На вустрычных фермах няма месца, дзе можна схавацца ад летняга сонца ці халодных зімовых вятроў. Гадаваць вустрыц — цяжкая праца. Фота: Кент Чжуан
Паводле даных агенцтва рыбалоўства, з 2005 па 2007 год Тайвань вырабляў каля 30 тысяч тон вустрыц за год, што зрабіла яго шостым па велічыні вытворцам у свеце. Апошнім часам гадавы аб'ём вытворчасці складаў каля 18 тысяч тон, прычым на прыбярэжныя пасёлкі Даньшы і Будай прыпадала 47%, што зрабіла акругу Цзяі, да якой гэтыя пасёлкі належаць, вядучым рэгіёнам па вытворчасці прадукцыі ў краіне.
Вырошчваюць вустрыц у вадзе на своеасаблівых «стэлажах» або на плытах — метад залежыць ад глыбіні вады. Гадаванне вустрыц — працэс, уразлівы да ветру і хваль, выкліканых атмасфернымі франтамі і тайфунамі.
Аднак пясчаная каса Вайсаньдзін у Даньшы дзейнічае як натуральны бар'ер супраць адкрытага мора, а ва ўсёй акрузе Цзяі няма буйных прамысловых зон — таму мясцовыя воды асабліва багатыя на планктон, якім і харчуюцца вустрыцы. Гэтыя фактары дазваляюць жыхарам Даньшы шырока развіваць вустрычную аквакультуру і гадаваць вялікіх вустрыц, якія пры гатаванні ў супе набываюць белы колер, за што іх празвалі «марскім малаком».
Вустрыцы на Тайвані — не далікатэс, а паўсядзённая ежа, якую спажываюць усе людзі. Такія стравы, як вустрычная вермішэль і вустрычны амлет, шырока даступныя і, дарэчы, вельмі пажыўныя.
Вустрыцы самыя мясістыя з красавіка па кастрычнік, а спажывецкі попыт на іх асабліва высокі падчас шматлікіх барбекю, якія ладзяцца ў перыяд свята сярэдзіны восені. У раёнах вырошчвання вустрыц часта можна ўбачыць мясцовых жанчын, якія збіраюцца разам у хацінах і чысцяць вустрыц, а гара адкідаў ракавін часта становіцца часткай мясцовага пейзажу.
Чыстка вустрыц — гэта занятак, у якім удзельнічае амаль увесь горад. Не варта недаацэньваць гэтую працу, бо, як адзначае кіраўнік пасёлка Даньшы Лін Цзюньсюн, былы генеральны сакратар Асацыяцыі рыбакоў Цзяі, «адным нажом для чысткі вустрыц можна пракарміць усю сям'ю».
У прыватнасці, на асноўных вытворчых участках людзі могуць зарабляць на гэтай працы 1000-2000 тайванскіх даляраў за дзень.
Чыстка вустрыц. Фота: Secret Sea Visions / Getty Images
У Даньшы шэсць-сем хатніх гаспадарак з дзесяці займаюцца чысткай вустрыц. З-за высокага кошту вытворчасці гэтых морапрадуктаў каля рыбацкай прыстані Даньшы з’явілася «вуліца смажаных вустрыц», якая прываблівае шматлікіх турыстаў.
Апошнія гады колькасць вустрыц, што імпартуюцца з Даньшы на Тайвань, няўхільна расце, і ўрад акругі Цзяі актыўна дапамагае рыбакам укараняць сістэму адсочвання сваіх вустрыц, у адпаведнасці з якой яны прымацоўваюць да сваёй прадукцыі QR-коды. Гэта павышае ўпэўненасць спажыўцоў у тым, што яны набываюць сапраўдных вустрыц Dongshi.
Чэнь Чанхуа разам з мужам заснавала брэнд па вытворчасці вустрыц Baishuihu Kexuejia і ператварыла дом сваёй сям'і ў своеасаблівую турыстычную ўстанову. Арганізатары ладзяць экскурсіі па вустрычных фермах і практычныя заняткі, на якіх удзельнікі ствараюць дэкор шляхам праколвання ракавін вустрыц і нанізвання іх на вяроўкі або вучацца чысціць вустрыцы і гатаваць іх на грылі. Фота: Кент Чжуан
Кучы смецця
У Даньшы знаходзіцца найбуйнейшае на Тайвані месца для мыцця вустрыц. Фермеры, якія вырошчваюць вустрыц у іншых рэгіёнах, адпраўляюць іх у Даньшы, каб там морапрадукты прамылі, ачысцілі і прадалі, у выніку чаго на Даньшы назапашваецца больш за ўсё адкідаў вустрычных ракавін на Тайвані — каля 90 тысяч тон за год.
