańnia 17-hadovaha Arcioma Je. u zabojstvie svajho baćki. Abvinavačanamu Arciomu 15 lipienia spoŭnicca 18 hadoŭ. Svajo paŭnalećcie jon sustrenie ŭ śledčym izalatary. 26 lutaha chłopiec niekalki razoŭ udaryŭ siakieraj pa hałavie svajho baćku. Ad atrymanych traŭmaŭ mužčyna pamior 10 krasavika ŭ rajonnaj balnicy. Pa viersii abvinavačańnia, matyvam zabojstva stali «asabistyja niepryjaznyja adnosiny, jakija skłalisia na praciahu doŭhaha pieryjadu času» syna da baćki. Z zały suda piša TUT.BY.
«Pamreš maleńkim»
Fota Arcioma Je. z sacyjalnych sietak
Siamja Arcioma žyła ŭ šmatkvaternym domie ŭ horadzie Vysokaje. Arciom — adzinaje dzicia. Mama Natalla i baćka Valeryj u šlubie byli 18 hadoŭ. Jana pracuje pradaŭcom, jon byŭ hruzčykam na pryvatnym pradpryjemstvie ŭ Bieraści.
U Valeryja heta byŭ druhi šlub. Ź pieršaj žonkaj jany raźvialisia paśla taho, jak jon jaje mocna źbiŭ. Žančyna vypisałasia z balnicy, zabrała maleńkuju dačku i źjechała da svajakoŭ. Ni pieršaja žonka, ni dačka adnosin z Valeryjem nie padtrymlivali.
Baćka Arcioma pracavaŭ u Breście paźmienna: dva praz dva. U rabočyja dni jon byŭ ćviarozy, u vychadnyja vypivaŭ. Pa słovach Arcioma, zapoi baćki mahli praciahvacca tydniami. Na pracy jamu stavili prahuły, ale nie zvalniali.
— Z baćkam u mianie byli žudasnyja adnosiny. Žach byŭ u tym, što jon pastajanna vypivaŭ. A kali vypivaŭ, stanaviŭsia ahresiŭnym i šukaŭ kanflikty, — raspavioŭ junak.
U stanie apjanieńnia Valeryj kryčaŭ, łajaŭsia i abražaŭ žonku i syna. Pa słovach Arcioma, jany z maci žyli ŭ pastajannym strachu. Baćka pa niekalki razoŭ za noč uryvaŭsia da ich u pakoj, uklučaŭ śviatło i kryčaŭ: «Padjom!» Z hetaha pačynalisia načnyja skandały. Valeryju nie padabałasia, što ŭ domie byŭ biesparadak. Jon patrabavaŭ zrabić jamu inšuju viačeru, narezać zakusku, adpraŭlaŭ syna na vulicu nasiekčy droŭ abo prynieści vadu.
— U domie byli pastajannyja kryki. Ja moh być u spalni, a jon pryjdzie i pačnie kryčać. Zapoi doŭžylisia pa niekalki tydniaŭ. Jon moh dva dni pić, 2 dni chadzić na pracu, potym znoŭ dva dni pić, — padzialiŭsia abvinavačvany.
Pa słovach Arcioma, u takoj atmaśfiery prajšło ŭsio jaho žyćcio.
— Da 12 hadoŭ ja ličyŭ, što takija pavodziny baćki — heta narmalna. Potym, pa raskazach siabroŭ, zrazumieŭ, što heta nienarmalna. Jon uvieś čas kryčaŭ, łajaŭsia matam, razmachvaŭ rukami. Časta maciukaŭsia ŭ moj adras i ŭ adras mamy. Byli vyrazy: «Pamreš maładym». (…) Ja staraŭsia nie źviartać na jaho ŭvahi. Jon pakryčyć, ja pamaŭču — i ŭsio, — raspavioŭ sudździ chłopiec.
— Płakali? — udakładniła sudździa.
— Kali staŭ starejšy — nie.
U pjanym zapale baćka moh padniać na Natallu ruku. Adnojčy tata raźbiŭ mamie nos. Inšym razam trymaŭ jaje ŭ šafie. Byvała, što Valeryj prosta pačynaŭ kidać kuchonnyja nažy ŭ ścianu dziela zabavy. Kali Arciomu było 12 hadoŭ, tata ŭdaryŭ jaho kułakom u žyvot.
