Пакінула працу інжынера і стала фларысткай
Я скончыла БНТУ па спецыяльнасці эканаміст. Працавала інжынерам па падрыхтоўцы вытворчасці на машынабудаўнічым прадпрыемстве. Тут мяне ўсё задавальняла: добры калектыў, графік працы і прыстойны заробак.
Але з дзяцінства мяне цягнула да творчасці — я любіла пакаваць падарункі для бацькоў, шыла, вязала. Апошнія пяць гадоў хацелася менавіта такой самарэалізацыі, а мая праца была больш звязаная з лічбамі. Усё ж такі запчасткі для машын — гэта не кветачкі.
Ідэя будаваць лавандавы бізнэс з'явілася ў 2020 годзе. Дзесяць гадоў таму наша сям'я набыла ўчастак у вёсцы Дуравічы (Вілейскі раён). Менавіта тут праходзіла маё дзяцінства.
Калісьці гэта быў участак маёй бабулі, але каля 25 гадоў таму яна пераехала ў іншую вёску. Участак адышоў дзяржаве, бо за ім ніхто не даглядаў. Набыць яго ўдалося праз аўкцыён. Наша сям'я даўно задумвалася пра домік у вёсцы, і, вядома, хацелася вярнуцца ў тыя месцы, дзе праходзіла дзяцінства.
Як толькі з'явіўся падмурак, я пачала саджаць свае любімыя расліны. Купіла саджанцы лаванды (14 штук) і па абодва бакі зрабіла сцежку з гэтых кветак. На наступны год была проста здзіўленая гэтай прыгажосцю.
Тады і пачала больш цікавіцца лавандай: што можна з яе рабіць і як прымяніць. Прыйшла ідэя пасадзіць невялікае лавандавае поле, бо на той момант хацела рэалізаваць сябе ў творчасці.
Фота з асабістага архіва гераіні матэрыялу
Усе саджанцы я ўкараніла сама, вывучала інфармацыю ў інтэрнэце, разбіралася, як і што рабіць, што неабходна гэтым кветкам, якія патрэбныя ўмовы і догляд.
У маёй працы самае складанае — гэта вырасціць матэрыял (гэта значыць, саму лаванду), трэба шмат фізічна працаваць кожны сезон, а для добрага ўраджаю патрэбен не адзін год.
Мне ўдавалася сумяшчаць працу інжынерам, клопат пра лаванду і творчасць. Праўда, вольнага часу не было зусім. І вось аднойчы, стомленая пасля працоўнага дня і ўсіх хатніх спраў, да паўночы збіраючы букет на замову, я ўсвядоміла: трэба вырашаць, працягваць кар'еру на асноўным месцы ці развіваць пачатую справу.
Рашэнне прымалася доўга, бо абдумвалі і абмяркоўвалі яго з сям'ёй. Але ў выніку вырашылі рызыкнуць. Звольнілася з машынабудаўнічага прадпрыемства ў верасні мінулага года.
Лаванда ў той момант для працы была ўжо ў мяне ў наяўнасці. З'явілася больш вольнага часу, чым я і скарысталася. Да вясны паспела прайсці курсы па фларыстыцы, мылаварэнню і скончыла фіташколу.
«Даводзіцца кідацца паміж горадам і вёскай»
Усе мае веды спатрэбіліся для развіцця сваёй справы, бо я не хацела абмяжоўвацца выключна букетамі. Для мяне было важна даць вялікі асартымент натуральнай лавандавай прадукцыі. Цяпер у нас можна набыць букеты, аромасашэ, мыла, зваранае з натуральных алеяў. Таксама робім свечкі з пчалінага і соевага воску.
На гэты момант пакуль даводзіцца кідацца паміж горадам і вёскай, раз на тыдзень прыязджаем на выходныя з Мінска. Муж займаецца будаўніцтвам дома, а я — сваёй лавандай. Пакуль аб'ём невялікі, пасля зрэзкі і сушкі забіраем яе ў горад. Тут у мяне ёсць свой куток, дзе я збіраю букеты.
Паколькі надалей плануем пашырацца, будзем думаць пра памяшканні большыя, для захоўвання лаванды і іншых сухацветаў.
Фота з асабістага архіва гераіні матэрыялу
Мы нарыхтоўваем і вырошчваем асноўную сыравіну самі. З вясны і да восені працы больш: асноўную частку займае догляд за самой лавандай. Шмат часу і сіл траціцца на працу ў поле, касьбу, праполку, зрэзку і сушку — усё гэта трэба зрабіць своечасова і пры пэўных умовах надвор'я.
Лаванда цвіце ўсяго каля трох тыдняў, яе трэба своечасова зрэзаць, каб быў якасны матэрыял для сухацветаў. Букеты збіраю пад замову на працягу ўсяго года пасля таго, як кветкі адсартаваныя і апрацаваныя.
Паколькі наша справа на стадыі развіцця, пакуль толькі я ў асноўным прысвячаю ўвесь свой час лавандзе. Калі не буду спраўляцца, то, магчыма, і муж падцягнецца, ён зусім не супраць. Нават цяпер яму падабаецца дапамагаць мне.
Фота з асабістага архіва гераіні матэрыялу
«Стартавы капітал — каля 1000 рублёў»
З упэўненасцю магу сказаць, што я б не справілася адна. Бо перад тым, як пасадзіць кветкі на полі, спатрэбілася шмат сіл і часу для падрыхтоўкі ўчастка. Працавалі тады ўсёй сям'ёй: муж, дачка, сын і я.
Стартавы капітал, які спатрэбіўся для таго, каб пачаць нашу лавандавую гісторыю, — каля 1000 рублёў. На гэтыя грошы было набыта агравалакно (ад пустазелля) і тэхніка, якая дапамагае выраўноўваць зямлю. Магло б быць выдаткавана і больш, але пасадачны матэрыял я нарыхтавала самастойна. Праўда, на гэта пайшло даволі шмат часу.
Фота з асабістага архіва гераіні матэрыялу
Сярэдні чэк на куплю ў нашай майстэрні складае 25-30 рублёў. За гэтыя грошы можна набыць букет або падарункавы набор. У месяц атрымліваецца зарабляць каля 900 рублёў чыстага прыбытку. Але для гэтага трэба пастаянна працаваць: выязджаць на выставы і кірмашы, весці працоўную старонку ў сацыяльнай сетцы, распавядаць аб прадукцыі, вучыцца нечаму новаму і пастаянна развіваць сваю справу.
Самы папулярны тавар, які часцей за ўсё набываюць, — гэта лавандавы набор (букецік, свечка, аромасашэ і мыла).
«Самі варым мыла і вырабляем свечкі»
Сыравіну купляем толькі для мылаварэння і свечак. Сёлета набылі яшчэ адзін участак, будзем пашырацца — хочацца рабіць больш лавандавых букетаў, бо гэтых аб'ёмаў нам ужо не хапае.
Аднак для нашых лавандавых набораў патрэбныя не толькі кветкі. Мы самі варым мыла. Натуральныя алеі і астатнія інгрэдыенты закупляем у спецыялізаванай краме для мылаварэння.
Асобную ўвагу надаем упакоўцы для нашых лавандовых набораў і букетаў, бо гэтая прадукцыя часцей набываецца для падарункаў, таму павінна быць якаснай і стыльнай.
Фота з асабістага архіва гераіні матэрыялу
Для мылаварэння і вырабу свечак неабходна даволі шмат матэрыялу: алей (ад 5 відаў), формы, водары, разакі, воск для свечак, кноты, ёмістасці і іншы інвентар для працы. І ўсё гэта трэба купіць адразу, бо адно без іншага не атрымаецца.
Паколькі я вару мыла з нуля, пачала з формы невялікага аб'ёму, каб зрабіць асартымент разнастайным. На гэты момант ёсць ужо і вялікія, у іх я заліваю ўжо правераныя рэцэпты мыла, якія карыстаюцца найбольшым попытам.
Істотныя выдаткі сыходзяць на расходныя матэрыялы. За адзін мой заказ у пастаўшчыкоў на ўпакоўку сыходзіць каля 200 рублёў: папера для букетаў, скрынкі для набораў, ёмістасці для свечак, кноты, дэкаратыўныя стужкі розных адценняў і тэкстур.
Матэрыялы для мылаварэння абыходзяцца ў 150-200 рублёў, а для свечак — 100-150 рублёў. Хапае гэтага на 2-3 месяцы, а затым зноў трэба рабіць замову.
