Алег Сяляўскі — дырэктар ТДА «Інтэрчас». Большую частку свайго часу мужчына прысвячае рамонту і аднаўленню гадзіннікаў. Ён якраз з тых людзей, якія сумясцілі працу і хобі, і таму вельмі любіць сваю прафесію.
«Перад 1 верасня прыносілі скрыні будзільнікаў»
— Я прыйшоў на працу ў майстэрню па рамонце гадзіннікаў у 2014 годзе. Паступова «дарос» да кіраўніка. І спачатку да рамонту гадзіннікаў ставіўся скептычна. Здзіўляўся — маўляў, каму гэта трэба, хто наогул у эпоху гаджэтаў носіць наручны гадзіннік?
Але паволі пачаў прыглядацца, вывучаць тэму і выявіў, што перспектывы ў рамонту гадзіннікаў ёсць. Памятаю, быў уражаны, выявіўшы ў офісе дакументы, якія пацвярджаюць, што наша майстэрня існуе як мінімум з 1961 года. Шмат гадоў у адным і тым жа месцы, у гістарычным доме.
— Не падлічвалі, колькі гадзіннікаў было адрамантавана за гэтыя гады?
— Гэта зрабіць немагчыма! Напрыклад, калегі расказвалі, што ў савецкі час перад 1 верасня традыцыйна стаяла на рамонт па 5-6 скрынь з будзільнікамі… Гэта цяпер ва ўсіх айфоны, андроіды, а раней без звычайнага будзільніка не абыходзіліся ні ў адным доме.
Штомесяц мы выконваем недзе 500-600 заказаў. Вядома, гэта ўжо не будзільнікі. Шчыра скажу, за іх рамонт стараемся наогул не брацца, таму што новы кітайскі каштуе танней, чым аднаўленне старога савецкага.
— Тады з чым да вас зараз звяртаюцца?
— Не паверыце, але ёсць кліенты нават з Еўропы. Там толькі адна замена батарэйкі каштуе шалёных грошай. Супрацоўнічаем і па гарантыйным рамонце з некаторымі буйнымі кампаніямі. Шмат заказаў да нас звозяць з некалькіх пунктаў у горадзе, дзе не могуць самастойна выканаць складаны рамонт.
Але асноўная частка зваротаў, вядома, ад прыватных кліентаў. На гэты момант 90% работ — гэта дробныя паломкі: замяніць разбітае шкло, паставіць на месца элементы механізму пасля ўдару, аднавіць пасля трапляння вільгаці і г. д.
На жаль, у гонцы за спажыўцом некаторыя гадзіннікавыя фірмы ўжо некалькі гадоў практыкуюць продажы гадзіннікаў з неразборнымі механізмамі. Замена іх настолькі дарагая, што рэдка бывае мэтазгодная. Вельмі вялікая праблема з запчасткамі, элементамі сілкавання і г. д. Ёсць усяго адзін-два іх пастаўшчыкі. Таму прапрацоўваем варыянты, як выправіць гэтую сітуацыю.
— Не ўзнікала жадання сабраць уласны механізм?
— Многія ўжо робяць нешта падобнае: купляюць кітайскія карпусы, устаўляюць механізм ад кішэнных гадзіннікаў «Маланка» — атрымліваецца нядрэнная «мар'яжка».
Збіраць у чыстым выглядзе нешта сваё немэтазгодна. У выніку гатовы выраб пацягне на такую суму, што наўрад ці знойдзецца ахвотны яго купіць.
Электронныя гадзіннікі, разумныя бранзалеты і іншыя гаджэты, па сутнасці, зрабілі механічныя гадзіннікі перажыткам часу, хоць асабіста я люблю толькі «механіку». У гэтых гадзіннікаў сваё жыццё, душа. Да іх зусім іншае стаўленне.
— А хто працуе гадзіннікавых спраў майстрамі? Дзе гэтаму вучаць?
— З кадрамі ёсць праблемы. Добры майстар — 90% поспеху майстэрні. Зноў вяртаючыся да гісторыі, скажу, што ў савецкі час у гэтай сферы працавалі пераважна габрэі: займаліся гравёрнымі работамі, рамонтам «ювеліркі» і гадзіннікаў. Былі нават дынастыі майстроў.
У апошнія гады такіх спецыялістаў практычна нідзе не рыхтуюць. Да нас на працу, напрыклад, прыйшлі 2 хлопцы, адвучыліся ў старых майстроў, потым сышлі працаваць самастойна. Прафесія таму што насамрэч даволі складаная, якая патрабуе ўмення сканцэнтравацца, уседлівасці.
Ведаеце, ёсць такі прыкол у «гадзіншчыкаў» — мы не любім жыць «палавым» жыццём: выпусціў нейкую мікраскапічную дэталь — і далей можаш паўдня поўзаць на каленях па падлозе ў яе пошуках.
«Выменяў гадзіннік на карову»
— Якімі былі самыя маленькія гадзіннікі на вашай памяці?
— Гэта, напэўна, «Луч» 1300. Яны меншыя за 10-цэнтавую манету, масава выпускаліся ў савецкі час, і цяпер за імі ганяюцца многія калекцыянеры.
— За рамонтам падлогавых гадзіннікаў таксама да вас звяртаюцца?