— Kožny «vystup» baćki vyklikaŭ u mianie strach, što jon zrobić niešta mnie ci maci. Ja ŭ takija momanty staraŭsia nie «śviacić». Prysutničać, ale «śviacić», — raspavioŭ Arciom.
«Usio, ja zabiŭ jaho»
Lubimaj zabavaj pjanaha baćki byli insceniroŭki samahubstva. Kali syn z žonkaj jaho ihnaravali, kab lišni raz nie pravakavać, Valeryj staviŭ u centr pakoja stoł, viešaŭ na lustru tonkuju viaroŭku i abiacaŭ paviesicca. Adbyvałasia heta časta. Pa słovach paciarpiełaj babuli, tolki ŭ jaje adnoj na haryščy lažyć «štuk piać sarvanych lustraŭ». Adzin raz Valeryj pasprabavaŭ paviesicca na ramiani. Kali remień nie parvaŭsia pad jaho vahoj, mužčyna sam dastaŭ hałavu ź piatli. Byli i dźvie pakazalnyja sproby ŭtapicca. Abiedźvie niaŭdałyja.
Arciom upeŭnieny, što ŭsio heta tata rabiŭ dla taho, kab pryciahnuć da siabie ŭvahu:
— Jon staviŭ stoł pasiarod pakoja i kazaŭ: «Ja viešajusia». Jon tak časta kazaŭ. Heta ŭsio było pakazuchaj. Kali jon pačynaŭ ruchać stoł, my adrazu sychodzili. Jon tak pryciahvaŭ uvahu. Kali nie reahavać na jaho ŭ takija momanty, jon supakojvaŭsia.
U 2019 hodzie paśla pjanki baćki Arciom pajšoŭ žyć da svajoj babuli Uładzimiry Jaŭhienaŭny — mamie Valeryja. Ź joj jon pražyŭ da leta, a potym viarnuŭsia dadomu, bo bajaŭsia za mamu.
Natalla ŭ milicyju na muža nie skardziłasia: nie bačyła sensu.
— Adzin raz paskardziłasia. Prablemu heta nie vyrašyła. Tolki dadałasia jašče adna padstava dla skandałaŭ, — rastłumačyŭ Arciom.
U sudzie abvinavačvany rastłumačyŭ, što zabić baćku jon vyrašyŭ 25 lutaha. U toj dzień Valeryj, jak zaŭsiody, pryjšoŭ dadomu pjany. Arciom z mamaj u toj čas užo spali. Baćka uvarvaŭsia ŭ ich pakoj kala 22.00, uklučyŭ śviatło, zakryčaŭ «Padjom!» i pačaŭ skandalić.
— Ja zrazumieŭ, što albo jaho [zabju], albo siabie, — raspavioŭ Arciom.
Na nastupny dzień baćka znoŭ pryjšoŭ dadomu pjany. Na hadzińniku było kala 18.00. Padstavaj dla čarhovaha skandału stała toje, što Natalla i Arciom svoječasova nie prybrali ślady načnoj papojki Valeryja.
— Kala hadziny Baćka kryčaŭ na maci. Ja siadzieŭ u spalni ŭ słuchaŭkach, hladzieŭ sieryjał pa mabilnym. Kali jon skončyŭ, ja vyjšaŭ z pakoja i pahladzieŭ na jaho. Jon spaŭ na kanapie, — raspavioŭ abvinavačany.
Pa słovach Arcioma, jon pahladzieŭ na baćku — i na jaho nachłynuła pačućcio strachu. Chłopiec pajšoŭ na kuchniu, uziaŭ nož. Lazo było tupym, i Arciom pajšoŭ u chleŭ. Tam jon uziaŭ siakieru, viarnuŭsia ŭ kvateru i nanios niekalki ŭdaraŭ Valeryju pa hałavie. Paśla hetaha chłopiec pryjšoŭ da mamy i spakojnym hołasam skazaŭ: «Usio, ja zabiŭ jaho». Natalla vyklikała chutkuju, a syn patelefanavaŭ u milicyju. Pryjezdu naradu Arciom čakaŭ u dvary. U sudzie jon pryznaŭ svaju vinu ŭ poŭnym abjomie.
