Adnak aktyvisty haradzienskaha Ruchu Za svabodu, jakija dva miesiacy ładzili infarmacyjnuju kampaniju «Zapišy dzicia ŭ biełaruskuju klasu», nia ličać heta svajoj parazaj. «Biezumoŭna, my byli b vielmi ŭściešanyja, kali b baćki panieśli zajavy na biełaruskamoŭnaje navučańnie dziaciej. Ale heta byŭ by cud, pry toj moŭnaj palitycy, jakuju viaduć miascovyja ŭłady, — havoryć Pavał Mažejka, siabra Rady Ruchu Za svabodu. — My stavim na perspektyvu. I važny jakraz hety pieršy etap — aktyŭna infarmavać baćkoŭ pra mahčymaść adukacyi na rodnaj movie, vizualizacyja i farmavańnie imidžu biełaruskaj movy, jak dobraj investycyi ŭ budučyniu ich naščadkaŭ».
Spusk na tarmazach
Jašče ŭ traŭni haradzienskaja Rada Tavarystva biełaruskaj movy damoviłasia z haradzkim adździełam adukacyi pra stvareńnie biełaruskamoŭnych pieršych klasaŭ u himnazijach №№4, 6, 7, škołach №№10, 26, 32.
Adnak užo praz paru tydniaŭ TBM «zabiła ŭ zvany»: ni administracyja škołaŭ, ni čynoŭniki ad adukacyi nie pravodziać nijakaj infarmacyjnaj kampanii. Niezaležnaja haradzkaja hazeta «Viedamaści» viała stały manitorynh sytuacyi, i vyśvietliła: kiraŭniki mnohich škołaŭ navat nia viedali, što ich ustanovy vyznačanyja dla stvareńnia biełaruskamoŭnych klasaŭ. «Nie‑nie, heta nia ŭ nas! — pierakonvała žurnalistaŭ namieśnica dyrektara SŠ №26, apošniaj u svoj čas biełaruskaj škoły ŭ horadzie. — U nas užo hadoŭ piać u biełaruskamoŭnyja klasy zajavaŭ nia pišuć!» U lepšym vypadku škoły raźmiaščali nievialičkuju abjavu pra mahčymaść biełaruskamoŭnaha navučańnia na došcy infarmacyi. Bolšaść školnych funkcyjaneraŭ spasyłalisia na toje, što ŭ zajavie na zaličeńnie ŭ pieršuju klasu jość punkt pra movu navučańnia i «hetaha dastatkova».
Da farmavańnia biełaruskich klasaŭ bolš‑mienš adkazna pastaviłasia tolki škoła №32. Kiraŭnictva škoły naviedvała baćkoŭskija schody ŭ vypusknych hrupach dziciačych sadkoŭ, raźmiaściła abjavu ŭ haradzkoj hazecie. Dyj abviestka na došcy infarmacyi była zroblenaja vidavočna nie «aby z ruk» — zaŭvažnaja, vialiki arkuš i tłusty šryft.
Mienavita ŭ hetuju škołu i była padadzienaja adzinaja ŭ horadzie zajava na biełaruskamoŭnaje navučańnie. Adnak hety pieršaklaśnik budzie vučycca ŭ rasiejskaj klasie, bo jon tak i zastaŭsia adzinym.
«My nikoha nie źbirajemsia ŭhavorvać!»
Na praciahu lipienia‑žniŭnia ŭ mikrarajonach vyznačanych škołaŭ rehularna źjaŭlalisia kalarovyja abviestki hara¬dzienskaha Ruchu Za svabodu «Zapišy dzicia ŭ biełaruskuju klasu».
«Biełaruskaja mova — heta mova elity. Biełaruskaja mova — heta mova budučyni» — hetyja tezisy aŭtary paćviardžali arhumentami: «Samaja darahaja reklama na biełaruskim rynku robic¬ca pa‑biełarusku. Sapraŭdny rok u Biełarusi — biełaruskamoŭny. Pavialičvajecca kolkaść vypusknikoŭ, jakija zdiuć centralizavanaje testavańnie pa‑biełarusku. U zamiežnych VNU pavialičvajecca nabor studentaŭ na vyvučeńnie biełaruskaj movy».
«Vybar biełaruskamoŭnaj klasy dla dziciaci — heta śviadomy vybar z boku baćkoŭ. My nikoha nie źbirajemsia ŭhavorvać! — kaža Pavał Mažejka. — Pry siońniašnim staŭleńni ŭładaŭ da biełaruskaści navučańnie ŭ biełaruskamoŭnym sadku nie harantuje taho, što dzicia zmoža praciahnuć adukacyju pa‑biełarusku ŭ škole, a tym bolš nie harantuje biełaruskamoŭnaj vyšejšaj adukacyi. Možna kazać, što, addajučy dziaciej u biełaruskuju klasu, baćki ciapier pahadžajucca na kupu prablemaŭ. Tamu my stavim zadačaj pakazać, što siońniašniaja moŭnaja sytuacyja ŭ krainie — časovaja, i dobraje vałodańnie biełaruskaj movaj budzie niesumniennaj pieravahaj dla kožnaha, chto budzie tut žyć i pracavać».
Haradzienski Ruch Za svabodu raspracavaŭ šerah mierapryjemstvaŭ pa papularyzacyi nia tolki movy, ale i ŭ cełym biełaruskaj kultury. Całkam vierahodna, što ŭžo naleta ŭ Horadni nabiarucca tyja samyja dziesiać zajavaŭ na biełaruskamoŭnaje navučańnie, jakich dastatkova dla stvareńnia asobnaj klasy.
Baćki robiać pracu čynoŭnikaŭ
Ale vidavočna hałoŭnyja prablemy ŭ stvareńni biełaruskamoŭnaj klasy z hetaha tolki pačnucca. Heta paćviardžaje dośvied inicyjatyŭnych baćkoŭ, što ŭžo hod damahajucca ŭ horadzie stvareńnia biełaruskamoŭnaha sadku.
Ich znajšłosia jakraz 10 trochhodak — stolki patrebna dla stvareńnia asobnaj biełaruskamoŭnaj hrupy. Ale pavodle słovaŭ adnaho z baćkoŭ, hara¬dzienskaha jurysta Ihara Kuźminiča, haradzkoje ŭpraŭleńnie adukacyi zajaviła, što niama padrychtavanych vychavacielaŭ, niama volnaha sadku, niama resursaŭ.
«Sadok patrebny nia dziela taho, kab dzieci prosta vyvučali biełaruskuju movu. Pa‑pieršaje, heta stvareńnie dla ich biełaruskamoŭnaha sacyjalnaha asiarodździa. A pa‑druhoje: jakaść ich vychavańnia pavinna być vielmi vysokaj. Bo da ich i patrabavańni buduć vyšejšyja, čym da inšych dziaciej, jany ž buduć vyłučacca z ahulnaj masy. I vyłučacca jany pavinnyja ŭ lepšy bok».
Ciapier baćki robiać pracu čynoŭnikaŭ, šukajuć pieraličanyja «niama» — pryčym zusim biez harantyi, što ich vysiłki nia buduć marnymi, naprykład, što ŭpraŭleńnie adukacyi prymie na pracu prapanavanuju baćkami vychavacielku.
Niemałavažnaje dla baćkoŭ miescaznachodžańnie ich budučaha sadku: jon pavinien być niedaloka ad toj škoły, u jakoj urešcie budzie stvoranaja pieršaja ŭ Horadni biełaruskamoŭnaja klasa.