— Рэдка, бо гэта даволі дарагое задавальненне. Мінімум — 200 рублёў. Антыкварныя гадзіннікі марак тыпу «Густаў Бекер», Le Roi a Paris рамантаваць, безумоўна, варта, нягледзячы ні на што.
Але, на жаль, успрыманне прафесіі людзьмі сёння вельмі прымітыўнае. Некаторыя думаюць: а што такога там трэба рабіць? «Плюнуў, дунуў — і пайшоў». Растлумачу: раней у механічных гадзінніках не ставілі камянёў, металічныя элементы ў выніку сціраюцца, і, каб нешта замяніць, усё наладзіць зноўку, трэба цалкам разбіраць механізм. Памыць дэталі ў спецыяльным растворы, дзе трэба — змазаць, нешта замяніць, сабраць нанова.
Не ўсе гадзіннікі, дарэчы, атрымліваецца аднавіць. Там, дзе «ўмелец» капнуў машыннай алівы, механізм не выратаваць.
— Электронныя гадзіннікі вы таксама рамантуеце?
— Практычна не. Да іх складана знайсці запчасткі. Калі дзесьці ў запасе ёсць модуль-донар, лічы — пашанцавала.
Нядаўна да нас звярнуўся малады чалавек якраз з запытам на аднаўленне «электронікі», а ў мяне выпадкова аказаліся 2 або 3 донара. Кліент сышоў шчаслівы.
— Колькі каштаваў самы дарагі экзэмпляр, які вам даводзілася бачыць?
— Складанае пытанне. Бачыў шмат дарагіх гадзіннікаў. Але іх кошт можна ацэньваць па-рознаму. Напрыклад, што даражэй: Rolex з цэннікам з некалькімі нулямі ці антыкварныя гадзіннікі нямецкага лётчыка?..
Пасля Другой сусветнай вайны з'явілася шмат трафейных падлогавых гадзіннікаў ад Густава Бекера. Мне расказвалі, што адзін такі экзэмпляр старшыня калгаса выменяў на карову. Вельмі яму хацелася, каб у праўленні — ці дзе яны там засядалі — была такая прыгажосць.
Я бачыў гадзіннікі, якім больш за 100 гадоў, яны перадаюцца з пакалення ў пакаленне. У той жа час многія прыносяць, напрыклад, экзэмпляры, якія зусім не маюць антыкварнай каштоўнасці, і просяць аднавіць, бо гэта сямейная рэліквія, падарунак ад блізкага, памяць ад бацькоў, бабуль або дзядуляў, якую немагчыма ацаніць.
Ёсць і тыя, хто купляе, напрыклад, гадзіннікі савецкага перыяду, таму што ў дзяцінстве ці юнацтве яны марылі пра такія, але не было грошай. І вось чалавек такім чынам «закрывае гештальт», і для яго такія гадзіннікі даражэйшыя за любыя гаджэты.
— Якія цікавыя гадзіннікі засталіся ў памяці?
— Усё не пералічу. Аматары антыкварных гадзіннікаў пастаянна шукаюць і прыносяць нешта цікавае на аднаўленне. Наогул калекцыянераў у нас шмат, але, на маю думку, большасць з іх займаюцца гэтым для заробку: знайшоў — аднавіў — перапрадаў.
Сапраўдных фанатаў меншасць, але з імі заўсёды цікава працаваць. Ведаю чалавека, які прынцыпова засяроджаны толькі на гадзінніках маркі «Луч» 2209. Здаецца, ён скупіў ужо ўсю гэтую лінейку.
У свет калекцыянераў даволі складана трапіць. Спачатку на тым жа форуме быццам бы аднадумцаў да цябе ставяцца з недаверам, дзесьці нават «прэсуюць» з пазіцыі большага досведу і ведаў. Але калі гэты бар'ер пераадолены — адчуваеш велічэзнае задавальненне ад знаёмства з мноствам найцікавейшых людзей, вучышся.
— А можна скласці нейкі сярэдні партрэт такога чалавека-калекцыянера?
— Адсоткаў з 60 — мужчыны. Жанчыны больш схільныя да забабонаў, таму б/у гадзіннікі ці антыкварная «ювелірка» іх можа адштурхоўваць. Ці мала як склаўся лёс у іх папярэдняга ўладальніка, і ўсё ў такім духу…
Ну і, акрамя іншага, гадзіннікі ўсё ж часцей мужчынскі аксэсуар. Дамам бліжэйшыя бьюці-сфера, ювелірка і іншае.
— Калі чалавек усё ж выбірае гадзіннік, а не гаджэт, на чым бы вы яму параілі спыніцца? Напрыклад, на швейцарскім? Кажуць, яны самыя дакладныя.
— Швейцарскі гадзіннік, на мой погляд, хутчэй удалы піяр. Многія маркі з іншых краін нічым не горшыя. Памятаеце жарт, што нават зламаныя гадзіннікі мінімум два разы на суткі паказваюць дакладны час?
Параіць, якія гадзіннікі выбраць, складана. Калі хочацца гадзіннік як укладанне капіталу, лепш купляць залатыя, з каштоўнымі камянямі, якія самі па сабе маюць пэўную вартасць.
Для мяне асабіста, як ужо казаў, гадзіннік — гэта больш эмацыйная купля. Рыбакі ведаюць, што можна цэлы дзень мяняць блешні, падбіраць — і ў выніку нейкая адна спрацуе, зачэпіць. Так і гадзіннікі — павінны «зачапіць».
Чытайце таксама:
