17 vieraśnia na jurfaku BDU prachodziła sustreča namieśnika hienprakurora Alaksandra Łašyna sa studentami niekalkich fakultetaŭ VNU. Zapis sustrečy TUT.BY pieradali sami studenty. Pytańni byli vostryja i aktualnyja.
Alaksandr Łašyn. Fota pres-słužby Hienieralnaj prakuratury
Navučalny hod sioleta pačaŭsia sa studenckich akcyj za sumlennyja vybary i suprać hvałtu pravaachoŭnikaŭ. Paśla hetaha čynoŭniki stali bolš aktyŭna pryjazdžać na sustrečy da studentaŭ, kab pačuć, što ž nie zadavalniaje moładź, i pasprabavać naładzić dyjałoh.
Alaksandr Łašyn pačaŭ z taho, što studenty mohuć svabodna zadavać pytańni i nie bajacca prapanoŭvać svajo bačańnie, jak vyrašyć prablemy.
— My možam razam pravieści rabotu nad pamyłkami, ale nie na płoščach i vulicach, a ŭ aŭdytoryjach, za kruhłym stałom. Abaranić svaje pravy možna tolki lehitymna, — zajaviŭ namieśnik hienieralnaha prakurora.
Čamu niama ni adnoj kryminalnaj spravy na siłavikoŭ?
Pieršaje pytańnie datyčyłasia złoŭžyvańnia ŭładaj siłavych struktur, jakija, pa słovach adnaho sa studentaŭ, «bačyŭ kožny, chto sočyć za palityčnaj situacyjaj u krainie». Małady čałaviek paprasiŭ patłumačyć, niaŭžo Hienprakuratura pačynajučy z 9 žniŭnia nie zaŭvažyła nivodnaha vypadku parušeńnia zakona z boku pravaachoŭnikaŭ — bo da hetaha času niama infarmacyi ni pra adnu kryminalnuju spravu.
Adznačym, što ŭ SK pastupiła bolš za 1800 zajaŭ pa ŭsioj krainie.
— U adpaviednaści z artykułam 174 Kryminalnaha kodeksa, pryniaćcie rašeńniaŭ pa zajavach abo paviedamleńniach ab złačynstvach, učynienych słužbovymi asobami orhanaŭ unutranych spraŭ u suviazi ź ich słužbovaj ci prafiesijnaj dziejnaściu, adnosicca da vyklučnaj kampietencyi Śledčaha kamiteta, — rastłumačyŭ Łašyn. — Ale my ni ŭ jakim vypadku nie ŭmyvajem ruki. Na siońniašni momant u SK pravodziacca pravierki pa kožnaj zajavie. Jość peŭnyja ciažkaści.
Pa-pieršaje, vialikaja kolkaść zajaŭ. Čaściakom zajavy pastupajuć nie tolki ad hramadzian, jakija paciarpieli ad vykarystańnia siły siłavymi strukturami, ale i ad tych, chto heta naziraŭ abo bačyŭ u telehram-kanałach, u instahramie. Z hetaha patoku nieabchodna vyłučyć tych, chto źjaŭlajecca fihurantami, tych, chto źjaŭlajecca vidavočcami i mohuć dać svaje tłumačeńni, i tych, chto prosta zapazyčyŭ infarmacyju ŭ Internecie.
Pa-druhoje, pa šerahu zajaŭ nieabchodna pryznačeńnie sudmiedekśpiertyzy. U hetym jość peŭnaja składanaść. Ekśpiertam patrabujecca vyznačyć sukupnaść miedycynskich dakumientaŭ. Čaściakom hetyja dakumienty znachodziacca nie tolki ŭ roznych klinikach našaha horada, ale i dzieści ŭ inšych haradach i abłaściach. Davodzicca źbirać materyjały, prypyniać terminy pravierki. Jašče adzin momant, jaki adbivajecca na apieratyŭnaści: čaściakom usio tłumačeńni treba pravieryć, znajšoŭšy paćvierdžańni ŭ sistemach videanazirańnia. Treba identyfikavać asob, jakija brali ŭdzieł. Heta niemaleńki abjom pracy, jaki prychodzicca rabić rabotnikam SK.
Nie sakret, što mnohija asoby, jakija sami aktyŭna ŭdzielničali ŭ hetych masavych mierapryjemstvach i biesparadkach, sposabam abarony znachodziać tyja momanty, što vykazvajuć pretenzii da siłavych struktur — što jany nieabhruntavana ŭžyli da ich siłu, a jany ŭ hety pieryjad išli ŭ kramu. Heta taksama treba pravieryć.
