«Našy zamiery pakazvajuć, što vielmi mahutnyja vyviaržeńni vułkana Takachie na paŭvostravie Antarktyčny, jakija vykinuli ŭ atmaśfieru vielizarnyja kolkaści chłoru i inšych hałahienaŭ, supadajuć pa časie z pačatkam samaha chutkaha i rezkaha paciapleńnia za ŭsiu historyju isnavańnia Paŭdniovaha paŭšarja Ziamli. U hety ž čas pačali raści kancentracyi parnikovych hazaŭ pa ŭsioj płaniecie», — zajaviŭ Džozef Mak-Koneł ź Instytuta vyvučeńnia pustyni ŭ Ryno (ZŠA).
Apošni pieryjad paciapleńnia pačaŭsia prykładna 13 tysiač hadoŭ tamu i praciahvajecca da hetaha času.
Hetyja cykły aledzianieńniaŭ i «adlih», jak siońnia ličać šmatlikija navukoŭcy, u pieršuju čarhu źviazanyja z tak zvanymi cykłami Miłankaviča — vahańniami arbity Ziamli, jakija źmianiajuć toje, jak šmat ciapła atrymlivajuć kancavośsi i ŭmieranyja šyroty. Inšyja ž hieołahi i klimatołahi ličać, što na samoj spravie hetyja rezkija źmieny klimatu źviazanyja nie z «kaśmičnymi», a całkam ziamnymi faktarami, takimi jak pierabudovy płyniaŭ u suśvietnym akijanie abo pavyšeńnie ci panižeńnie doli SO2 u atmaśfiery.
MakKoneł i jaho kalehi vyśvietlili, što prymusiła Ziamlu adtajać ŭ apošni raz, vyvučajučy ŭzory lodu, vyniatyja ź lednikoŭ na zachadzie Antarktydy ŭ prykładna 400 kiłamietrach ad bierahoŭ akijana. Hetyja ldy, čyja taŭščynia składaje kala troch kiłamietraŭ, farmavalisia na praciahu apošnich 68 tysiač hadoŭ, što dazvoliła navukoŭcam vyvučyć toje, jak mianiaŭsia klimat kantynienta za hety čas, analizujučy chimičny skład ukrapleńniaŭ pavietra ŭ ich toŭščy. U hetym paviertry zafiksavali niezvyčajna vialikuju kolkaść atamaŭ bromu, chłoru i inšych hałahienaŭ, a taksama šerah inšych nietypovych dla lodu rečyvaŭ, u tym liku ciažkich mietałaŭ i siery.
Redkaziamielnyja i ciažkija mietały mohuć patrapić u pavietra ŭ takich kolkaściach tolki ŭ adnym vypadku — pry vielmi mocnych i praciahłych vyviaržeńniach vułkanaŭ.
Hetyja vyviaržeńni, pa słovach klimatołahaŭ, praciahvalisia prykładna 190 hadoŭ, u vyniku čaho ŭ atmaśfieru patrapiła nie tolki hihanckaja kolkaść parnikovych hazaŭ, ale i hałahienaŭ, jakija aktyŭna razburajuć azonavy płast. U vyniku hetaha pačałosia nie tolki hłabalnaje paciapleńnie, ale i paŭstała azonavaja dzirka, što rezka pamianiała charaktar ruchu viatroŭ nad Antarktykaj i paŭdniovaj častkaj Atłantyki i Indyjskaha akijanu.
