Як заўважыў адзін з выступоўцаў, арганізатары Кангрэсу мараць пра яго правядзенне на тэрыторыі Беларусі, але пакуль месца правядзення ўсё больш аддаляецца ад краіны. Восем разоў навукоўцаў прымаў Коўна, па адным разе Вільня (2019 год) і Варшава (2017 год). Сёлета месцам збору стаў Гданьск.
У праграме Кангрэсу чатырнаццаць секцый, удзельнікаў якіх гасцінна прымаюць адразу тры пляцоўкі — Музей Другой сусветнай вайны, Нацыянальны марскі музей і Еўрапейскі цэнтр Салідарнасці.
Як адзначыў адзін з арганізатараў Кангрэсу, дырэктар інстытута «Палітычная сфера» Андрэй Казакевіч, мерапрыемства адбываецца ў дастаткова складаны час шматлікіх выклікаў перад беларускай акадэмічнай супольнасцю і перад Беларуссю як краінай.
Аднак арганізатары спадзяюцца, што «Кангрэс унясе свой уклад не толькі ў асэнсаванне таго, што адбываецца ў нашым рэгіёне і ў Беларусі, але і адыграе сваю ролю ва ўмацаванні беларускай акадэмічнай супольнасці, бо яе адзінства зараз пад вялікім пытаннем».
Па словах другога арганізатара Кангрэсу — дацэнта Універсітэту Вітаўта Вялікага (Коўна) Русціса Камунтавічуса, калі яны пачыналі гэтую ініцыятыву, то чаканні былі надзвычай высокія:
«Маёй марай была актывізацыя беларуска-літоўскіх адносін, змяшчэнне іх у больш шырокім усходнееўрапейскім кантэксце. Выканана далёка не ўсё. Ва ўсякім разе, тое, што мы маем сёння — гэта штогадовая магчымасць літоўскіх навукоўцаў сустрэцца з беларускім калегамі.
На сёння ўжо ёсць першая гісторыя Беларусі, напісаная на літоўскай мове, здзейснены пераклад III Статута ВКЛ на літоўскую мову. І што вельмі важна — лепшае ўспрыманне Беларусі і яе людзей у Літве. Гэтыя дасягненні вельмі важныя для такой маленькай нацыі, як літоўцы. І самае галоўнае — яны не маглі бы быць дасягнутыя без дапамогі нашых кангрэсаў».
Становішча беларускай навукі
На пленарным пасяджэнні былі прадстаўленыя вынікі даследавання ўспрыняцця насельніцтвам Беларусі стану айчыннай навукі і аналізу асноўных паказчыкаў яе развіцця за апошнія гады.
Як адзначыў Андрэй Казакевіч, даследаванне паказала, што ў Беларусі існуе вялікі разрыў паміж тым, як грамадства ўспрымае ўзровень развіцця навукі і тэхналогій і рэальным станаў рэчаў:
«Абсалютная большасць апытаных лічыць краіну высокаразвітай у тэхналагічным і навуковым плане. Але пры гэтым усе доўгатэрміновыя тэндэнцыі развіцця беларускай навукі на працягу апошніх пятнаццаці-дваццаці гадоў заставаліся негатыўныя. Гэта тычыцца як выдаткаў на навуковыя даследаванні, так і ўнёску навукі ў эканоміку і колькасцю людзей, якія занятыя ў гэтым сектары.
Заўважна істотнае зніжэнне навуковай прадукцыі, у тым ліку і колькасць абароненых дысертацый (больш чым на трэць за апошнія 10 гадоў). Пры гэтым беларуская навука застаецца моцна цэнтралізаванай. Кожная дысцыпліна мае адзін-два вядучых цэнтры, у якіх сканцэнтраваныя асноўныя рэсурсы і якія вызначаюць яе развіццё.
Пры гэтым больш-менш нармальную магчымасць узнаўляць сваю супольнасць сярод сацыяльна-гуманітарных дысцыплін маюць толькі эканоміка і гісторыя. Ні паліталогія, ні філасофія, ні сацыялогія такіх магчымасцяў не маюць. Таму што колькасць тых, хто абараняе дысертацыі ў гэтых дысцыплінах, крайне нізкая».
Якія тэмы абмяркоўваюцца
Сёння адбыліся навуковыя секцыі, на якіх былі абмеркаваныя такія пытанні, як становішча Беларусі ў сучасным свеце, адносіны Беларусі і Польшчы, стан даследавання грамадзянскай супольнасці, гісторыя вывучэння Вялікага Княства Літоўскага апошнія 20 гадоў.
У цэнтры навуковых дыскусій былі таксама такія, на вялікі жаль, актуальныя тэмы, як трансдысцыплінарнае даследаванне траўмы, культурны супраціў на прыкладзе беларускага мастацтва і літаратуры, грамадская думка пра вайну.
Вялікую цікавасць уяўляюць прэзентацыі новых выданняў і круглыя сталы, якія пройдуць паралельна ў суботу з 17.00 да 18.30. А пасля іх адбудзецца адно з самых інтрыгоўных мерапрыемстваў — цырымонія ўручэння Прэмій Кангрэса.
Кангрэс даследчыкаў Беларусі — чарговае буйное мерапрыемства беларусаў у Польшчы. На мінулым тыдні ў Варшаве адбыўся Кангрэс беларускай культуры. Некалькі дзён таму таксама там жа працаваў Бізнэс-форум. А праз тыдзень пройдзе Фестываль беларускай культуры ва Уроцлаве.
Чытайце яшчэ:
