Аляксей Шадзько: «Калі ў 61 год стаў кіроўцам лонданскага даблдэкера, дзеці сказалі: «Тата, гэта трындзец!» 7

Усе фота: архіў героя

Аляксей Шадзько выходзіў на сцэну мінскага тэатра імя Горкага 18 гадоў, а ў 2009-м ірвануў у Маскву, дзе ўладкаваўся ў МХАТ пад кіраўніцтвам Таццяны Даронінай. У 2017-м зноў рэзка змяніў жыццё і пераехаў у сталіцу Вялікабрытаніі, атрымаўшы прапанову папрацаваць у лонданскім тэатры «Хамелеон».

У лютым акцёр напісаў у фэйсбуку, што атрымаў правы катэгорыі «D» і стаў кіроўцам даблдэкера — знакамітага двухпавярховага аўтобуса.

— Нядаўна вы падзяліліся эмоцыямі аб тым, што «Лондан часам бывае невыносна цяжкім. Але я ўсё роўна люблю яго. Ён жывы. Ён увесь кіпіць. І кожны дзень у ім — гэта цэлая куча прыгод». Як гэта: акцёру і музыку ў чужой краіне стаць кіроўцам двухпавярховага аўтобуса?

— Для мяне кожны выходны — цэлае шчасце, праца вельмі цяжкая, — не хавае Аляксей, распавядаючы, што ў пазапрацоўны час перш за ўсё выбіраецца на «дачу» — маленькі домік на беразе акіяна, у паўночнай частцы Брытаніі. — Ад Лондана міль 100.

Вада тут лядоўня, але я абвык, сёння зранку купаўся. Хатка невялікая, дзве спальні, аднак жыць тут можна круглы год, ёсць ацяпленне, вада. І гэта значна выгадней, чым ездзіць на курорты. Я лічуся рэзідэнтам Вялікабрытаніі з 2018 года, маю ўсе правы за выключэннем грамадзянства.

У 2010-м, калі толькі пераехаў з Мінска ў Маскву, уладкаваўся ў МХАТ імя Горкага, ужо тады запахла тым, што адбылося за апошні час. Апошнія гады чатыры да пераезду тэатр быў не творчасцю, а мукай. Ціск міністэрства культуры — што ставіць, што не казаць — плюс не самая здаровая атмасфера ў калектыве, якая пагаршалася разнастайнымі «бойкамі», даносами, падглядваннямі і падслухоўваннямі.

Усё гэта прагрэсавала, стала зразумела, што трэба адыходзіць. Адзінае, што мяне там трымала — заробак і блізкасць да дома.

— А кажуць, што ў тэатры мала плацяць.

— У МХАТе плацілі добра, першыя мае адпускныя былі пяць тысяч даляраў, зарплата — каля дзвюх тысяч. І галоўнае: маё знаходжанне ў тэатры не замінала мне займацца чымсьці яшчэ.

Але паступова па маёй фізіяноміі рабілася зразумела, што я не збіраюся дэманстраваць адданасць, лаяльнасць, не буду даказваць, што я патрыёт не толькі тэатра. Спачатку я спрабаваў выконваць гэтыя правілы. А потым надакучыла, бо творчасць у тэатры стала сыходзіць на задні план.

Пасля таго, як Расія накрыла Крым, ідэалогіі стала надавацца занадта шмат увагі. Мяне гэта ятрыла, паколькі заўсёды было важным пачувацца вольным.

Мяне сталі выводзіць са спектакляў — а я ўдзельнічаў у 14-ці — і на 10-ы год працы мне не працягнулі кантракта. Затое паступіла прапанова папрацаваць у Англіі.

«У Беларусі сапраўды б сядзеў у турме, у Расіі, думаю, таксама»

— У Лондане ў акцёраў добрыя ганарары?

— Але нестабільныя. Тут акцёра наймаюць на пастаноўку: плацяць, пакуль ты рэпеціруеш і граеш. Іграеш, пакуль на спектакль ходзяць гледачы. А потым шукаеш новы праект. Не знаю акцёраў, якія не маюць працы, акрамя тэатра.

