Здымак ілюстрацыйны. Фота: Myron Standret / vecteezy.com
«Не разлічваем на «даў бог зайку, дасць і лужок»
Настассі — 26 гадоў, яе мужу Рыгору — 29 (усе імёны суразмоўцаў змененыя). Пытанне дзяцей сужонцы абмяркоўвалі не раз, але заўсёды прыходзілі да высновы, што пакуль планаваць працяг свайго роду не будуць.
«Няма жадання і няма фінансаў. Я люблю дзяцей, але пакуль што мы самі не можам быць фінансава незалежныя. Летась, каб зрабіць аперацыю котцы, чакалі заробак. На «дасць бог зайку, дасць і лужок» мы не разлічваем. Таму спачатку хацелася б забяспечыць сябе фінансава.
Я працую ў сферы адукацыі, дзе гэта немагчыма — мой заробак каля 315 даляраў пры нагрузцы ў стаўку, таму буду шукаць іншыя шляхі. Калі муж таксама працаваў у адукацыі, было цяжка, але цяпер ён перайшоў у IT, таму можам дазволіць сабе больш. Балазе, ёсць сваё жыллё — жывем у кватэры маіх бацькоў, а яны пабудавалі сабе трохпакаёвую і яшчэ выплачваюць за яе крэдыт».
«Цэны на здымнае жыллё, а ўжо тым больш уласнае, прымушаюць захлынацца слінай»
Марыі і Яраславу 25 гадоў. Пара пакуль не жыве разам, але будуе планы на будучыню. Завесці дзяцей яны б таксама хацелі, але перашкаджае фінансавае пытанне.
«У найбліжэйшыя два-тры гады дакладна планаваць дзяцей не будзем. Хацелася б, але ўсё ўпіраецца ў жыллё і фінансы. Мы абодва жывем у інтэрнатах і бачым, у якіх умовах тут жывуць сем'і. Калі з адным дзіцём гэта яшчэ так-сяк, то з двума і больш дакладна не. Цэны на здымнае жыллё, а ўжо тым больш уласнае, прымушаюць захлынацца слінай.
У найбліжэйшай будучыні я вельмі разлічваю на павышэнне заробку, а так стараемся абодва адкладаць».
«Не раней, чым праз гадоў сем»
Маі — 21, яе маладому чалавеку — 28. Пара жыве разам каля двух гадоў, а сустракаюцца больш за тры. Дзяцей Мая і Аляксандр плануюць, але не ў найбліжэйшай будучыні.
«Не раней, чым праз гадоў сем. Па-першае, спачатку хацелася б набыць сваё жыллё: не хочацца пастаянна шукаць здымнае, будучы з дзіцём. Тым больш, што многія арэндадаўцы ставяць умову: без дзяцей і жывёл.
Па-другое, неабходны добры заробак, каб даць дзіцяці ўсё неабходнае, а гэта даволі складана ў нашай краіне. Таксама мы адкладаем пытанне дзяцей, таму што цяпер вельмі незразумелы час: у любы момант можа адбыцца нешта небяспечнае».
«Рэформы ў адукацыі, арміі — многае мне не падабаецца, і я задумваюся, як будзе, калі ўсё гэта закране маіх дзяцей»
Маргарыце — 35 гадоў, яе мужу — 31. У мужа і жонкі двое дзяцей, 2019 і 2021 года нараджэння:
«Старэйшага мы нараджалі яшчэ ў спакойны час, малодшая ў нас атрымалася трохі незапланаваным дзіцём, але гэта ніяк не паўплывала на наша рашэнне нараджаць».
Па словах Маргарыты, у яе, «як у любога з бацькоў, ёсць пэўныя страхі за будучыню сваіх дзяцей».
«Напрыклад, мяне палохае, што будзе, калі нашы дзеці пойдуць у школу: чаму яны будуць навучацца? Бо палітычная сітуацыя ў краіне ўплывае на адукацыйны вектар. Пры гэтым я аптыміст па жыцці: веру, што ёсць пісьменныя спецыялісты, якія імкнуцца абыходзіць вострыя куты нашай цяперашняй адукацыі.
Мне таксама хочацца навучыць сваіх дзяцей крытычнаму мысленню да таго, як яны пойдуць у школу, каб у іх не было сляпой веры даросламу чалавеку. Дарослы не роўна аўтарытэт, ён не заўсёды можа мець рацыю. Вядома, хацелася б лепшага для сваіх дзяцей. І, на жаль, не заўсёды гэта лепшае — у краіне, дзе мы жывем. Рэформы ў адукацыі, арміі — многае мне не падабаецца, і я задумваюся, як будзе, калі ўсё гэта закране маіх дзяцей.
Але мы з мужам верым: нешта будзе мяняцца і не ўсё будзе так сумна, як мы цяпер можам надумаць».
На пытанне, ці прысутнічаюць складанасці ва ўтрыманні і выхаванні дваіх дзяцей, суразмоўніца «Салідарнасці» адзначае толькі фінансавыя моманты.
«Заробкі не паспяваюць за ростам цэнаў, а патрэбы ўзрастаюць, асабліва са сталеннем дзяцей. Таму нашы магчымасці не заўсёды супадаюць з «хацелкамі» — людзі, якія хочуць завесці дзяцей, павінны разумець, што траціць прыйдзецца шмат. Часам даводзіцца ў чымсьці адмаўляць сабе, таму што трэба дзіцяці».
