Fota Nadziei Bužan
Žyli sabie my, vučonyja ludzi, pasoŭvali napierad navuku, układali śpisy svaich publikacyj. I ŭsio było dobra.
Až paru hod tamu niešta stała źmianiacca.
Źjaviŭsia niejki Hirš razam sa svaim indeksam.
Indeks Hirša ranžyruje vas jak navukoŭca. Jon imkniecca vymierać vašu praduktyŭnaść i vaš upłyŭ na navukovuju halinu, bieručy pad uvahu cytavańnie vašych prac.
Hirš nachabna ŭłazić u vaša asabistaje žyćcio. Mnoha ŭ vas artykułaŭ? Niamała… A ci aktyŭna vas cytujuć? Aktyŭna. Voś tady vy małajčyna.
Indeks Hirša — heta niejkaja kolkaść vašych artykułaŭ, jakija pracytavany inšymi daśledčykami nie mienš, jak stolki ž razoŭ.
Kali, prykładam, vaš indeks 2, to heta aznačaje, što vy majecie dva artykuły, pracytavanyja inšymi aŭtarami — kožny, nie mienš, jak dva razy. Kali vaš indeks 20, to značyć vy majecie 20 publikacyj, pracytavanych kožnaja nie mienš, jak 20 razoŭ. Adpaviedna, kab mieć indeks 2, vam treba minimum 4 spasyłki na vašy pracy. Kab mieć indeks 20, vam treba mieć minimum 400 cytat na vas.
Starajciesia!
Na sajcie Homielskaha dziaržaŭnaha ŭniviersiteta vyviešana tłumačeńnie, što takoje Hirš i jak ź im zmahacca i jak jaho treba pavyšać.
Rekamiendujecca čaściej rassyłać svaje rukapisy pa redakcyjach, aryjentavacca na časopisy z vysokim impakt-faktaram, publikavacca ŭ suaŭtarstvie z tymi, u kaho indeks vysoki i h. d.
Na sajcie raśpisana, jakim maje być Hirš dla peŭnaha zvańnia.
Akazvajecca, doktaru navuk prystojna mieć indeks ad 7 da 10. Kandydatu — ad 3 da 6.
Značyć, dla kandydata minimum try artykuły pavinny być pracytavany minimum try razy kožny.
A kali vy aśpirant ci małady daśledčyk, to možacie nie vielmi pieražyvać, kali vaš indeks vahajecca pamiž nulom i ličbaj 2.
Voś ža nikoli nie było, a ciapier jość!
Biełaruskija VNU trapili ŭ łapy hetaj prydumki suśvietnaha kapitalizmu.
Va ŭniviersitetach niekatoryja vykładčyki pačynajuć havaryć pra indeks Hirša ŭpaŭhołasu i z tryvohaj, nie raŭnujučy jak biaduleŭskija hieroi pra «jenaralnu parapicu». Kab ža hety Hirš ciamiŭsia!
Paru hadoŭ tamu indeksy vykładčykaŭ roznych biełaruskich VNU pierastali być tajamnicaj. U vyniku akazałasia, u nas u halinie humanitarnych navuk jość daktary navuk, čyj indeks Hirša ledź nabližajecca da ličby 2 abo 3. Niekatoryja z hetych daktaroŭ navuk navat uznačalvali ekśpiertnyja rady ŭ VAKu.
Daniadaŭna vyznačalnym u acency navukovych dasiahnieńniaŭ u nas byŭ vałavy pakazčyk.
Dvaccać artykułaŭ za hod — dobra, dva — mała.
Jaki byŭ kryteryj dla supastaŭleńnia roznych artykułaŭ? Nijakoha!
Kolkaść artykułaŭ adnaho i druhoha aŭtara supastaŭlałasia miž saboj hetak ža, jak supastaŭlajecca kolkaść kaŭbasy: piaćdziesiat hram mała, a paŭkiłahramovaj pałkaj syravendžanaj možna i dziaciej nakarmić.
Viedajučy heta, niekatoryja aŭtary imknulisia štučna pavialičvać kolkaść svaich publikacyj.
Naprykład, možna było drukavać mnostva karotkich «tezisaŭ» (pa-prostamu: «pstryčak» abo «dryndušak»). Efiektyŭna było taksama intensiŭna publikavacca ŭ hazietach abo drukavać artykuły ŭ encykłapiedyjach. Rabota heta niapylnaja, adkryvać ničoha novaha nie treba. Pierapisvaj sabie daŭno adkrytaje i pierapisanaje! A ŭ śpis vašych publikacyj tym časam intensiŭna kápaje.
Adnak, kab atrymać sabie takija vidy rabot, treba było być načalstvam, bo ŭłasna jamu ŭ pieršuju čarhu takija siniekury prapanoŭvalisia.
Indeks Hirša moža zvodzić ni na što takija chitryki.
Cytavańnie! Voś, akazvajecca, što važna. A my dumali…
Nie tak važna mieć vialikuju kolkaść artykułaŭ, jak treba mieć artykuły, jakija cytujucca. Možna mieć 5 artykułaŭ, jakija pracytavany kožny nie mienš, jak 5 razoŭ — i vaš indeks budzie 5.
A možna być doktaram navuk, mieć u sto razoŭ bolš artykułaŭ, ź jakich tolki 3 buduć pracytavany pa 3 razy kožny — i vaš indeks budzie tolki 3.
Heta minimum, dazvoleny Homielskim univiersitetam dla kandydataŭ navuk, ale nie vielmi pažadany dla doktara. O, cytavańnie!
Mierkavalna, kab vas cytavali, treba kvalifikavana pisać pra aktualnaje. Mierkavalna, heta samy nadziejny sposab. Kali nie dapamahaje, to jość recepty.
Na sajcie Homielskaha ŭniviersiteta tłumačycca, što rekamiendujecca «damovicca z kalehami ab uzajemnym abmienie spasyłkami».
Što ni kažy, pryncyp «ty — mnie, ja — tabie» jašče nichto nie admianiaŭ.
Možna taksama «pavialičyć samacytujemaść (spasyłki na svaje artykuły, nadrukavanyja raniej)». Značyć: nie cytujuć ciabie, dyk cytuj siabie sam (nie budź ža ty idyjotam)! Ščyra, ničoha nie skažaš. Kali ŭniviersiteckaje kiraŭnictva tak adkryta nam havoryć, kab my samacytavalisia, to značyć heta jamu treba?
Dla vysakarodnaj mety — padvyšeńnia ŭniviersiteckaha rejtynhu. O, cytavańnie!
Va Ukrainie ŭžo paličyli pahałoŭje ŭsich svaich navukoŭcaŭ i skłali rejtynhi.
Prydumany 14 hadoŭ tamu Hirš akazaŭsia takim čepkim i biaźlitasnym, što vystraiŭ u šerah nie tolki siońniašnich prafiesaraŭ i akademikaŭ, ale navat i ludziej, jakija žyli ŭ XIX stahodździ.
Akazałasia, prykładam, što ŭ halinie historyi najvyšejšy indeks cytavańnia maje pamierły ŭ 1934 hodzie historyk Michajła Hrušeŭski (27). Vysokija indeksy majuć taksama «supracoŭnik Nacyjanalnaha piedahahičnaha ŭniviersiteta imia M. P. Drahamanava» Michajła Drahamanaŭ (22). Z sučaśnikaŭ vysokija indeksy ŭ dyrektara Instytuta historyi NAN Ukrainy Valeryja Smolija (20) i ŭ inšych. O, cytavańnie!
Mahčyma, vy chočacie viedać indeks cytavańnia dyrektara Instytuta historyi NAN Biełarusi Viačasłava Daniłoviča ci kiraŭnika adździaleńnia humanitarnych navuk i mastactvaŭ NAN Biełarusi Alaksandra Kavaleni?
U vas nie atrymajecca. Takich źviestak pra našych akademičnych supracoŭnikaŭ niama. Ale, spadziajusia, jany źjaviacca. Ja, praŭda, nie dumaju, što indeksy Daniłoviča ci Kavaleni buduć nizkija. Pabačym. O, cytavańnie!
Kali nie sapraŭdnaje, to chacia b damoŭlenaje, ź pieśniami i tancami. Jak u hetym roliku. O, cytavańnie!
Dobry ci drenny indeks Hirša, ale lepšaha pakazčyka vašaj «navukajomistaści» niama.