— Ja raskajvajusia, — sucha adkazaŭ na pytańnie dziaržabvinavaŭcy Jahora Krondy Arciom.
«Lepš mianie pasadzicie, čym jaho»
Na pieršym sudovym pasiadžeńni prysutničała mama Valeryja Uładzimira Jaŭhienaŭna. Jana ŭ spravie prachodzić paciarpiełaj. Pa słovach žančyny, stasunki z synam u jaje byli składanyja. Jon, u adroźnieńnie ad ŭnuka Arcioma, redka jaje naviedvaŭ. Akramia taho, niekatory čas tamu Valeryj skraŭ usie jaje źbieražeńni, jakija jana doŭha adkładała na kuplu katła. Hrošy synu spatrebilisia dla taho, kab vypłacić kredyt za mabilny telefon, jaki na jaho aformiŭ znajomy.
— Paciarpiełaja tut nie ja. Paciarpieły — moj unuk, — płakała ŭ sudzie Uładzimira Jaŭhienaŭna: — 18 hadoŭ tryvać hetyja ździeki. U mianie syn za hod 1—2 razy byŭ. A ŭnuk kožny dzień prychodziŭ. (…) Ja dva hady źbirała hrošy na kacioł pa kapiejkach, a syn ulez u niejkuju afioru, niejki kredyt na jaho paviesili, i ź jaho praz sud stali patrabavać hrošy. Mnie jakraz na kacioł užo chapała, ja adkryvaju [schovanku, dzie zachoŭvalisia hrošy], a tam pusta. Pryjšoŭ Arciom, skazaŭ: «Babula, nie płač. Ja zarablu, i my pastavim tabie kacioł».
U milicyju ab kradziažy hrošaj žančyna nie paviedamlała. Bajałasia, što syn budzie pomścić joj, niaviestcy i ŭnuku.
Pa słovach Uładzimiry Jaŭhienaŭny, syn jaje dva hady adsłužyŭ u Afhanistanie, a potym u Čačni.
— Ich u Afhanistan šaściarych adpravili. A viarnuŭsia jon adzin. Jak z Afhanistana pryjšoŭ, dyk naohuł nienarmalny staŭ, — padzialiłasia žančyna.
Babula raspaviała, što Arciom vielmi dobra vučyŭsia i maryŭ atrymać vyšejšuju adukacyju. Siaredni bał jaho atestata byŭ 8,3. Paśla škoły jon pajechaŭ u Brest pastupać na bijafak Bresckaha dziaržuniviersiteta. Na biudžet nie prajšoŭ, bo drenna zdaŭ testavańnie, a na płatnym jon nie moh vučycca praź finansavyja ciažkaści. Arciom pierapadaŭ dakumienty ŭ Brescki miedycynski kaledž na fielčara, ale i tam na biudžet jaho nie ŭziali. Padletak viarnuŭsia ŭ Vysokaje i pastupiŭ u miascovy sielskahaspadarčy kaledž. Tut jon i vučyŭsia až da zatrymańnia. Vučyŭsia dobra, byŭ starastam hrupy.
Uładzimira Jaŭhienaŭna paviedamiła ŭ sudzie, što jaje syn kuplaŭ harełku kanistrami pa piać litraŭ. Staviŭ jaje ŭ chaładzilnik i sychodziŭ u zapoj. Pra toje, što adbyvałasia ŭ siamji, babula viedała. Kali Valeryj byŭ asabliva ahresiŭny, Natalla z Arciomam prychodzili da jaje dadomu. Jany zamykali dźviery na zamok i čakali ranicy. Pa słovach Uładzimiry Jaŭhienaŭny, syn časta prychodziŭ da jaje doma, kryčaŭ na vulicy, patrabavaŭ addać jamu žonku z synam i špurlaŭ kamiani ŭ vokny.