Станавіцца шматдзетнымі бацькамі сужонцы не плануюць.
«На гэта ёсць шмат прычын. Па-першае, здароўе: складанасці былі ўжо ў другую цяжарнасць, наўрад ці мой арганізм зможа паспяхова вынасіць і нарадзіць яшчэ адно дзіця, а потым аднавіцца. Па-другое, эмацыйны складнік: ці змагу я выседзець яшчэ адзін дэкрэт? Я ўжо загрузла ў побыце і вельмі хачу на працу.
Таксама важным момантам з'яўляецца нерухомасць, дакладней, яе адсутнасць. Цяпер мы ўчатырох жывём ва ўмовах аднаго пакоя. Пасяліць сюды яшчэ адно дзіця было б непавагай да сябе і ўжо наяўных дзяцей. А нарадзіць трэцяга дзеля атрымання кватэры — гэта як матэрыяльная выгада, я такога ні ў якім разе не хачу.
Ну, і фінансавае пытанне. Заробак ад з'яўлення трэцяга дзіцяці не вырасце, а выдаткі павялічацца. Прыйдзецца ў чымсьці абмяжоўваць і сябе, і дзяцей. А дзеля чаго? У нас ужо ёсць двое выдатных дзетак!»
«Задумацца пра свой працяг зможам, калі пераедзем»
Ксеніі і Андрэю — 23 гады. Пара разам ужо два гады, год жывуць у здымнай кватэры. Заводзіць дзяцей маладыя людзі пакуль не плануюць.
«Мы часта задумваемся пра пераезд па розных прычынах: хочацца жыць у бяспецы, адчуваць сябе свабодна, да таго ж хацелася б змяніць клімат на больш мяккі і цёплы.
А яшчэ ні я, ні Андрэй пакуль што не знайшлі сябе ў жыцці. Мы працуем, але хацелася б памяняць сферу дзейнасці, дамагчыся поспехаў у кар'еры, набыць машыну, падзарабіць грошай на будучыню, каб мець магчымасць забяспечваць не толькі сябе, але і дзяцей. Таму задумацца пра свой працяг мы зможам толькі тады, калі пераедзем і будзем адчуваць сябе камфортна. А гэта дакладна не раней, чым праз пяць гадоў».
«Відавочна не ў Беларусі»
Алісе 23 гады, яе дзяўчыне Дыяне — 25. Дзяўчаты хацелі б дзяцей, але не ў найбліжэйшай будучыні і не ў Беларусі.
«Я планую дзяцей дзесьці да 27-30 гадоў. Да гэтага пару гадоў хацелася б пахадзіць да псіхолага, разабрацца ў сабе і са сваімі праблемамі, каб гэта ніяк у будучыні не адбілася на дзіцяці, — кажа Аліса. — Аднак наўрад ці ў нас атрымаецца завесці дзяцей у Беларусі: так, пакуль у нашай краіне не ўвялі забаронаў у дачыненні да прадстаўнікоў ЛГБТК+ супольнасці, як у Расіі, але, думаю, органы апекі зацікавіцца гэтым могуць».
«А ў мяне няма выразнага ўзросту, калі б я хацела завесці дзяцей, — дапаўняе партнёрку Дыяна. — Дакладна не раней за 28 гадоў, а далей, думаю, гэта будзе спантанна пры спрыяльных умовах. І відавочна не ў Беларусі. Мне б хацелася, каб, калі мы вядзем дзіця ў дзіцячы сад, яго праводзілі мама і мама. А не маці-адзіночка і яе «сяброўка». І каб для іншых дзяцей, іх бацькоў і выхавальнікаў гэта было нармальна, а не падставай для плётак і цкавання».
«Хочацца яшчэ пажыць для сябе»
Паліне 28 гадоў, яе маладому чалавеку — 27. Разам яны ўжо тры гады.
«Здавалася б, можна ўжо цяпер заводзіць дзяцей, але ў мяне новая класная праца, на якой хацелася б чагосьці дасягнуць. Таму адзін з асноўных крытэрыяў, якія ўплываюць на рашэнне нараджаць — гэта мая самарэалізацыя, а таксама фінансавае і жыллёвае пытанне.
Мы жывем у здымнай кватэры, і гэта немалая частка выдаткаў. З цяперашнімі цэнамі трэба забяспечыць хоць бы сябе, бо хочацца жыць, а не выжываць ад заробку да заробку».
Таксама дзяўчына прызнаецца, што ў яе ёсць страх стаць маці, паколькі гэта вялікая адказнасць: «Хацелася б яшчэ пажыць для сябе, таму дзяцей планую не раней за 30 гадоў».
«Вядома, ёсць яшчэ пытанне бяспекі — у наш час заўсёды будуць сумневы. Хацелася б жыць і нараджаць з упэўненасцю ў заўтрашнім дні. У асноўным я адкладаю нараджэнне дзіцяці з-за пунктаў, выкладзеных вышэй».
Чытайце таксама:
Беларуска ў Вільні: Думаю перавесці дзяцей у літоўскую школу, у маёй школе шмат праблем
Развод бацькоў аказвае працяглы негатыўны эфект на ўзровень жыцця дзяцей — навукоўцы
