Napeŭna, kožny choć raz u žyćci karystaŭsia pasłuhami drukarni. Ale mała chto viedaje, što siońnia heta vielmi ciažki biźnies, dzie źjaviłasia vialikaja kankurencyja, i kožny sprabuje stvaryć štości novaje, kab zavabić novych klijentaŭ.
Pra ciažkaści biźniesu ŭ Biełarusi i jaho budučyniu my pahutaryli z dyrektaram bujnoha centra druku «Kapiryč» Maksimam Łaŭrovym.
Pahladzicie jak kipić praca ŭ centralnym adździaleńni «Kapiryča».
Maksim zajmajecca svajoj spravaj užo bolš za 10 hadoŭ. Na siońnia «Kapiryč» — adna z najbujniejšych ličbavych drukarniaŭ u Minsku. Štat jaje supracoŭnikaŭ — kala 20 čałaviek.
NN: Jak u vas atrymlivajecca nie hublać pazicyi ŭ čas, kali ŭ Minsku źjaviłasia takaja vialikaja kolkaść drukarniaŭ?
Maksim: Ź pieršaha dnia pracy my sprabavali raźvivacca i prynosić štości novaje. Sapraŭdny biźnies, na maju dumku, pačaŭsia tolki niadaŭna, bo raniej u nas jaho nie było. My dzieci tych ludziej, jakija nie mohuć pieradać nam niejkija asnovy biźniesu, bo našyja baćki naŭprost hetym nie zajmalisia. Tamu dumaju, mnohija ź ciapierašnich biźniesoŭcaŭ vučylisia na svaich pamyłkach. Na siońnia ja dla siabie znajšoŭ dźvie rečy, jakija vyznačajuć pośpiech: čas i pracazdolnaść.
NN: Što źmianiłasia za hetyja 10 hadoŭ u biźniesie?
Maksim: Ja baču, što mienš ludziej choča zajmacca biźniesam, bo adbyvajecca chutkaje vyharańnie. Ludzi nie bačać pierśpiektyvy i sensu, fizična nie zdolnyja pieršapačatkova pracavać za kapiejki. Ale sens biźniesu — kali brać pa jeŭrapiejskich normach — nie tolki ŭ hrošach, a ŭ prajekcyi jaho ŭ cełuju kulturu. Nie treba hnacca za hrašyma, jakija paśla biessensoŭna marnujucca: treba vypracoŭvać u sabie dobrazyčlivaść. Ja naziraju takuju pazityŭnuju tendencyju ŭ zachodnich krainach i chaciełasia b, kab padobnaje asensavańnie biźniesu pastupova prychodziła da nas.
NN: Ci nie ciažka heta ažyćciavić va ŭmovach ekanamičnaha kryzisu ŭ krainie?
Maksim: U mnohich vydańniach užo daŭno adznačajuć, što kryzis spryjaje raźvićciu biźniesu. Źjaŭlajecca naturalnaja kankurencyja, lidary vychodziać napierad, aŭtsajdary zahinajucca. Z majho punktu hledžańnia, kryzis — heta dobraja čystka. Biezumoŭna, kali kryzis zaciahnuty — heta kiepska, ale cana i sabiekošt uvieś čas adaptujucca pad novyja ŭmovy. Kali ŭ drukarni łamajecca technika, ty nie možaš bieź jaje abyścisia i vymušany nabyvać novuju. Ale i vytvorcy techniki bačać źmienšany popyt i źnižajuć košty na techniku. Tamu ja i kažu: rynak i biźnies uvieś čas adaptujecca pad novyja ŭmovy.
NN: Jakija prablemy vy bačycie siońnia ŭ biźniesie?
Maksim: Pa-pieršaje, heta niavyznačanaść rynku. Naprykład, ja jak pracadaŭca pavinien płacić u FSAN za kožnaha svajho supracoŭnika. My ŭsie płacim, ale nie bačym hetych hrošaj. Ja liču, što kožny čałaviek pavinien płacić sam za siabie. Było b zručniej, kali b čałaviek mieŭ svaju strachoŭku, sam adličvaŭ hrošy ŭ FSAN, pryčym stolki, kolki jon vyrašyć. Heta bolš jeŭrapiejski padychod, u adroźnieńni ad našaj sistemy, jakaja bolš nahadvaje savieckuju.