Treba vyznačyć hetych asob u patoku infarmacyi. Paviercie, ni adna zajava nie zastaniecca biez razhladu. Ja nie prychilnik paśpiešnych rašeńniaŭ. Treba sabrać sukupnaść materyjałaŭ, a potym prymać rašeńnie. Davajcie abjektyŭna raźbiaromsia i kožny atrymaje pa zasłuhach. Zaviadzieńnie kryminalnaj spravy nie paskoryć praces pa vyznačeńni iściny.
Fota pres-słužby Hienieralnaj prakuratury.
Čym zajmajecca kamisija, jakaja pavinna dać acenku parušeńniam siłavikoŭ?
Dalej rušyła ŭśled pytańnie ab rabocie mižviedamasnaj kamisii, stvoranaj pa inicyjatyvie Hienprakuratury, kab dać acenku dziejańniam siłavikoŭ, jakija pryviali da hvałtu.
Čytajcie:
Adziny deputat u kamisii pa rasśledavańni źbićcia ludziej: Mianie nie zaprašali, ja ž u adpačynku
— Rola kamisii — kaardynacyja, śledstva jana nie pravodzić, — udakładniŭ Łašyn. — Jaje meta — kab ni adna z zajaŭ nie zastałasia nie razhledžanaj. Pa vynikach pracy kamisii pry nieabchodnaści jana skaža svajo važkaje słova.
— Kali kamisija skaža svajo słova tolki «pry nieabchodnaści», ci nie zdajecca vam, što ŭ kamisii davoli prynižalnaja rola? — udakładniła ŭ namieśnika hienieralnaha prakurora adna sa studentak.
— Ja nie źjaŭlajusia členam hetaj kamisii, nie viedaju, jakija zadačy pierad joj stavilisia, i nie ŭpaŭnavažany kamientavać jaje rabotu. Kožny z namieśnikaŭ hienprakurora kuryruje peŭny kirunak. Nie pryniata i, na moj pohlad, navat nieprystojna adnamu namieśniku cikavicca, što robić druhi ci treci. Kožny zajmajecca svaje spravaj, dakładvaje vynik.
Čamu źbityja nie mahli prajści sudmiedekśpiertyzu?
Dalej išło pytańnie, čamu, kali z Akreścina pačali vypuskać pieršych źbitych zatrymanych, im nie davali mahčymaść prajści sudmiedekśpiertyzu. Alaksandr Łašyn zajaviŭ, što heta prosta «niemahčyma».
— Tamu što sudova-miedycynskuju ekśpiertyzu pryznačaje śledčy. Luby hramadzianin moža źviarnucca ŭ luby traŭmapunkt, dzie śpiecyjalisty, absalutna niezaležnyja, zafiksujuć cialesnyja paškodžańni, jakija jość. Heta nie tyčycca navat hetych padziej, ja ŭ pryncypie kažu, jak jano pavinna być.
Sudova-miedycynskuju ekśpiertyzu pryznačajuć aficyjnym aktam. Nichto nikomu nie zabaraniaje fiksavać cialesnyja paškodžańni. Mnohija ź Minska pajechali ŭ Brest, Viciebsk, tam źviarnulisia pa dapamohu. Kali jany źviarnulisia ŭ SK ci MUS i skazali, što mianie źbiŭ «Ivanoŭ, Piatroŭ, Sidaraŭ», u ich by abaviazkova pryniali zajavu i dali nakiravańnie na miedycynski ahlad.
Što rabić tym, chto ŭpeŭnieny, što vybary sfalsifikavanyja?
Studenty spytali ŭ Alaksandra Michajłaviča, što rabić tym, chto ŭpeŭnieny, što vybary byli sfalsifikavanyja, jak dziejničać lehalnym, jak raić prakuror, sposabam. Na heta hość skazaŭ, što «treba było pisać skarhu ŭ CVK, a potym abskardzić rašeńnie ŭ Viarchoŭnym sudzie».
Na repliku, što CVK nie vyjaviŭ ni adnaho parušeńnia, Łašyn zajaviŭ, što hetaje pytańnie nie da jaho.
— Kali vy chočacie majo asabistaje mierkavańnie jak hramadzianina i vybarščyka, to, pa-pieršaje, u nas jość aficyjnyja vyniki vybaraŭ. Pa-druhoje, u mianie jość peŭnaje koła znajomych, siabroŭ, u jakich mahu ŭziać infarmacyju. Płatforma «Hołas» taksama cikavić mianie. Na padstavie sukupnaści infarmacyi rablu vysnovy.
Jak hramadzianin, ja hłyboka ŭpeŭnieny ŭ vynikach vybaraŭ. Paviercie, u nas jość i svaje śpiecyfičnyja krynicy. My viedajem usie hetyja schiemy, ja prosta nie chaču ab hetym havaryć. Pahladzicie vystupy palitołahaŭ i našych, i rasijskich, i ŭkrainskich. Cikavyja dyskusii prachodziać u Sałaŭjova.
Fota pres-słužby Hienieralnaj prakuratury.
