El Hreka. Apostał Pavieł. Frahmient. Pavodle Wikimedia Commons.
«Niama ni elina, ni iŭdzieja». Abo, u katalickaj tradycyi, «niama ni hreka, ni žyda». Hetyja słovy z pasłańnia apostała Paŭła da kałasianaŭ cytujucca časta. I, niaredka, u pamyłkovym značeńni. Apostał Pavieł mieŭ na ŭvazie nie nacyjanalnaści — u tyja časy takoha paniaćcia nie isnavała, a relihijnuju prynaležnaść, piša Anatol Sidarevič.
Chto vyvučaŭ staražytnuju historyju, toj viedaje, što byli abrezanyja (judei) i nieabrezanyja (jazyčniki, siarod jakich daminavali eliny i hrekamoŭnyja, bo ŭ epochu Alaksandra Vialikaha, Ptalemiejaŭ i Sieleŭkidaŭ adbyłasia elinizacyja Uschodu). I słovy apostała «ni elina, ni iŭdzieja» treba razumieć «ni jazyčnika, ni judeja».
Pavieł byŭ prychilnikam intehracyi pahancaŭ (elinaŭ) i judejaŭ u Chryście, a heta było mahčyma (dla adnych) i niemahčyma (dla druhich) praz admaŭleńnie ad abrazańnia i kašrutu. I tamu Pavieł pytajecca: kali Boh vybraŭ Abrama — da abrazańnia ci paśla? Voś, hruba kažučy, i ŭvieś kamientar da jahonaha vykazvańnia pra elinaŭ i judejaŭ.
