1. U mianie jość ideja dla navukovaha daśledavańnia, mahu ja atrymać finansavańnie ad ES?
Biełaruskija arhanizacyi mohuć atrymać finansavańnie ad prahramy «Haryzont 2020». Heta samaja maštabnaja prahrama za ŭsiu historyju Jeŭrapiejskaha cajuza pa padtrymcy daśledavańniaŭ i inavacyj. Jaje ahulny biudžet na 2018—2020 hh. składaje kala 30 młrd. jeŭra.
«Haryzont 2020» adkryty dla navukoŭcaŭ i daśledčykaŭ z usiaho śvietu. Siarod krain pa-za ES i asacyjavanych krain. Na samoj spravie Biełaruś maje vydatny pakazčyk udziełu ŭ «Haryzont 2020» i zarekamiendavała siabie ŭ śfiery supracoŭnictva ź jeŭrapiejskimi partniorami.
2. Hučyć vydatna! Ale z čaho pačać?
Dla pačatku zajdzicie na sajt Nacyjanalnaha infarmacyjnaha ofisa prahram ES pa navucy i inavacyjach, jaki padtrymlivaje biełaruskich navukoŭcaŭ i daśledčykaŭ užo bolš za dziesiać hadoŭ. «Haryzont 2020» finansuje daśledčyja prajekty va ŭsich abłaściach — ad kosmasu da humanitarnych navuk, ad sielskaj haspadarki da bijatechnałohij i enierhietyki … Nacyjanalny infarmacyjny ofis padkaža vam tyja napramki, dzie vaš udzieł budzie mieć najbolšyja šancy na pośpiech. Heta takija vobłaści, jak lidarstva ŭ pramysłovych technałohijach, achova zdaroŭja, zialonaja enierhietyka abo hramadstva, tamu što mienavita tut isnuje vysokaja vierahodnaść taho, što intaresy ES i Biełarusi supaduć u płanie raspracoŭki kankretnych technałohij i vyrašeńnia sacyjalnych prablem.
3. Jak padać zajaŭku? Heta składana?
Navat kali ŭ vas za plačyma hady vučoby va ŭniviersitecie i doktarskaja stupień, zapaŭnieńnie zajaŭki moža stać ciažkaj zadačaj, ale tym nie mienš vykanalnaj!
Treba pastavicca da pracesu surjozna. Pierš za ŭsio treba mieć na ŭvazie, što choć niekatoryja mahčymaści dastupnyja indyvidualnym asobam, bolšaść prajektaŭ ŭsio ž źjaŭlajucca sumiesnymi. Tamu vam treba pastaracca praz svoj univiersitet abo instytut znajści partnioraŭ za miažoj. Pakolki Biełaruś nie źjaŭlajecca členam ES abo asacyjavanaj krainaj «Haryzont 2020», to biełaruskija partniory pavinny abjadnoŭvacca z arhanizacyjami jak minimum z troch roznych krain ES abo asacyiravanych krain (Małdovy, Ukrainy, Hruzii i Armienii).
Da taho ž vy nie budziecie zapaŭniać zajaŭku samastojna: heta sumiesnaja praca, jakaja vykonvajecca pad kiraŭnictvam kaardynatara. Kaardynatar raźmiarkoŭvaje zadačy pamiž partniorami, źbiraje vyniki, afarmlaje zajaŭku i padaje jaje.
Nacyjanalny infarmacyjny ofis stvaryŭ praktyčny dapamožnik ŭ piać krokaŭ — ad idei da zajaŭki, jaki dapamahaje prajści ŭvieś praces i daje praktyčnyja rekamiendacyi na kožnym ź piaci etapaŭ:
- Daviedajciesia jak pracuje «Haryzont 2020».
- Znajdzicie adpaviedny konkurs i temu.
- Vypracujcie ŭłasnuju stratehiju dla ŭdziełu ŭ konkursie.
- Zarehistrujcie svaju arhanizacyju.
- Padrychtujcie i padajcie zajaŭku.
U «Haryzont 2020» jość taksama anłajn dapamožnik dla ŭdzielnikaŭ (na anhlijskaj movie), jaki adkazvaje na samyja roznyja pytańni — ad vybaru adpaviednaha konkursu i pošuku partnioraŭ da kiravańnia hrantam, vypłat i aŭdytu.