Раней гэтыя ракавіны проста назапашваліся ў кучах, і з часам рэшткі мяса ў ракавінах пачыналі непрыемна пахнуць і прыцягваць мух і камароў. Зямля станавілася проста месцам адкрытага гніення.
Некалькі гадоў таму Упраўленне аховы навакольнага асяроддзя (цяпер — Міністэрства навакольнага асяроддзя), урад акругі Цзяі, Тайванская цукровая карпарацыя (TSC) і зацікаўленыя бакі пачалі працаваць разам, каб вырашыць праблему адкідаў вустрычных ракавін. Ператварэнне гэтых адкідаў у золата стала новай старонкай у гісторыі развіцця эканомікі замкнёнага цыкла на Тайвані.
Як ператварыць смецце ў золата
Першапачаткова ўрад акругі Цзяі заручыўся падтрымкай Дая Сентая, кіраўніка кааператыва Джыджын — найбуйнейшага прыватнага прадпрыемства па мыцці вустрыц у Даньшы — з просьбай выкарыстаць яго прыватную зямлю для будаўніцтва часовага сховішча, якое б адпавядала ўсім патрабаванням экалогіі.
За кошт падрыхтоўкі грунту, устаноўкі воданепранікальнага пакрыцця і будаўніцтва ахоўнай агароджы канструкцыя ўчастка прадухіляе далейшае забруджванне навакольнага асяроддзя адкідамі вустрыц.
Тым часам кампанія TSC пабудавала першы на Тайвані завод па перапрацоўцы вустрычных ракавін. Ён можа перапрацоўваць каля 50 тысяч тон ракавінак за год, ператвараючы іх у 40 тысяч тон карбанату кальцыю, які пастаўляецца прамысловым спажыўцам.
Здробненыя вустрычныя ракавіны можна выкарыстоўваць у якасці ўгнаенняў, кармоў для жывёл і нават у якасці сыравіны для вырабу керамікі. Фота: Кент Чжуан
Як выкарыстоўваюць парашок з вустрычных ракавін
Кампанія Formosa Plastics распрацавала парашок вустрыц з антыбактэрыяльнымі ўласцівасцямі і аб'яднала яго з пластыкавай сыравінай для распрацоўкі антыбактэрыяльных злучэнняў у пластыкавых вырабах.
Брэнд B&M Caiman выкарыстаў антыбактэрыяльны парашок з ракавін вустрыц ад Formosa Plastics для распрацоўкі Y-падобных сандаляў для бегу. Вядучы тайванскі ультрамарафонец Ло Вэй-Мін насіў гэтыя сандалі, «зробленыя на Тайвані», на спаборніцтвах, што зрабіла іх сапраўднай сенсацыяй.
Кампанія Everplast Machinery працавала з Нацыянальным універсітэтам Чэн Гун над дабаўленнем парашку вустрычных ракавін у цэмент для вытворчасці экалагічна чыстага канструкцыйнага будаўнічага матэрыялу.
Іншыя кампаніі выкарыстоўваюць парашок у тэкстылі і тым самым адкрываюць яшчэ адну сферу прымянення вустрычных ракавін.
Чжан Хуэйчуань, дырэктар Бюро аховы навакольнага асяроддзя акругі Цзяі, кажа, што калі ракавіны вустрыц выкарыстоўваюцца ў якасці дадатку да корму для жывёл або для ўгнаення глебы, іх эканамічная каштоўнасць можа скласці 20 тысяч тайванскіх даляраў за тону. Калі выкарыстоўваць іх у якасці антыбактэрыяльнага функцыянальнага матэрыялу для абутку, кошт тоны можа дасягаць 980 тысяч тайванскіх даляраў, што павялічвае эканамічную выгаду ад перапрацоўкі ракавін вустрыц.
Гісторыя пасёлка Даньшы паказвае, як традыцыйная рыбацкая вёска, калі яна прыкладзе да гэтага намаганні, можа аказацца ў авангардзе пераходу да эканомікі замкнёнага цыкла.
Чытайце таксама:
Няма «найлепшага», ёсць толькі «яшчэ лепшы». На Тайвані вырабляюць дысплэі новых тыпаў
Прэм'ер Японіі з'еў рыбу з Фукусімы, каб паказаць, што яна бяспечная пасля зліву вады з АЭС
Як перапрацоўваць недаедкі з карысцю: досвед Паўднёвай Карэі
