Dyrektar Nacyjanalnaha centra sučasnaha mastactva Siarhiej Kryštapovič prakamientavaŭ partału Tut.by pierformans mastaka Alaksieja Kuźmiča. Jon nazvaŭ akcyju «vychadkaj, zmatyvavanaj prahaj słavy».
Čytajcie. Vystavu minskaha mastaka adcenzuravali. Tady jon najeŭsia vijahry i pryjšoŭ z šyldaj Minkulta na tym samym miescy FOTA
— Kali ja jak mastak mahu pryciahvać da siabie ŭvahu mieraj ułasnaha talentu, to rablu heta svaimi karcinami. Baćka Alaksieja taksama byŭ mastakom. Pryčym cudoŭnym, zusim procilehłym synu. U svajoj tvorčaści jon pisaŭ madonnaŭ [havorka pra Alaksieja Kuźmiča-starejšaha, aŭtara cykła «Madonny» — «NN»]. Syn idzie pa inšym šlachu. Miarkujučy pa ekspazicyi, chłopiec nie atrymaŭ nijakich talentaŭ. Praha słavy ruchaje im i matyvuje na vychadki. Dla mianie, naprykład, heta kłaŭnada abraźlivaja.
3 vieraśnia, padčas adkryćcia «Prysutnaści», Siarhiej Kryštapovič byŭ u zamiežnaj kamandziroŭcy. Ciapier jon pravodzić unutranaje rasśledavańnie: čamu Alaksieja Kuźmiča pryciahnuli da vystavy, «čamu jon byŭ adabrany i čym tak unikalny».
Pa słovach Siarhieja Kryštapoviča, abvinavačvańni ŭ tym, što z boku NCSM byli fakty cenzury, biespadstaŭnyja.
— Nichto nie cenzuravaŭ jaho ekspazicyju. Nichto nijakim bokam nie byŭ datyčny da adboru [rabot]. Zajaŭlenyja pracy visiać, ekspazicyju nichto nie źniaŭ.
— I nie źbirajeciesia zdymać?
— Nie, dla taho kab nie davać jamu padstavu raźvivać hetuju temu. Jaho abraźlivy ŭčynak, ja dumaju, budzie aceńvać struktura vyšej za ministerstva. Kali b jon prosta napisaŭ: «Ja suprać cenzury», heta było b adno. A pakolki ŭsio heta źviazvajuć ź Ministerstvam kultury, heta bolš čym abraźliva. Mnie škada hetaha maładoha nietalenavitaha mastaka, i škaduju, što kuratar Michaił Mirošnikaŭ adabraŭ jaho dla ŭdziełu ŭ hetym prajekcie.
Sam prajekt nakiravany na asiarodździe, čałavieka, ekałohiju, na tyja formy, jakija my abaviazany nie razburać, a stvarać. Ale ŭ Alaksieja zusim inšaje bačańnie. Mnie škada jaho jak mastaka i soramna za čałavieka, jaki ličyć, što takim čynam možna niešta źmianić.
U Maskvie jość mastak Kulik, ad jaho prac idzie smurod. I što, heta pratest? Heta chamstva. U maim razumieńni jano pavinna karacca. Nia štrafam, a inšymi formami, jakija praduhledžany zakanadaŭstvam. Kali ja źniavažu čałavieka ŭ transparcie ci na vulicy, mianie ž pryciahnuć da adkaznaści za chulihanstva. A čamu tut pavinna być niejak inakš?
Ja nie liču, što ŭ mastaka pavinna być admieniena samacenzura. Ja nie maju prava abražać ničyju hodnaść — ni arhanizacyi, tym bolš struktury ministerstva, ni prosta čałavieka. Maja kultura nie dazvalaje mnie rabić padobnaje.
A heta — čałaviek biez tarmazoŭ, jaki ličyć, što chamskimi chulihanskimi vychadkami jon moža navieści paradak. I da čaho heta pryjdzie?
Ja nie za cenzuru, ja — za samacenzuru. Heta ja zrazumieŭ šmat hadoŭ tamu. U hetym vypadku mastak nie vałodaje samacenzuraj, što sumna i pošła.
Hetak ža jak doktar nie maje prava na ekśpierymienty, inakš jon žyvadzior. Jon samacenzuruje siabie. Nie prosta «pačykaje», a zrobić apieracyju jak maje być. Mastak niasie sapraŭdy taki ž ciažar adkaznaści. Jon nie maje prava škodzić. Heta škodzić nam, škodzić kultury, škodzić Ministerstvu kultury, škodzić imidžu dziaržavy.
Nichto nie čakaŭ takoha ŭčynku. Alaksiej mocna padstaviŭ ludziej, jakija pracujuć, jakija imknucca zrabić tak, kab dziaržava ŭbačyła našu pracu, kab nam i dalej dapamahali. Ja niadaŭna viarnuŭsia z kamandziroŭki ŭ Daŭhaŭpiłs. U centry, dzie ja byŭ, — nu prosta kaśmičnyja technałohii. Šklanyja lifty, supieraśviatleńnie, abstalavańnie, ekskursijnaja prahrama. Heta prosta radaść za ludziej, što ŭ ich takoje. Ujaŭlajecie staŭleńnie dziaržavy da kultury? Siem jeŭra vydzialajecca na kožnaha łatvijskaha školnika, kab dzieci ź biednych siemjaŭ, ź viosak mahli naviedvać muziei i teatry. Kab nie baćkoŭ prasili, a dziaržava apłačvaje heta. Ja byŭ nakiravany na toje, kab dziaržava bačyła našu pracu i pavaročvałasia da nas. A svajoj vychadkaj Alaksiej daŭ pad dych. I zaraz znoŭ treba dakazvać, što my dobryja i rumianyja. Voś u čym podłaść.