4. Ci mohuć atrymać finansavańnie pryvatnyja asoby?
Kali vy daśledčyk i imkniaciesia zrabić karjeru za miažoj, to ŭ ramkach «Haryzont 2020» vy možacie padać zajaŭku na indyvidualnuju stypiendyju pa prahramie imia Maryi Składoŭskaj-Kiury (Marie Skłodowska-Curie Actions, MSCA). Kab padać zajaŭku, u vas pavinna być stupień kandydata navuk abo jak minimum čatyrochhadovy vopyt daśledčaj pracy. Finansavańnie mohuć atrymać daśledavańni pa ŭsich dyscyplinach — ad fiziki da linhvistyki, ad navuk pra zdaroŭje da matematyčnaha madelavańnia. Hranty na termin da dvuch hadoŭ pakryvajuć vydatki na pražyvańnie, pajezdki i siamiejnyja vydatki. ES taksama kampiensuje niekatoryja vydatki na navučańnie, naładžvańnie navukovych suviaziej i daśledavańni, a taksama uskosnyja vydatki pa prajekcie (jakija mienavita čytajcie ŭ dapamožniku dla zajaŭnikaŭ), Hrant prysudžajecca prymajučaj arhanizacyi, zvyčajna ŭniviersitetu, daśledčamu centru abo kampanii ŭ Jeŭropie.
Aśpiranty abo maładyja daśledčyki taksama mohuć atrymać mahčymaść da čatyroch hod na pastajannaj asnovie zajmacca daśledavańniami ŭ ramkach Inavacyjnych navučalnych sietak MSCA. U hetym vypadku zajaŭku treba padavać nie na «Haryzont 2020», a na prajekt Inavacyjnych navučalnych sietak. Kab znajści adpaviedny prajekt, naviedajcie partał EURAXESS Jobs & Funding.
U ramkach prahramy Imia Maryi Składoŭskaj-Kiury pravodzicca «Abmien navukovym i inavacyjnym piersanałam» (RISE), jaki finansuje karotkaterminovyja abmieny piersanałam pamiž navukovymi, pramysłovymi i kamiercyjnymi arhanizacyjami pa ŭsim śviecie. U ich mohuć pryniać udzieł daśledčyki ź luboj krainy i luboha ŭzroŭniu — pačynajučy z tych, chto piša doktarskuju dysiertacyju, i zakančvajučy daśviedčanymi daśledčykami. Dziejańnie prahramy taksama raspaŭsiudžvajecca na supracoŭnikaŭ, jakija zajmajuć kirujučyja, techničnyja abo administracyjnyja pasady.
Jeŭrapiejski daśledčy saviet (ERC) taksama pradastaŭlaje finansavańnie na praviadzieńnie daśledavańniaŭ u Jeŭropie. Sa startavym hrantam ERC navukoŭcy luboj nacyjanalnaści z dośviedam pracy 2-7 hod paśla atrymańnia vučonaj stupieni mohuć atrymać da 1,5 młn. jeŭra na piać hadoŭ daśledavańniaŭ. Jašče bolš pryvabnyja hranty pradastaŭlajucca daśviedčanym daśledčykam.
5. Jakija šansy biełaruskich navukoŭcaŭ i daśledčykaŭ na atrymańnie hrantaŭ?
Šansy vysokija! Da vieraśnia 2018 hoda było padadziena 586 zajavak, uzrovień paśpiachovaści skłaŭ 15 %, što adpaviadaje siaredniamu pakazčyku prahramy ŭ cełym. Ad pačatku achopu prahramaj Biełarusi ŭ 2014 hodzie da žniŭnia 2019 hoda «Haryzont 2020» padtrymaŭ 47 prajekt z udziełam biełaruskich partnioraŭ. Pry hetym, biełaruskija partniory ŭ ramkach hetych prajektaŭ atrymali finansavańnie na ahulnuju sumu 6,5 młn. jeŭra. Varta taksama adznačyć, što siarod trecich krain, jakija ŭdzielničajuć u prahramie Maryi Składoŭskaj-Kiury, Biełaruś niaźmienna ŭvachodzić u lik pieršaj dziasiatki. Da kanca 2018 hoda 165 indyvidualnych daśledčykaŭ ź Biełarusi, jakija pracujuć u 22 prajektach, atrymali finansavańnie ŭ ramkach prahramy Imia Maryi Składoŭskaj-Kiury.
Ale «Haryzont 2020» — heta nie tolki hrošy. Prajekty stvarajuć umovy dla lepšaha ŭzajemadziejańnia pamiž biełaruskimi navukoŭcami i ich mižnarodnymi kalehami, a taksama dziełavymi partniorami ź ES i ŭsiaho śvietu.
