Значна знізіць рызыку захваральнасці асобнымі відамі раку дапаможа вакцынацыя падлеткаў ад віруса папіломы чалавека. Фота: Elva Etienne / Getty Images
Пра новае адкрыццё вучоных піша выданне Le Monde. Аўтар адзначае, што вірусы папіломы чалавека (ВПЧ) больш не разглядаюцца як праблема, якая закранае толькі жанчын, але як пагроза грамадскаму здароўю для абодвух палоў.
Як паказала даследаванне, вынікі якога апублікаваныя ў часопісе The Lancet Global Health, амаль траціна (31%) мужчын, старэйшых за 15 гадоў, інфікаваныя па меншай меры адным з гэтых вельмі заразных вірусаў, і, што больш важна, кожны пяты мужчына (21%) мае ВПЧ высокай рызыкі, які можа выклікаць рак.
Такім чынам, сэксуальна актыўныя мужчыны, незалежна ад узросту, зʼяўляюцца пераносчыкамі генітальных інфекцый. Выйсце спецыялісты бачаць ва ўключэнні мужчынскага насельніцтва ў кампаніі па вакцынацыі супраць ВПЧ.
Вучоныя прааналізавалі вынікі 65 даследаванняў, праведзеных у 35 краінах у перыяд з 1995 па 2022 год. Яны выявілі супастаўныя даныя для большасці рэгіёнаў, за выключэннем Усходняй і Паўднёва-Усходняй Азіі. Там гэты паказчык быў у два разы ніжэйшым.
Аналіз паказаў, што распаўсюджанасць гэтых інфекцый (колькасць выпадкаў у гэты момант) была самай высокай сярод мужчын ва ўзросце ад 25 да 29 гадоў (35%) і заставалася на высокім узроўні да 50 гадоў. Але той факт, што паказчык таксама высокі сярод маладых людзей ва ўзросце ад 15 да 19 гадоў (28%), сведчыць, на думку вучоных, аб тым, што мужчыны заражаюцца неўзабаве пасля першага палавога кантакту.
Даследчыкі адзначаюць, што інфекцыйны профіль мужчын крыху адрозніваецца ад профілю жанчын, у якіх пік захворвання прыпадае на перыяд пасля пачатку палавога жыцця і з часам змяншаецца.
Даследчыкі адзначаюць, што папярэдні метааналіз, вынікі якога былі апублікаваныя ў 2010 годзе, паказаў, што ў жанчын без раку распаўсюджанасць інфекцыі шыйкі маткі, выкліканай ВПЧ, ва ўсім свеце была на ўзроўні каля 12%. Але ў 2014 годзе даследаванне, праведзенае ў Злучаных Штатах, паказала, што на працягу жыцця рызыцы заражэння ВПЧ падвяргаліся 85% жанчын, якія мелі хаця б адзін палавы кантакт з мужчынам. У той жа час у мужчын гэты паказчык складаў 91%.
Вірусы папіломы чалавека — гэта найбольш распаўсюджаныя ў свеце інфекцыі, якія перадаюцца палавым шляхам. Сярод 200 тыпаў папіломавіруса, якія могуць перадавацца палавым шляхам, каля пятнаццаці адносяцца да групы высокай рызыкі як у мужчын, так і ў жанчын.
У той час як большасць інфекцый ВПЧ працякае бессімптомна і ліквідуецца арганізмам натуральным шляхам, некаторыя з іх захоўваюцца і могуць прывесці да раку. Сярод жанчын найбольш распаўсюджана паражэнне шыйкі маткі, ад якога штогод памірае больш за 340 тысяч чалавек.
Па прагнозах сусветнай арганізацыі аховы здароўя, да 2030 года гэты паказчык павялічыцца да 600 тысяч. У Беларусі кожны год на рак шыйкі маткі захворвае да 1000 жанчын, а памірае 300—350 хворых.
У мужчын гэтыя інфекцыі могуць клінічна выяўляцца ў выглядзе бародавак у вобласці ануса і геніталій (кандылом), якія выклікаюць значны рост захворвання і хуткасць перадачы інфекцыі, а таксама захворванні палавога члена, ануса, рота і горла. Паводле ацэнак Міжнароднага агенцтва вывучэння раку, у 2018 годзе 69 400 выпадкаў раку ў гэтай групы насельніцтва былі выкліканыя інфекцыяй ВПЧ.
Даследчыкі звяртаюць увагу, што найбольш распаўсюджаны вірус папіломы чалавека, знойдзены ў аналізах, — ВПЧ-16, які адносіцца да анкагеннага тыпу і разам з ВПЧ-18 ёсць прычынай 70% раку шыйкі маткі.
Тры віды вакцын, якія існуюць сёння, уключаюць гэтыя два тыпы. Другі па распаўсюджанасці ў свеце — ВПЧ-6. Ён лічыцца тыпам нізкагеннай рызыкі, але адказны за вельмі заразныя бародаўкі на паверхні цела чалавека.
Спецыялісты адзначаюць, што прэзерватыў не забяспечвае поўнай абароны ад перадачы інфекцыі. Адзіны сродак прафілактыкі, які лічыцца эфектыўным для прадухілення паражэння вірусам шыйкі маткі, — гэта вакцынацыя. Яна павінна быць праведзеная да пачатку палавога жыцця. Дактары запэўніваюць, што такая вакцынацыя практычна цалкам выключае магчымасць узнікнення раку шыйкі маткі.
У 2022 годзе, па даных Сусветнай арганізацыі аховы здароўя, толькі 45 краін прапаноўвалі вакцынацыю супраць ВПЧ хлопчыкам.
У Беларусі прышчэпка супраць ВПЧ не ўваходзіць у Нацыянальны каляндар вакцынацыі, таму яе можна зрабіць толькі на платнай аснове. У нашай краіне можна прышчапіцца дзвюма вакцынамі на выбар. Гэта «Гардасіл-4» (абараняе ад чатырох тыпаў ВПЧ — 6, 11, 16 і 18) і «Цэрварыкс» (абараняе ад ВПЧ-16 і ВПЧ-18).
Вакцыны даступныя ў розных медыцынскіх установах. Перад прышчэпкай рэкамендуецца пракансультавацца з педыятрам ці спецыялістам па вакцынацыі. Што тычыцца цэн, то, напрыклад, вакцынацыя «Гардасілам-4» абыдзецца (у залежнасці ад установы) у 415—430 рублёў.
Чытайце яшчэ:
У Беларусі задумалі стварыць вакцыну ад грыпу
Вакцына ад алергіі: каму яна падыдзе і чаму не гарантуе пажыццёвага пазбаўлення ад паталогіі
Амерыканскія навукоўцы распрацавалі вакцыну супраць рэўматоіднага артрыту