Фота з асабістага архіва гераіні матэрыялу
«Наяўнасць канкурэнтаў — гэта не падстава не пачынаць сваю справу»
Мы на рынку не адзіныя. Наколькі мне вядома, у Беларусі больш за 10 лавандавых палёў. Аднак наяўнасць канкурэнтаў — гэта не падстава не пачынаць сваю справу.
Бо мы знаходзімся ў цэнтральнай вобласці Беларусі, то ў нас не так цёпла, як у паўднёвай частцы. Клімат больш прахалодны, таму трохі больш цяжкасцяў у вырошчванні. Вясновыя замаразкі не вельмі спрыяльныя для лаванды.
Фота з асабістага архіва гераіні матэрыялу
Нашы пакупнікі — гэта зусім розныя людзі. Звычайна нашы букеты і наборы купляюць у падарунак жанчынам любых узростаў: жонкам, бабулям, мамам, калегам. Гэта ўніверсальны падарунак на любы выпадак. Вялікая перавага лавандавай прадукцыі ў тым, што яна захоўвае сваю прыгажосць не адзін год, таму падарунак доўга будзе радаваць уладальніка.
«У вёсцы ўсё яшчэ раяць пасадзіць бульбу»
Не ўсе падтрымалі нашу ініцыятыву па вырошчванні лаванды. Часам даводзіцца сутыкацца з неўхваленнем. Напрыклад, старэйшае пакаленне ў вёсцы наогул не разумее, навошта мы вырошчваем менавіта гэтыя кветкі. І дагэтуль раяць замест лаванды пасадзіць бульбу.
Яшчэ нават не ўсе знаёмыя ведаюць, чым мы займаемся. Аднойчы сказалі прыяцелю, што вырошчваем лаванду. Ён так здзіўлена спытаў: «Дык гэта вы?» Аказваецца, бачыў нашу старонку ў сацыяльных сетках, ведаў, што ёсць такое поле, але не зразумеў, хто стаіць за гэтым брэндам. Было прыемна, што становімся пазнавальнымі.
Фота з асабістага архіва гераіні матэрыялу
Рэкламай сваёй справы займаемся самастойна: зрабілі візітоўкі і брэндуем упакоўку тавару. Сёлета пачалі ўдзельнічаць у выставах і кірмашах, каб пабольш людзей маглі даведацца пра наш брэнд. Бралі ўдзел у фестывалі «Вытокі«, які праходзіў у Барысаве, паедзем на «Дажынкі» ў Маладзечанскі раён, а таксама вырашылі ўпершыню прыняць удзел у восеньскай выставе «Чароўны млын», якая будзе праходзіць у кастрычніку.
Многія памыляюцца, лічачы, што, калі працуеш на сябе, будзе шмат вольнага часу. Якраз наадварот, трэба адказваць людзям 24/7, выкладаць пасты, шукаць ідэі, вырасціць прадукцыю, прадаць яе, быць менеджарам, грузчыкам і прадаўцом — і гэта ўсё ў адной асобе.
«У планах — вырошчванне новых кветак і пашырэнне бізнэсу»
Канкрэтныя планы мы не строім, але ведаем, што дакладна хочам пашырацца. Ужо ў наступным годзе пачнем садзіць поле большае па памеры, на ім збіраюся вырошчваць і іншыя расліны. Я люблю монабукеты з лаванды, але пакупнікі часам пытаюцца, ці не ўваходзяць у іх і іншыя сухацветы. Купляць гэты матэрыял на складах вельмі затратна, таму планую іх вырошчваць сама.
У Беларусі самім можна вырошчваць велізарны асартымент раслін: лён, пшаніца, мардоўнік, статыка, геліптэрум, геліхрызум, гамфрэна, краспедыя, лагурус і іншыя. Многія расліны можна дадаткова афарбоўваць, рабіць букеты ў патрэбнай гаме для пакупнікоў, а гэта дадатковыя магчымасці і асаблівы падыход да кліентаў.
Цяжкасці зусім не палохаюць, бо цяпер я займаюся любімай справай. А велізарная падтрымка родных яшчэ раз даказвае, што ўсё абавязкова атрымаецца.
Чытайце таксама:
Адчуй сябе ў Правансе. Дзе ў Беларусі знайсці лавандавыя палі?
Нарцысы, ружа, барвенак — якія кветкі пасадзіць на могілках замест пластыкавых букетаў
