Tak vyhladaŭ dom u Haradziei, dzie ŭ dziacinstvie žyŭ Alaksandr Nadsan
Baćkoŭski dom, dzie pravioŭ dziacinstva hreka-katalicki śviatar i apostalski vizytatar dla biełarusaŭ-katalikoŭ u zamiežžy Alaksandar Nadsan, pačali adnaŭlać. Mecenat abmiarkuje z hramadzkaściu, što varta raźmiaścić u hetym budynku, piša Radyjo Svaboda.
U domie žyła siamja nastaŭnikaŭ i mieściłasia škoła
Ajciec Alaksandar naradziŭsia ŭ Haradziei ŭ siamji nastaŭnikaŭ u 1926 hodzie. U chacie, dzie jany žyli, taksama mieściłasia škoła. Z 1944 hodu budučy śviatar žyŭ u emihracyi, bolšuju častku žyćcia — u Vialikaj Brytanii. U rodnuju chatu jon bolš nie viartaŭsia.
Źviestak pra hety dom zastałosia niašmat. Doŭhi čas miascovyja ludzi nia viedali, što tut niekali žyła siamja znanaha śviatara. Jak raskazaŭ niaśviski aktyvist Alaksiej Bruj-Antanovič, niezadoŭha da śmierci ajca Alaksandra na haryščy hetaj chaty znajšli jahonaje paśviedčańnie ab navučańni.
Chatu ŭ avaryjnym stanie daviałosia źnieści
Apošnim časam dom u Haradziei na Čyrvanahorskaj vulicy naležaŭ nie svajakam śviatara, u im doŭhi čas užo nichto nia žyŭ. Niekalki hadoŭ tamu jaho vystavili na prodaž. Budynak nabyŭ ułaśnik «Majontka Padarosk» mecenat Pavał Bierahovič, kab zachavać pamiać pra ajca Alaksandra.
Dom abśledavali i vyjavili, što jon znachodzicca ŭ avaryjnym stanie. Adrestaŭravać sparachniełaje dreva było ŭžo niemahčyma. Minułaj vosieńniu chatu źnieśli. Papiarednie abmierali i sfatahrafavali jaje ahulny vyhlad i detali dekoru.
Sioleta ŭletku na jahonym miescy zalili fundament, bo ŭłady mahli zabrać učastak, kali b na im by nie pačalisia budaŭničyja raboty.
Na hetym miescy planujuć pabudavać vonkavuju kopiju papiaredniaha doma, unutry jon budzie prystasavany pad novyja patreby. Ciapier usimi rabotami zajmajecca Pavał Bierahovič, jahonaja kamanda z «Majontka Padarosk», miascovyja aktyvisty.
Moža źjavicca muzej školnictva abo ŭnijactva
Adnak mecenat jašče nia vyznačyŭsia, što musić źjavicca ŭ novym budynku. Jon raiŭsia ź miascovymi krajaznaŭcami, biełaruskaj supolnaściu ŭ Vialikaj Brytanii, a ciapier choča zapytacca ŭ biełaruskaj hramadzkaści
Ciapier na miescy chaty — novy fundament
«Mnie adrazu było zrazumieła, što hetaje miesca pavinna być źviazana z pamiaćciu pra ajca Alaksandra Nadsana, stać niejkim memaryjalnym abjektam. Z druhoha boku, dom pavinien być žyvym miescam, jakoje b pryciahvała tudy ludziej, — moža, nia kožny dzień, ale čaściej, čym dva razy na hod, u hadaviny śmierci i naradžeńnia ajca Alaksandra», — kaža Bierahovič.
Pakolki tut mieściłasia škoła, a ajciec Alaksandar byŭ aśvietnikam, jość ideja zrabić na hetym miescy muzej biełaruskaha školnictva z tematykaj škoły ŭ savieckaj Biełarusi, Zachodniaj Biełarusi (u tym liku historyi Tavarystva biełaruskaj škoły), adukacyi pad akupacyjaj, biełaruskich škoł u paślavajennaj emihracyi, biełaruskich nastaŭnikaŭ i aśvietnikaŭ (u tym liku ajca Alaksandra).
Da taho ž pastupali prapanovy adkryć tut chryścijanski centar; muzej Alaksandra Nadsana; kulturna-antrapalahičnuju ekspazycyju pra mižvajennuju epochu Haradziei, neauniju, habrejstva; zrabić kaplicu ŭ chacie. Mahčyma, pobač źjavicca kijosk z suvenirnymi tavarami i kavavym aparatam.
Patrebna intelektualnaja i materyjalnaja dapamoha
Pavał Bierahovič źviartajecca da admysłoŭcaŭ z prośbaj raspracavać kancepcyju hetaha miesca.
«Ja čakaju, što źjavicca čałaviek ci hrupa ludziej, jakija skažuć, što dobra viedajuć biełaruskuju škołu abo ajca Alaksandra Nadsana, i zrobiać tak, kab heta było cikava i chaciełasia tudy pajści. Viadoma, hetaja praca pavinna być na płatnaj asnovie. Peŭna, my jašče zrobim apytańnie hramadzkaści», — kaža biznesoviec.
Kali źjavicca kancepcyja i stanuć viadomyja prykładnyja vydatki, ułaśnik planuje pačać zbor srodkaŭ na adbudovu, kab ludzi taksama mahli spryčynicca da hetaj spravy. Pakul składana skazać, jakaja suma spatrebicca.
Byŭ aśvietnikam u emihracyi
Ajciec Alaksandar Nadsan udzielničaŭ u stvareńni Zhurtavańnia biełarusaŭ Vialikaj Brytanii, biblijateki imia Franciška Skaryny ŭ Londanie. Kiravaŭ katalickaj misijaj u Vialikaj Brytanii. Byŭ apostalskim vizytataram dla biełarusaŭ-katalikoŭ u zamiežžy. Uznačalvaŭ Biełaruski kamitet dapamohi achviaram radyjacyi ŭ Vialikaj Brytanii i ŭłasnaručna vaziŭ humanitarnuju dapamohu ŭ Biełaruś.
Pierakłaŭ na biełaruskuju movu značnuju častku liturhičnych tekstaŭ, byŭ aŭtaram bolš jak 250 navukovych publikacyj, knih pa historyi Biełarusi i historyi biełaruskaha chryścijanstva XX stahodździa.
Pamior u 2015 hodzie ŭ Londanie va ŭzroście 88 hadoŭ.