Naprykład, u ramkach prajekta SUPERTWIN prahramy «Haryzont 2020» hrupa daśledčykaŭ z Centra kvantavaj optyki i kvantavaj infarmatyki Instytuta fiziki Nacyjanalnaj akademii navuk Biełarusi sumiesna z navukoŭcami sa Šviejcaryi, Italii, Francyi i Niderłandaŭ stvaraje novy mikraskop na asnovie asablivych kvantavych stanaŭ śviatła. Akramia ŭłasna navukovaha cikavaści, hety vopyt, pa słovach namieśnika kiraŭnika centra Dźmitryja Mahiloŭcava, nieacenny dla daśledčykaŭ: «My atrymali mahčymaść svabodna mieć znosiny z našymi zachodnimi kalehami, dobra apłačvać pracu tych, čyje viedy i navyki majuć vyrašalnaje značeńnie dla realizacyi prajekta. Našy aśpiranty i maładyja supracoŭniki pastajanna padarožničajuć, kab niepasredna mieć znosiny z partniorami i naviedvać kanfierencyi. Vyniki našaj pracy publikujucca ŭ viadučych navukovych časopisach».
Bolš padrabiazna pra SUPERTWIN i pra inšyja prajekty z udziełam Biełarusi vy možacie pračytać u artykule i pasłuchać intervju daśledčykaŭ u padkaście. Poŭny śpis finansavanych biełaruskich prajektaŭ možna ŭbačyć tut.
6. Možna atrymać finansavańnie dla inavacyjnaj kampanii?
U ramkach «Haryzont 2020» praduhledžana śpiecyjalnaja padtrymka inavacyj u biźniesie, ale jana dastupnaja tolki krainam-siabram ES i asacyjavanym krainam. Tym nie mienš, biełaruskija kampanii, u tym liku MSP, mohuć udzielničać u prajektach prahramy «Haryzont 2020» u jakaści partnioraŭ, pakolki časta mienavita biźnies adyhryvaje klučavuju rolu va ŭžyvańni mnohich technałohij, jakija finansujucca.
U cełym, čakajecca, što 20 % ad ahulnaha sukupnaha biudžetu (heta zvyš 8 młrd. jeŭra) na prajekty ŭ halinie sacyjalnych prablem i lidarstva ŭ halinie dapamožnych i pramysłovych technałohij pojduć małym i siarednim pradpryjemstvam. Bolšaść ź ich uvachodziać u kansorcyumy, jakija ŭdzielničajuć u sumiesnych prajektach ES u halinie daśledavańniaŭ i inavacyj.
7. Jakija hranty jašče možna atrymać na inavacyjnyja prajekty?
Akramia prahramy «Haryzont 2020», jość šmat inšych krynic finansavańnia, jakija pradastaŭlajucca ES na inavacyi i daśledavańni.
Kali vy zajmajeciesia biźniesam: vy možacie taksama padać zajaŭku na roznyja varyjanty finansavańnia i padtrymki ŭ ramkach inicyjatyvy EU4Business. Biełaruskija pradprymalniki mohuć taksama atrymać dapamohu ad Jeŭrapiejskaj sietki padtrymki pradprymalnictva, u pošuku dziełavych i technałahičnych partnioraŭ pa ŭsioj Jeŭropie i za jaje miežami.
Kali vy vučony ci student: Erasmus+ prapanuje mnostva mahčymaściej dla daśledavańniaŭ i akademičnych abmienaŭ va ŭsich abłaściach i na ŭsich uzroŭniach. Naviedajcie Nacyjanalny ofis Erasmus+ u Biełarusi dla atrymańnia padrabiaznaj infarmacyi, a taksama pračytajcie našy kartki Erasmus+.
Daśledčyki z akademičnaha asiarodku ci śfiery biźniesu mohuć stać partniorami ŭ ramkach COST (Jeŭrapiejskaje supracoŭnictva ŭ śfiery navuki i technałohii). COST finansuje sietki supracoŭnictva ŭ śfiery navuki i technałohii, jakija spryjajuć raźvićciu daśledavańniaŭ, inavacyj i prafiesijnaj karjery. Praciahłaść finansavańnia — čatyry hady.
Kali vy zaniatyja ŭ śfiery kultury: arhanizacyi ź Biełarusi mohuć pryniać udzieł u prajektach prahramy ES «Kreatyŭnaja Jeŭropa» ŭ składzie kansorcyuma partnioraŭ.
Kab być u kursie ŭsich navin, padziej i mahčymaściej, źviazanych z padtrymkaj ES u halinie daśledavańniaŭ i inavacyj, dadajcie ŭ zakładki staronku EU4Innovation.