Мне добра заплацілі за здымкі ў 5-м сезоне серыяла «Карона», маім партнёрам быў Джонатан Прайс. А апошнім на гэты момант фільмам стала кароткаметражка пра Украіну. Выдатны сцэнар, выдатная каманда.

Я здымаўся ў шматлікіх расійскіх фільмах, і за большасць мне было сорамна. Вядома, грошы мелі значэнне, часам плацілі вельмі добра. Я магу згаджацца і потым гэта лаяць. Не таму што дрэнны рэжысёр або непісьменны сцэнарыст, проста ў гэтай канве я сабе не падабаюся. Мне сорамна не за кагосьці, а за тое, што я тамака.

Нават не ўяўляю, што б я рабіў цяпер у Расіі. У Беларусі сапраўды б сядзеў у турме, у Расіі, думаю, таксама. Не ведаю, лічыць гэта шанцаваннем ці трагедыяй: тое, што мы апынуліся ў Англіі? Бо мы не можам вярнуцца, трагедыя ў тым, што мы не можам паехаць дадому.

Калі здарыліся выбары прэзідэнта ў 2020-м, мы ўзрадаваліся, што ўзнімаецца хваля, і магчымасці зрушыць гэты рэжым. Выйшла інакш, перыядычна гэта ўводзіць мяне ў засмучэнне. Здаецца, я цяпер жыву ў свабоднай краіне, але насамрэч асабіста для мяне гэта несвабода — мы быццам замкнутыя тут.

Насамрэч, пераехаўшы ў Маскву, я не з'ехаў з Беларусі назусім, толькі памяняў месца працы. Пакуль жыў у расійскай сталіцы, запісаў тры альбомы на Радзіме. Амаль кожны тыдзень прыязджаў у Мінск, на выходныя і ў адпачынак.

Калі шчыра, не жадаў з'язджаць у Маскву. На сцэне менскага тэатра імя Горкага я прапрацаваў 18 гадоў, прыкіпеў. Але ў нейкі момант мне тамака стала дрэнна.

Да таго ж нельга сядзець на адным месцы, гэта прыводзіць да ўнутранай дэградацыі, пачынаеш успрымаць рэчы не зусім адэкватна. Важна бачыць свет, мяняць працу, нельга сядзець 30 гадоў на адной сцэне.

«У Англіі больш разняволеныя людзі — іх будучыня застрахавана»

— Таму ў вашым жыцці з'явіўся аўтобус?

— Так, але ён з'явіўся не таму, што мне патрэбны грошы. Надакучыла ўвесь час калупацца ў садзе, сачыць за домам. Здымкі ў апошні час здараліся нячаста, захацелася нечага яшчэ акрамя хатняй працы. Я люблю быць за рулём, убачыў прапанову ў інтэрнэце, думаю: «Дай паспрабую!»

Атрымаць катэгорыю «Д» у Англіі вельмі цяжка, трэба здаць 7 тэстаў. Каля трох месяцаў я ўставаў а 5 раніцы, і наперад: цэлымі днямі тэсты, трэніроўкі, трэнінгі. Гэта як войска, калі цябе рыхтуюць да вайсковай спецыяльнасці, напрыклад, ракетчыка або аператара пункта сувязі.

Але і пасля іспытаў ты не становішся кіроўцам аўтобуса аўтаматычна. Трэба прайсці новыя трэнінгі, засвоіць кіраванне 13-метровага аўтобуса, да таго ж двухпавярховага.

У Лондане вузкія вуліцы, крутыя павароты. Спачатку і ліхтары збіваў, і люстэркам аб люстэрка цёрся, нядаўна зачапіў аўтамабіль — гэта непазбежны досвед. Але тут усё застрахавана, пытанні вырашаюцца проста. Хаця, вядома, я таксама патрапіў на грошы.

Працаваў спачатку ў адной кампаніі, але там выявілася вельмі цяжка фізічна. Уставаў а 4 раніцы, вяртаўся а 7-й вечара.

