Z momantu, kali prajmieryz — dakładniej było b caucuses, partyjnyja schody, — pačalisia ŭ Haradku, mierkavańnie pra ich u sacyjalnych sietkach było pieravažna pabłažliva-iraničnym.
Dyj nie tolki ŭ sacyjalnych sietkach. Na Biełsacie, naprykład, Uładzimir Mackievič paśladoŭna krytykuje ŭdzieł u vybarach jak taki.
Ale i byli hałasy ŭ padtrymku hetaj idei — naprykład, Jury Drakachrust paśladoŭna davodziŭ, što krytyki nie mohuć prapanavać nijakaj alternatyvy.
Pieršyja schody byli niešmatlikija: im vidavočna brakavała rekłamy.
Da 7 sakavika Ukantakcie źjaviłasia, zdajecca, tolki adna abviestka, jakaja mieła vialikuju aŭdytoryju, u supołcy «Tipičnyj Borisov». Bolš jak dziesiać tysiač prahladaŭ, dziasiatki kamientaroŭ. Astatnija abjavy byli na toj momant u małanaviedvanych palityzavanych pablikach.
Tak i ciapier lahčej znajści paviedamleńni pra vyniki — a nie rekłamu: supołki «Pinsk. Pinsk is Love» (bolš za sorak tysiač udzielnikaŭ), «Podsłušano Stolin» (trynaccać tysiač udzielnikaŭ) paviedamili i abmierkavali vyniki schodaŭ u svaich haradach. Rekłama radziejšaja (naprykład, biarozaŭskaja supołka).
Ale i biez naležnaj rekłamy schody źbirali ludziej. Ale, aktyvisty, ale, prychilniki apazicyi, a ŭsio ž sprabavali zrabić kalektyŭny «zdymak» biahučaj situacyi, namacavać jejnyja prablemy praz kalektyŭnuju hutarku. Na kokusach śpieliŭsia dyjałoh pra Biełaruś.
Heta rabiłasia nie ŭpieršyniu, biezumoŭna. Ale novy histaryčny momant abiacaŭ raniej niemahčymyja šancy i mahčymaści. Sustreča ź Sieviaryncam u Homieli, niešmatlikaja offline, sabrała na kanale «Strana dla žiźni» bolš jak tysiaču kamientaroŭ, bolš za šeśćdziesiat tysiač prahladaŭ. Jak kazała Elizabet Uoren, kolkaść sełfi maje być novaj mieraj demakratyi. Niezdarma Hubarevič ciapier havoryć pra čaty i rekłamu ŭ sacyjalnych sietkach.
Hetkich kamunikacyjnych mahčymaściaŭ apazicyja nie mieła ŭ 2006 hodzie, navat u 2010, navat, zdajecca, u 2015. Praryŭ «RČSS» tut abminuty, bo havorka idzie najpierš pra vypracoŭvańnie i abmierkavańnie idej.
Niekali dziaržava mieła poŭnuju manapoliju na infarmacyjnyja patoki ŭ hramadstvie. I voś novy miedyjny śviet uźnik, infrastruktura, jakaja moža danieści idei i kaštoŭnaści apazicyi da šyrokaj publiki. Biezumoŭna, struktura hetaj publiki ŭsio jašče niezbałansavanaja proci ŭsiaho hramadstva. Zdajecca, aŭdytoryja błohieraŭ i supołak dyspraparcyjna maładaja. Ale i hetaja moładź nieadnarodnaja. Nie ŭsie ź ich vučylisia va ŭniviersitetach i zasvoili raskazy pra vialikuju histaryčnuju minuŭščynu, miłahučnuju rodnuju movu, jeŭrapiejskuju budučyniu.
Biełaruskaj palitycy strašna brakuje miž tym rytaryčnaj padrychtoŭki. Mastactva dyskursu, jahony zaniadbany stan, tonka adlustroŭvaje pieryfieryjny, marhinalizavany status palityčnaj raboty. Balesna było bačyć heta na debatach u časie parłamienckaj kampanii: kandydaty paroju nie viedali navat, što rabić sa svaim časam.
Hety rachunak treba vystavić nie tolki biełaruskaj palitycy.
Mišel Fuko niekali ździŭlaŭsia pytańniam, čamu jon cikavicca palitykaj: bo jak možna joj nie cikavicca? Dehradacyja palityčnaha adlustroŭvaje i spryjaje dehradacyi samoj tkaniny biełaruskaha hramadstva. Hetaha razumieńnia časta brakuje ŭ dyskusijach na Facebook, dzie ź biełaruskaj palityki achvotna žartujuć.
Schadenfreude, biełaruski nacyjanalny sport (biełaruskaja nazva zbytkoŭniejšaja za niamieckuju: čužaja biada — ludziam kalada), niedarečny ŭ hetaj situacyi. Jon množyć błytaninu. Adnojčy pieraniaty, hety punkt hledžańnia na apazicyju i palityku nie ŭmieje razhledzieć źmiastoŭnyja historyi.
Pieršapačatkovaja kanfihuracyja prajmieryz, honka pamiž Sieviaryncam i Hubarevičam, abiacała nie tolki intryhu. U joj akreślivałasia asnoŭnaja dylema ciapierašniaj apazicyjnaj palityki: vulica ci kampramisy, radykalizm ci centryzm?
Pierad Hubarevičam i ŭsimi centrystami staić ciažki vyklik. U niezaležnych miedyja, u sacsietkach hučniejšyja i čutniejšyja (tak paŭsiul) radykały. Jany ćviorda pierakananyja ŭ svaich pohladach i nie dapuskajuć nijakich adchileńniaŭ ad ich, adcieńniaŭ.
U 2015 hodzie siarod redkich hałasoŭ, jakija zaścierahali radykalizmu, byŭ Siarhiej Dubaviec. Dubaŭcova acenka blizkaja chodkaj praŭdzie niamieckaha palityčnaha dyskursu: pieramoha na vybarach dasiahajecca ŭ centry hramadstva, nie na jahonych uskrainach.
Sacyjałohija pakazvała, što Karatkievič bieź ciažkaściaŭ zdabyła padtrymku, suadnosnuju sa zvyčajnym pakazčykam apazicyjnaha kandydata, pamiž 20—25%. Hetaje cennaje adkryćcio nie vyzvalaje Siarhieja Čałaha i siońnia ad pytańnia, jakoje zadajecca z admysłovaj intanacyjaj: «Jak Vy ŭsprymali Karatkievič, jak usprymajecie jaje siońnia, jak samastojnaha palityka?»
Ledź-ledź abhruntavany ŭčynak Sieviarynca (i «prymknułaha» Janukieviča) praciahvaje tuju ž tradycyju radykalizmu. A byŭ karotki momant, kali zdavałasia, što Sieviaryniec moža «prystasavacca», što jon maje palityčny patencyjał. Jahonyja mocnyja baki — enierhija, zaciataść, rašučaść. Jon maje pierakanańni, nie baicca ich adstojvać. Ale i zdolny reahavać na aŭdytoryju, na situacyju.
Hetak možna było arhumientavać paśla sustrečy ŭ Homieli. Ale tam byli i znaki taho, što radykalizm zastajecca ŭ raniejšaj sile. Lidar BCHD achvotna čarhavaŭ zaŭvahi pra VUP Biełarusi z hienietyčnym kodam biełarusaŭ, u jakim siadzić nievytručalny Statut VKŁ.
Baranić palityku radykalizmu na Jeŭraradyjo pajšoŭ Alaksiej Janukievič. U impetnaj sprečcy kolišni staršynia BNF i Hubarevič nie tolki biazhłuzda zakidali adzin adnamu supracoŭnictva z KHB. U dyskusii jašče raz akreślilisia dźvie alternatyvy.
Jaki adkaz Janukieviča? Koratka: lepš być u burbałcy, čym u «biurakratyčnych vantrobach». Zadača Janukieviča (i, treba dumać, Sieviarynca) — stvaryć dadatkovyja filtry dla ŭdziełu ŭ prajmieryz. Nie dapuścić tudy złačyncaŭ, pasłuhačoŭ režymu.
Hubarevič piarečyŭ: Sieviaryncu nie paškodziła b zirnuć na inšuju Biełaruś. U jakoj daloka nie ŭsie padtrymlivajuć łozunh «Žyvie Biełaruś!». Zadača pavinna być — vyjści z burbałki, nie bajacca ludziej.
Radykalizm takoha padychodu nikoli nie prymie. Jon kvitnieje na Facebook, u kamientatarskich siekcyjach viadučych anłajn-ŚMI. Zadača Hubareviča, jak i zadača biełaruskaj kultury, — dabicca raznastajnaści siarod publiki, dabicca siarod jaje pluralizmu, spabornictva idej i pohladaŭ. Vyjavić, jaki mabilizacyjny patencyjał u hramadstvie majuć idei, kaštoŭnaści apazicyi — abjadnanyja vakoł viaršenstva zakona. Tak, jak svaje idei praviaraje Bierni Sanders u ZŠA.
Vybar na prajmieryz byŭ pamiž revalucyjnymi receptami i tradycyjami transatłantyčnaha prahresivizmu, da jakoha duža blizkaja była i prahrama «Našaj Nivy» 1906 hoda: rucinnaja praca na stvareńnie novaj bolšaści ŭ biełaruskim hramadstvie.
Paradoks biełaruskaha radykalizmu ŭ tym, što jon ułasnaruč źniaŭ usie sumnieńni.