Dzie dokazy, što ŭdzielnikam płaciać za akcyi pratestu?
Słova ŭziaŭ student, jaki zajaviŭ, što «kiraŭnik MUS — aŭtarytetny čałaviek, i jamu treba daviarać».
— Ci vałodaje MUS dokazami, što ŭdzielnikam niesankcyjanavanych akcyj płaciać hrošy, pryčym płaciać za miažoj: čechi, ukraincy, palaki? Ja vieru, što Karajeŭ sumlenny čałaviek i nie staŭ by chłusić — dyk niachaj apublikuje hetyja dadzienyja.
— Adzinaje, što mahu paabiacać — pieradam Juryju Chadžymurataviču vašu prośbu. Jak jon na jaje adreahuje, ja nie hatovy skazać, — zajaviŭ namieśnik hienprakurora.
Tady student, spasyłajučysia ŭžo na Łukašenku, paprasiŭ, kab Hienprakuratura padała dokazy jahonych słoŭ, što «buntaŭščyki na Zachadzie ŭpłyvajuć na pratest».
— Tak, jany ŭpłyvajuć, vy pahladzicie, dzie ŭsie hetyja tielehram-kanały, — adkazaŭ Łašyn.
— Kali b jany byli tut, jany b siadzieli ŭ turmie, i nijakich telehram-kanałaŭ užo b nie było, — udakładniŭ student.
— Vy viedajecie, małavierahodna, mnohija ź vialikim zadavalnieńniem tudy źjechali.
Łukašenka zaklikaŭ prakuroraŭ zapluščyć vočy na zakon?
Nastupnaje pytańnie datyčyłasia niadaŭniaj sustrečy Alaksandra Łukašenki z kalektyvam Hienieralnaj prakuratury, dzie prahučała zajava, jakuju abmiarkoŭvała ŭsia kraina: «Ja nie zaklikaju vas vyratavać dziaržavu ŭ parušeńnie zakona. Choć kali ažyćciaŭlajecca praktyčna nachabnaja interviencyja, jak ja jaje nazyvaju, zvonku, i jana padahravajecca znutry i kirujecca zvonku. Vy viedajecie, tam časam nie da zakonaŭ. Treba pryniać žorstkija miery, kab spynić usiakuju dreń, jakaja na heta pretenduje».
Studenty prasili rastłumačyć, jak razumieć słovy Łukašenki: jon zaklikaŭ prakuroraŭ zapluščyć vočy na zakon?
— Vy troški niapravilna interpretujecie, — rastłumačyŭ Alaksandr Łašyn. — Ja asabista byŭ na sustrečy z kiraŭnikom dziaržavy. I jon sapraŭdy skazaŭ, što vy pavinny bolš aktyŭna ažyćciaŭlać nahlad za vykanańniem zakanadaŭstva, vy pavinny mietadami prakurorskaha reahavańnia adkazvać na ŭsie parušeńni, jakija jość. Choć, kaža jon, u składanaj mižnarodnaj abstanoŭcy byvaje nie da vykanańnia zakonaŭ. I tut ža jon viartajecca znoŭ: pavažanyja prakurory, ja nie zaklikaju vas, dakładna vy pavinny vykonvać zakon. Voś heta jaho (słovy — zaŭv. TUT.BY). Jon nie zaklikaŭ (da ihnaravańnia zakona — zaŭv. TUT.BY). Vy vyrvali z kantekstu.
— Kudy ja jak hramadzianin mahu źviarnucca z pytańniem, ci vykonvaje pieršy prezident zakon? — spytaŭ u namieśnika hienprakurora adzin sa studentaŭ.
— Tolki ŭ Administracyju prezidenta, — adkazaŭ Łašyn.
— Mnie patrebny nie pres-reliz, — udakładniŭ student. — Čaho ja mahu damahčysia ŭ Administracyi prezidenta? Mnie zdajecca, mnie treba iści ŭ Śledčy kamitet, u prakuraturu.
— Vam Alaksandr Michajłavič užo adkazaŭ, — udakładniła načalnica adździeła infarmacyi Hienprakuratury Anžalika Kurčak, jakaja taksama była na sustrečy.
— Što vy skažacie pra toje, što słovy prezidenta supiarečać artykułu 7 Kanstytucyi, jaki zamacoŭvaje pryncyp viaršenstva prava? — udakładniła ŭ namieśnika hienprakurora adna sa studentak.
— Nie hatovy skazać pa artykule 7-m, u mianie pad rukoj niama Kanstytucyi, na žal, nie ŭziaŭ z saboj. Ja ŭžo adkazvaŭ, ničoha inšaha nie skažu. Jak udzielnik narady, ja nie ŭbačyŭ nijakich parušeńniaŭ z boku dziejnaha kiraŭnika dziaržavy. U adnosinach da prakuroraŭ patrabavańniaŭ parušać zakon nie było.
