Niadaŭna na bierazie Sožu źjaviŭsia pomnik Pieršamu hamielčuku: u čoŭnie staić čałaviek, a pobač — ryś, adviečny vorah čałavieka. Moža, skulptar chacieŭ vysiečy sabačuju pysu, dy małatok saskočyŭ? Nie. Z-pad maski alehoryi tyrčać vušy ideałohii. Nie toj ideałohii, čyj idał vyhladaje, niby sałaviej-razbojnik, z-za pierarosłych jełak na płoščy Lenina, a kudy bolš žyvučaj.
Ryś stała simvałam Homielu ŭ 1856 h., kali dva bataljony karnikaŭ dušyli ŭ homielskim majontku sialanskija chvalavańni. Inšarodny dla biełaruskaj hieraldyki hierb, z ryśsiu dy dvuchhałovym arłom, i jaho prymityŭny ciapierašni varyjant — heta kałanijalny surahat histaryčnaha hierba, jaki horad atrymaŭ ad Žyhimonta Aŭhusta. Hierba — ź vidarysam kryža — za jaki, užo ŭ suvierennaj Biełarusi, milicyjanty addubasili junakoŭ prosta ŭ centralnym parku.
Lustra histaryčnych viedaŭ hamielčukoŭ — miascovyja haziety. U adnoj ź ich redahavali materyjał pra stary Homiel dy nabrali bujnym šryftam, niby siensacyju, niekarektnuju farmuloŭku historyka: «Homiel stał horodom tolko v 1852 hodu». I heta — pra Homiel, jaki mieŭ mahdeburhskaje prava, hierb, piačatku, i tolki praz ambicyi haspadara-kałanizatara, što nie chacieŭ ciarpieć pobač paviatovuju administracyju, byŭ abvieščany miastečkam. Admiežavańnie ad darasijskaha Homielu — voś što simvalizuje ryś u čoŭnie Pieršaha hamielčuka.
Ad taho Homielu nie zastałosia navat ruin. Ale... Kali-nikali, u čas hrabarskich rabot, ludzi traplajuć u reštki sutareńniaŭ. I chacia heta ŭsiaho tolki šnary apošniaj vajny, hamielčuki dahetul vierać u padańnie pra lochi, jakija nibyta isnujuć pad horadam. Kali pad pandusam pałacu znajšli zamuravanaje schovišča dla rydlovak i hrabiel, tre było bačyć, jak dziatva toŭpiłasia la adtuliny ŭ mury. Chočacca vieryć, što kali dzieci pavyrastajuć, jany znojduć lochi, jakija złučać dva Homieli.
