Razbomblenyja freski Manteńji ŭ Padui, Venera Miłoskaja, pabitaja nośbitami, źniščanaja «Vaza z słaniečnikami» Van Hoha, pradziraŭleny «Son» Pikasa... Śpis samych prykrych incydentaŭ z šedeŭrami.
Eskiz da «Akružanych atok», Krysta i Žana-Klod
Baŭharski mastak Krysta (časam jaho nazyvajuć Chrysta, što adpaviadaje jahonamu imiu ŭ pašparcie) i jahonaja suaŭtarka žonka Žana‑Klod prasłavilisia instalacyjaj: jany akružyli poliprapilenam 11 atok la ŭźbiarežža Majami. Adzin z padrychtoŭčych eskizaŭ hetaj pracy paciarpieŭ padčas transpartavańnia: aŭtapahruzčyk prajechaŭ prosta cieraz tvor. Ciapier malunak zachoŭvajecca ŭ ofisie londanskaj kampanii Axa Art, bo Krysta nie pradaje paškodžanyja pracy.
 Christo and Jeanne-Claude. Surrounded Islands, Miami, Florida 1980-83. Photo: Wolfgang Volz. ©1983 Christo |
«Son», Pikasa
U 2006 hodzie mahnat Styŭ Uin, uładalnik kazino ŭ Łas‑Vehasie, tolki što damoviŭsia pra prodaž «Snu» — karciny Pikasa, jakaja jamu naležała, — za 74 miljony funtaŭ. I tut ža, spatyknuŭšysia, trapiŭ u pałatno łokciem i prarvaŭ u im dzirku. Karcina visieła ŭ kabinecie Ŭina pobač z pracami Matysa j Renuara. Jon pakazvaŭ jaje haściam i niaŭdała adstupiŭ. U vyniku ŭ chałście ŭtvaryłasia dvuchcalovaja dzirka j pakupnik admoviŭsia ad uhody.
 Le Rêve. Pablo Picasso. 1932 |
«Bareljef biaz nazvy», Krejh Kaŭfman
U 2006 hodzie amerykanskija halerysty j kalekcyjanery adpraŭlali ŭ paryski Centar Pampidu vystavu «Łos Andželes 1955—1985: narodziny mastackaj stalicy» dy raźličvali, što z šmatlikimi pracami vialikaj histaryčnaj kaštoŭnaści buduć abychodzicca bieražliva. Ale dźvie pracy paciarpieli: napiaredadni vernisažu ź ścienki zvaliłasia 8‑futavaja belka z paliesteravaj smały — praca Pitera Aleksandera. Taki ž los napatkaŭ «Bareljef biaz nazvy» Krejha Kaŭfmana, jaki da taho acaleŭ u troch ziemlatrusach u Łos‑Andželesie.
 Craig Kauffman, «Untitled Wall Relief», 1967 |
Vaza imperyi Cyn
Niaŭkludny naviednik kiembrydžskaha Muzeju Fitculma nastupiŭ na svoj matuzok dy zvaliŭsia ź leśvicy, mimachodam źbiŭšy niekalki kitajskich vaz viekam pa 300 hadoŭ. Farfor dynastyi Cyn, jakaja vaładaryła ŭ XVII stahodździ, byŭ adnym z najkaštoŭniejšych ekspanataŭ muzeju. Pracajomkaje prybirańnie zaniało dva z pałovaj dni, bo treba było padabrać i zachavać usie askiepki da najmienšaj drabinki. Restaŭracyja vaz (adna ź ich, darečy, važyła 45 kh) ciahnułasia paŭhoda. Naviednika aryštavali, ale paśla vyzvalili biez vystaŭleńnia abvinavačańniaŭ. Vazy ciapier viarnulisia ŭ ekspazycyju.
 Fota — Fitzwilliam Museum |
«Uznaŭleńnie pieršaj publičnaj demanstracyi samarazburalnaha mastactva», Hustaŭ Metcer
Plastykavy pakiet ź niejkim papiarovym śmiećciem, u 2004 hodzie vykinuty na pamyjnicu ŭ halerei «Tejt madern», akazaŭsia častkaj kopii tvoru 1960 hodu, jakaja ŭvasablała «kaniečnaść isnavańnia» mastactva. Pa ironii losu Metchier byŭ zasnavalnikam mastackaha «Samarazburalnaha» ruchu.
 Recreation of First Public Demonstration of Auto-Destructive Art 1960, remade 2004 © Gustav Metzger |
«Dom», Rejčeł Uajtred
Vosieńniu 1993 hodu Ŭajtred zrabiła z betonu skulpturu ŭ vyhladzie viktaryjanskaj chaty dy ŭstalavała jaje va Ŭschodnim Londanie na vulicy, užo źniesienaj pavodle zahadu municypalnaj rady Taŭer‑Chamletsa. Hety tvor byŭ uhanaravany premijaj Terneta. «The Independent» nazvała jaho «adnoj z samych cudoŭnych i aryhinalnych pa zadumie skulptur, stvoranych u Anhlii», ale praz hod municypalnaja rada ŭsio adno jaje źniščyła.