Цяпер працую ў міжнароднай кампаніі Tootbus: за фіксаваную цану турысты цэлы дзень катаюцца па некалькіх нашых лініях, перасаджваючыся і выходзячы, дзе захочацца. У асноўным гэта замежнікі: з Канады, Новай Зеландыі, ЗША. Мне падабаецца з імі размаўляць, назіраць. У тэатры такіх персанажаў не ўбачыш, праўда жыцця насамрэч — у аўтобусе.

У Англіі больш разняволеныя людзі, яны не заклапочаныя будучыняй, бо будучыня ў іх застрахаваная ад усяго.

Запомніліся і зносіны з мясцовым паліцыянтам. Аднойчы вёз поўны аўтобус турыстаў і патрапіў у тупік, які каля Букінгемскага палаца арганізавала паліцыя. Для таго, каб развярнуцца, мне трэба было зрабіць шмат маніпуляцый, прычым заднім ходам. Я ж не ведаў, што там тупік, гэта паліцыянты не паспелі паставіць папераджальныя знакі.

Убачыўшы паліцыянта, я не стрымаўся, пачаў гарлапаніць: «Чаму не паставілі знак на скрыжаванні?!» Ну і яшчэ пару нелітаратурных фраз у даважку. Той стаіць, вачыма пляскае — спалохаўся: «Давайце я вам праасісцірую, каб вы развярнуліся…» 

— Калі правесці градацыю — музыка, акцёр, кіроўца лонданскага аўтобуса — які кірунак выявіўся самым прыбытковым?

— Самы прыбытковы час — я яшчэ жыў у Менску — ад 1999-га да 2007-га. Калі я граў, у нас было мора канцэртаў, мы збіралі вялікія залы, ездзілі з гастролямі, у тым ліку тэатральнымі. Я не багацей, але і ў нястачы не жыву. Кіроўцам аўтобуса стаў, бо хочацца жыць, а не сядзець на месцы. Я ж ужо немалады, калі прыходзіць усведамленне «ды колькі там табе ўжо засталося» — вось гэта пачынае раз'юшваць.

— Што адказваеце аднакашнікам, якія кажуць: «Ды ты звар'яцеў!»?

— Ніводзін мне такога не сказаў, звычайна — «мы табой ганарымся!» Або: «Ну ні дуля сабе ты даеш! Гэта крута!» Адчуваю хутчэй павагу.

І дзеці сталі мной больш ганарыцца, сказалі: «Тата, гэта трындзец (смяецца)!» Мне ж 61 год, да пенсіі ўсяго нічога.

«Першае, што мы зробім — вернемся аднаўляць Беларусь»

— Адчулі, што Лондан — адзін з самых дарагіх гарадоў свету?

— Гэта праўда, але толькі калі ты не працуеш. Мінімальная зарплата — 9,5 фунтаў на гадзіну, менш плаціць не могуць. Калі зарабляць 2,5 тысячы — можна жыць. Так, не ў цэнтры, магчыма, спачатку здымаць пакой, але жыць можна. І я задаволены сваім жыццём тут, нягледзячы на ​​тое, што ў нас было вельмі добрае жыццё ў Расіі.

Два месяцы таму ў мяне памерла маці, але я не магу ўехаць у Беларусь, бо, пэўна, буду арыштаваны. Для мяне цяпер, на жаль, Радзіма небяспечная, бо я не хаваю сваёй пазіцыі наконт вынікаў выбараў і вайны ва Украіне.

Усё гэта выносіць мне мозг. Нягледзячы на ​​цудоўную Вялікабрытанію, дзе я жыву, мая Радзіма цяпер пад каўпаком. Вельмі чакаю моманту, калі можна будзе спакойна вярнуцца ў Беларусь. Я ж нарадзіўся ў Менску на вуліцы Першамайскай, вельмі люблю горад і ўсю краіну.

Я і мае дзеці марым вярнуцца, але жадаем вярнуцца ў вольную краіну. І першае, што зробім, калі дажывем — вернемся, пабудуем дом на мяжы з Літвой і будзем дапамагаць аднаўляць усё, што запушчана ў Беларусі за гэтыя доўгія гады.

Nashaniva.com