Pa-druhoje, ja baču prablemu ŭ sistemie padatkaabkładańnia. Treba ščyra pryznacca, što šmat bujnych kampanij u Biełarusi nie płociać padatki sumlenna. Chtości raźličvajecca ŭ kanviertach, chtości chavajecca ad padatkaŭ. Znoŭ ža, hetaje pytańnie možna vyrašyć, kali čałaviek budzie sam za siabie płacić padatak. Dla bujnych kampanij heta pakul ciažka ažyćciavić.
Pa-treciaje, heta adsutnaść realnaj padtrymki biźniesa. Havorka idzie nie pra stałuju finansavuju ci lhotnuju padtrymku. Pry hetym padtrymlivać varta paśpiachovyja i surjoznyja firmy. Tut moža być peŭnaja sistema rejtynhu, jakaja budzie vyznačać, jaki biźnies padtrymać było b bolš apraŭdana i rentabielna.
NN: Jakija zadačy vy ciapier pierad saboj stavicie?
Maksim: Apošnija dziesiać hadoŭ ja vučusia. Ale, jak praviła, na heta sychodziać dziesiacihodździ. I heta vielizarny minus, bo sychodzić šmat času, a my nie možam navat blizka kankuravać ź jeŭrapiejskimi krainami. Asnoŭnaja zadača, jakuju ja staŭlu pierad saboj, — kab ja moh pryvieźci na lubuju vystavu naš tavar i z honaram pakazać, što heta zroblena ŭ nas. Na siońnia pośpiech zaklučajecca ŭ tym, kab prydumać novuju ideju. Usie zaŭvažajuć, što čym dalej my idziem, tym chutčej raźvivajucca technałohii. Kali raniej novaja technałohija mahła pratrymacca i paśpiachova pradavacca na rynku hadami, to ciapier na hod treba jak minimum try novyja idei, inakš ty nie pratrymaješsia. Tamu siońnia asabliva važnaja zvarotnaja suviaź: treba hladzieć ludziam u vočy, cikavicca, što im padabajecca, kab stvarać popyt.
Kali acanić 10-hadovy dośvied, to samaje ciažkoje, na maju dumku, — pieramieny. Z taho času jak ty adkryvaješ svaju maleńkuju kropku, ty pačynaješ štości źmianiać. I heta samy ciažki praces. Treba ŭvieś čas adaptavacca, razumieć, što na čymści ty ŭžo nie zmožaš zarabić, źmianiacca kožny miesiac. Treba imknucca prydumlać štości kožny dzień. Kožny viečar ja prychodžu dadomu i imknusia prydumać niešta novaje. Kali heta nie atrymlivajecca — dzień prajšoŭ darma. Heta moža być navat niejkaja drobiaź, ale kali ty ŭvieś čas štości robiš, to zastaješsia zadavoleny i ŭ lubym razie maješ pierśpiektyvy.
NN: Jakija vy bačycie pierśpiektyvy ŭ raźvićci biźniesu ŭ Biełarusi?
Maksim: Pa maich prahnozach, tolki minimum praz try pakaleńni my zmožam realna raźvić biźnies u našaj krainie. Usio zmohuć źmianić reformy, jakija buduć stymulavać raźvićcio biźniesu ŭ Biełarusi. Zaraz ja nie baču, kab našyja biźniesoŭcy realna mahli kankuravać z zamiežnymi rynkami, na jakija treba i varta vychodzić. Buduć reformy ŭ padatkavaj palitycy, biźnies-adukacyi, źmieny ŭ FSAN — tady i budzie raźvićcio biźniesu ŭ nas.
Pryvatnaje ŭnitarnaje pradpryjemstva pa akazańni pasłuh «Kapiryč»
UNP 100220190