Fota pres-słužby Hienieralnaj prakuratury.
Načalnik HUBAZiK raźbiŭ dźviery ŭ kafe. Što z hetaj nahody kaža prakuratura?
Inšaja studentka zhadała incydent, kali načalnik Hałoŭnaha ŭpraŭleńnia pa baraćbie z arhanizavanaj złačynnaściu i karupcyjaj Mikałaj Karpiankoŭ pry zatrymańni ludziej raźbiŭ dubinkaj šklanyja dźviery ŭ kafe, videa šyroka razyšłosia ŭ Internecie. Studentka jurfaka paprasiła Alaksandra Łašyna jak jurysta prakamientavać, što heta było.
— Ja karcinku bačyŭ, ale nie viedaju sutnaści taho, što adbyvajecca, — pryznaŭsia namieśnik hienprakurora. —
Supracoŭniki orhanaŭ unutranych spraŭ u adpaviednaści z zakonam «Ab orhanach unutranych spraŭ», zakonam «Ab apieratyŭna-vyšukovaj dziejnaści» i inšymi narmatyŭna-pravavymi aktami majuć prava časam siłavymi mietadami pranikać u žyllo i hetak dalej.
Ja nie viedaju kankretnaj situacyi, kali supracoŭnik HUBAZiK raźbiŭ (dźviery — zaŭv. TUT.BY), čym heta było vyklikana, tamu nie hatovy kamientavać.
— Z tych padziejaŭ prajšło šmat času, prajaśnić usiu situacyju možna było, — ličyć studentka.
— Možna, ale ŭ mianie nie było cikavaści, bo hetyja padziei kuryrujuć inšyja. Ułaśnik hetych dźviarej, ja dumaju, užo źviarnuŭsia ŭ pravaachoŭnyja orhany. Pa jaho zvarocie praviaduć pravierku i daduć adkaz.
Čamu nieviadomyja ŭ bałakłavach zatrymlivajuć ludziej?
Jašče adna studentka jurfaka adznačyła, što surjoznyja parušeńni adbyvajucca padčas administracyjnych zatrymańniaŭ.
— My bačym na vulicach ludziej biez apaznavalnych znakaŭ, u zialonaj formie, z bałakłavami na hałavie, jakija zatrymlivajuć ludziej, nie nazyvajučysia, nie tłumačačy pryčynu zatrymańnia, nijak heta nie abhruntoŭvajučy. Čamu tak adbyvajecca?
— U zakonie «Ab milicyi», «Ab apieratyŭna-vyšukovaj dziejnaści», u šerahu instrukcyj heta prapisana, heta nie supiarečyć zakonu. Kiraŭnik padraździaleńnia vyznačaje, u jakoj formie i jak jany buduć dziejničać. Heta ŭzhadniajecca z zakonam i dapuskajecca.
— A što nakont prapanoŭ Karajeva ab udziele śviedkaŭ u sudovych pasiadžeńniach u bałakłavach, z vydumanymi imionami. Navat u zakonie «Ab zvarotach» skazana, što ananimki nie razhladajucca, akramia asablivych vypadkaŭ, źviazanych sa złačynstvami. Padkreślu, sa złačynstvami, a nie pravaparušeńniami. Z čym źviazanaja nieabchodnaść chavać svoj tvar na pasiadžeńniach pa administracyjnych pravaparušeńniach?
— Zakanadaŭstva dapuskaje źmieny asabistych dadzienych, vystupleńnie pad vydumanymi imionami. Robicca heta pa roznych momantach. U hetym ničoha strašnaha niama. Sudździa, jaki viadzie praces, maje prava daviedacca ŭsie asabistyja dadzienyja, pravieryć ich. Čamu tak robicca? Pa roznych pryčynach. Prynamsi, ja baču, kali prychodziać pahrozy.
Ja vam ščyra chaču skazać, što nie chacieŭ by, kab u adras majoj siamji prychodzili pahrozy abo čuć pra siabie niejkuju hadaść, kab niadobryja rečy pisali maim dzieciam, kab jany pieražyvali.
Akramia ŭdziełu ŭ hetych spravach, supracoŭnik moh pracavać pa inšych spravach pad prykryćciom, tamu jamu važna schavać tvar. Šmat padstaŭ, pa jakich heta moža być.
Jašče było pytańnie pa spravie, kali sud rascaniŭ fakt zaklučeńnia dahavora z advakatam jak namier ździejśnić pravaparušeńnie.
— U pryncypie hramadzianin moža zaklučyć damovu ź lubym advakatam, choć na piać, choć na 10 hadoŭ, — rastłumačyŭ Alaksandr Michajłavič. — Kali sud spasłaŭsia na heta jak na dokaz, možna abskardzić pastanovu.
