Рэшткі беспілотніка «Шахед 136», запушчанага Расіяй па Украіне, у Кіеўскім НДІ судовых экспертыз. Фота: Wikimedia Commons
Як піша Forbes, Украіна стварыла агульнанацыянальную сістэму радыёэлектроннай барацьбы пад назвай «Пакровы». Яна названа ў гонар свята Пакровы Прасвятой Багародзіцы.
Гэтая сістэма дае магчымасць замены спадарожнікавага радыёнавігацыйнага поля («спуфінг») і заглушэння спадарожнікавай радыёнавігацыі па ўсёй лініі судакранання і на большай частцы тэрыторыі Украіны. Створаныя сістэмай перашкоды перагружаюць навігацыйныя сістэмы (GPS і іншыя, напрыклад, расійскую ГЛОНАСС) і прымушаюць выдаваць няправільнае месцазнаходжанне, генеруючы фальшывы сігнал.
Большасць вядомых прыкладаў прыпадае на Расію. Кіроўцам, якія знаходзяцца паблізу Крамля, навігатар кажа, што яны знаходзяцца ў аэрапорце, а караблі ў Чорным моры могуць здавацца змешчанымі на шмат міляў усярэдзіну тэрыторыі краіны.
Украіна і раней збівала расійскія беспілотнікі з дапамогай спуфінгу на кароткіх дыстанцыях, але «Пакровы» працуюць на значна большай адлегласці. Гэта тэхнічна складаная задача.
Эксперт брытанскага абароннага аналітычнага цэнтру RUSI Томас Вітынгтон (Thomas Withington) расказаў Forbes, што для гэтага спатрэбіцца сетка ідэальна сінхранізаваных перадатчыкаў. Украінцы ўжо выкарыстоўваюць падобную сінхранізаваную сістэму кіравання радарамі ў сваёй нацыянальнай сетцы СПА, таму знаёмыя з гэтай сферай.
Пагроза «Шахедам»
Беспілотнік «Шахед» добра абаронены ад сістэм радыёэлектроннай барацьбы. Версія, якая цяпер выкарыстоўваецца Расіяй, аснашчаная навігацыйным блокам «Камета-М», які дазваляе ідэнтыфікаваць і выключаць сігналы перашкод. Дроны з «Каметай-М» могуць знайсці дарогу, калі перашкоды ў дзясяткі тысяч разоў магутнейшыя за спадарожнікавы сігнал.
«Шахед» таксама абсталяваны рэзервовым інерцыйным навігацыйным блокам. Ён працуе нават пры адсутнасці спадарожнікавага сігналу прыкладна на працягу адной хвіліны. Але гэтага часу дастаткова, каб паразіць цэль, абароненую мясцовым глушыцелем, або праляцець праз паласу перашкод і затым аднавіць спадарожнікавы сігнал.
Такое спалучэнне робіць дрон цяжкадаступным для звычайных сродкаў радыёэлектроннай барацьбы. Але ва ўкраінскіх інжынераў была магчымасць разабраць некалькі «Шахедаў» і знайсці ўразлівыя месцы ў іх навігацыйнай сістэме.
Прыкметы выкарыстання
Пра існаванне ва ўкраінскага боку магчымасці супрацьдзейнічаць сістэме «Камета-М» у верасні мінулага года заяўляў начальнік Галоўнага ўпраўлення радыёэлектроннай барацьбы і кібербяспекі ўкраінскага Генштаба Іван Паўленка.
«Шахед-136» з яго адносна невялікай боегалоўкай масай каля 45 кг павінен нанесці ўдар блізка да цэлі, каб дамагчыся якога-небудзь эфекту. Сістэма дазваляе адштурхнуць беспілотнік ад цэлі на паўкіламетра. Гэта гарантуе поўны промах, хоць усё адно пры падзенні ён можа штосьці пашкодзіць.
Расійскія крылатыя і балістычныя ракеты коштам у некалькі мільёнаў даляраў маюць больш дасканалыя навігацыйныя сістэмы, якія не спадзяюцца на спадарожнікавыя сігналы. Аднак большая частка расійскіх нападаў цяпер робіцца з дапамогай менавіта «Шахедаў», якія ўразлівыя.
Валерый Залужны, на той момант галоўнакамандуючы УСУ, раскрыў існаванне сістэмы «Пакровы» ў лістападзе мінулага года ў дакуменце, у якім выклаў свае планы па выхаду з тупіковай сітуацыі, што склалася на фронце. Залужны не паведаміў, калі «Пакровы» былі актываваныя, але ёсць некаторыя прыкметы таго, што яны працуюць.
3 лютага афіцыйны тэлеграм-канал ВПС Украіны заявіў, што напярэдадні вечарам было збіта 11 «Шахедаў», а «акрамя таго, як мінімум сем ударных беспілотнікаў не дасягнулі цэляў». Таксама нядаўна былі зафіксаваныя выпадкі, калі «Шахеды» былі захопленыя непашкоджанымі і, мяркуючы па ўсім, нейтралізаваныя сродкамі радыёэлектроннай барацьбы, а не ракетным ці артылерыйскім агнём.
Выданне адзначае, што немагчыма сказаць, наколькі эфектыўная сістэма «Пакровы» ці як менавіта яна падмяняе навігацыйныя сігналы. Украіна не раскрывае падрабязнасцяў, куды дроны наносяць свае ўдары, пазбаўляючы Расію інфармацыі пра тое, колькі з іх дасягаюць цэляў.
Як адзначаецца ў артыкуле, расійскія распрацоўшчыкі будуць спрабаваць супрацьстаяць спуфінгу, а ўкраінцы будуць мадыфікаваць сваю сістэму. У той жа час, нават калі «Шахед» не збіты, гэта яшчэ не значыць, што ён трапіў у цэль.
Чытайце яшчэ:
Бомбы, надрукаваныя на 3D-прынтары: новая зброя Украіны ў абароне супраць Расіі