 Rachel Whiteread. «House», 1993 |
«Rasfarbuj pa numarach», Damjen Chierst
Dla vernisažu svajoj vystavy «Rasfarbuj pa numarach» u 2001 hodzie Chierst stvaryŭ instalacyju z pustych piŭnych plašak, pierapoŭnienych niedapałkami z popielnic, dy blašanak z farbaj. Tym samym jon chacieŭ uznavić bahiemny interjer majsterni mastaka. Paśla vernisažu pryjšli prybiralščycy i ŭsio vykinuli. Tvor ledźvie ŭdałosia ŭratavać ź śmiećcievaha kantejnera. Chierst znajšoŭ zdareńnie «duža zabaŭnym».
Freski ŭ Padui, Andrea Manteńja
U 1944 hodzie sajuznaja kaalicyja bambiła Italiju z metaj źniščeńnia pramysłovych centraŭ. Viartajučysia na bazu, niejki pilot skinuŭ bomby na Paduju. Jany trapili ŭ carkvu Delji Eremitani j źniščyli freski XV stahodździa.
Venera Miłoskaja
Fihura Venery (ci, mahčyma, jaje hreckaha analahu — Afradyty) zajmaje hanarovaje miesca ŭ paryskim Luŭry. Niahledziačy na toje, što skulptura paškodžanaja, jaje pryhažość začaroŭvaje. Niejki hrecki sielanin znajšoŭ jaje ŭ 1820 hodzie na vostravie Miłos. Na momant znachodžańnia fihura była razłamanaja na dva vialikija frahmenty. U levaj ruce bahinia trymała jabłyk. Uśviadomiŭšy histaryčnuju značnaść hetaj staražytnaj skulptury, aficery francuskaha vajskovaha flotu zahadali vyvieźci marmurovuju skulpturu z vostrava. Kali Veneru ciahnuli pa skałach da karabla, miž nasilščykami ŭsčałasia bojka, i abiedźvie ruki skulptury adkałolisia. Stomlenyja matrosy naadrez admovilisia viartacca j šukać astatnija častki, tamu levaja ruka bahini adbitaja la samaha plača, a pravaja — na ŭzroŭni hrudzi.
 Venera Miłoskaja |
«Kryminalnaje čytvo», Benksi
Letaś u krasaviku, praź niekalki miesiacaŭ paśla taho jak na aŭkcyjonie Sothbey's adna z pracaŭ Benksi była pradadzienaja za 102 tysiačy funtaŭ (dla mastaka heta rekord), Londanskaje transpartnaje ŭpraŭleńnie zafarbavała jahonuju fresku «Kryminalnaje čytvo» na Ist‑Endzie ŭ Londanie. Vyjavu Džona Travołty j Semiueła Džeksana z bananami ŭ rukach paličyli zvyčajnym hrafici. Adzin z krytykaŭ zaŭvažyŭ, što hetaja historyja tolki pavysić kaciroŭki Benksi, i sapraŭdy, nieŭzabavie jahonaja praca «Kaśmičnaja dziaŭčyna j ptuška» była pradadzienaja za 288 funtaŭ — udziesiaciora daražej za startavy košt. Bred Pit i Andželina Džoli vydatkavali na tvory hetaha «mastaka‑partyzana» 1 miljon funtaŭ.
 Banksy. Pulp Fiction |
«Vaza ź piaćciu słaniečnikami», Van Hoh
Hetaje pałatno, napisanaje Van Hoham u 1888 hodzie, uvachodziła ŭ cykl «Słaniečniki». U 1920 hodzie «Vaza ź piaćciu słaniečnikami» była pryvieziena ŭ Japoniju, dzie jaje kupiŭ Kajata Jamamota. Karcina zachoŭvałasia ŭ bankaŭskim sejfie, dzie i zhareła ŭ 1945 hodzie ŭ časie nalotu amerykanskaj avijacyi.
 Vincent van Gogh. Vase with Five Sunflowers |
«Tajnaja viačera», Leanarda da Vinčy
Svoj šedeŭr «Tajnaja viačera» Leanarda napisaŭ u Milanie ŭ XV stahodździ pa syroj tynkoŭcy, razvodziačy farby sumieśsiu jaječnych žaŭtkoŭ i vocatu. Usiaho praź niekalki hadoŭ freska pačała asypacca, a praz paŭstahodździa była abjaŭlena «niepapraŭna sapsavanaj». U XVIII stahodździ fresku zaviesili tkaninaj. Drapiroŭka nazapašvała na sabie vilhać i, kali jaje źniali, padrapała j biez taho ŭžo krochki farbavy słoj. Apošniaja pa časie sproba adrestaŭravać «Tajnuju viačeru» zaniała 21 hod.
 Leonardo da Vinci. L'Ultima cena |