— Jon (Valeryj. — TUT.BY) byŭ šalony. Jon horšy za fašysta. Ja ŭvachodnyja dźviery zamatvała na viaroŭku, kab jon da nas nie pryjšoŭ. (…) Lepš mianie pasadzicie, čym ŭnuka. Kolki mnie žyć zastałosia… Jak jon chacieŭ vučycca… U takich umovach, u jakich jon žyŭ, nichto b nie zmoh vučycca…
Na pytańnie ab tym, jakoje pakarańnie varta pryznačyć abvinavačanamu, Uładzimira Jaŭhienaŭna paprasiła ab litaści:
— Ja bieź jaho naohuł prapadu. Hospadzie, prašu, nie sudzicie jaho stroha. Kolki jon pieražyŭ…
«Albo pryjdzieš ciapier siudy, albo ja viarnusia i vas pazabivaju»
Fota: Śledčy kamitet
Mama Arcioma — hramadzianka Ukrainy. U Biełarusi ŭ jaje dazvoł na žycharstva. U sudzie jana raspaviała, što ŭ milicyju na muža nie skardziłasia, bo bajałasia pomsty. Šeść hadoŭ tamu, kali susiedka vyklikała na Valeryja milicyju, Natalla akazałasia «krajniaj».
U toj raz da susiedki pryjechali svajaki z adnahadovym dziciem. Baćki pakinuli małoha na dzionny son, a sami pajšli dapamahać z ramontam. Pjany Valeryj zaŭvažyŭ kalasku pad voknami i vyrašyŭ paŭzryvać pietardy. Kali dzicia pračynułasia ad vybuchaŭ, baćki vybiahali na vulicu, supakojvali małoha, zakałychvali, układvali spać, rabili susiedu zaŭvahu i sychodzili pracavać dalej. Valeryj čakaŭ, pakul darosłyja syduć z dvara, i padpalvaŭ čarhovuju pietardu.
— Paśla čaćviortaj-piataj pietardy, kali prośby pavodzić siabie cišej nie prynieśli pośpiechu, susiedzi vyklikali ŭčastkovaha, — raspaviała ŭ sudzie Natalla.
Valeryja zabrali ŭ pastarunak, aformili pratakoł, try dni jon pravioŭ u izalatary, a potym adpuścili.
— Jon pajšoŭ da siabroŭ. Adtul jon mnie patelefanavaŭ i skazaŭ, što bačyŭ, jak ja padpisvała pratakoł apytańnia jak śviedka. Havaryŭ z pasyłam: «Usio, s.., hladzi, ty papałasia. Albo pryjdzieš ciapier siudy, albo ja viarnusia i vas pazabivaju». Paśla hetaha vypadku źviartacca ŭ milicyju žadańnie prapała, — padzialiłasia mama Arcioma.
Na pytańnie prakurora, ci mahła Natalla syści ad muža, jana skazała, što takoj mahčymaści ŭ jaje nie było.
— A kudy ja pajdu?! Maje ŭsie svajaki žyvuć u Danieckaj vobłaści Ukrainy, dzie vajennyja dziejańni. (…) Tak i va Ukrainie ja nikomu nie patrebna. Kali źjazdžać, to treba mianiać horad, vobłaść, krainu. Hetaha nie atrymałasia b pa finansavych pryčynach, — patłumačyła Natalla.
Pa słovach žančyny, pierajezd da Uładzimiry Jaŭhienaŭny abo na zdymnuju kvateru prablemu b nie vyrašyŭ. Valeryj pieraśledvaŭ b ich ŭsiudy, kudy b jany ni pajechali.
Mama Arcioma paprasiła sud nie karać syna stroha:
— Prašu ab litaści dla syna. Jamu i tak dastałosia. Moža być, ja pavinna była być starejšaj, razumniejšaj, praduchilić situacyju, zabrać syna. Boh ź im… Žyli b u niejkim budanie, chlavie. Ale nie było b usiaho hetaha…
Da 10 hadoŭ pazbaŭleńnia voli
Kali vina Arcioma budzie dakazanaja, jamu pahražaje da 12 hadoŭ pazbaŭleńnia voli. Takoje maksimalnaje pakarańnie praduhledžvaje Kryminalny kodeks dla asob, jakija ŭčynili asabliva ciažkaje złačynstva, źviazanaje z naŭmysnym zamacham na žyćcio čałavieka, va ŭzroście da 18 hadoŭ.
Razhlad kryminalnaj spravy praciahniecca ŭ sudzie Kamianieckaha rajona.
