Бангкок
«Маім любімым месцам у Мінску заўсёды была аранжарэя Батанічнага саду: мяне зачароўвала яе вільготнае саладкаватае паветра, напоўненае крыкамі папугаяў, і бясконцая чарада яркіх мудрагелістых раслін, — распавядае Ядвіга. — Але і там было не ўцячы ад рэальнасці: яна нагадвала пра сябе ўважлівым позіркам пажылой наглядчыцы і таблічкамі «Рукамі не чапаць».
Апошнія тры гады я жыла ў поўнай упэўненасці, што збегчы ад рэальнасці, у прынцыпе, немагчыма: яна будзе даганяць цябе ў навінах і сторыс сяброў, у размовах незнаёмцаў у кавярнях, у пахмурным поглядзе ў адказ на «Айм фром Беларусь», у складанасцях са здыманнем кватэры і вечным моўным бар'еры, у няведанні, што будзе заўтра, і сотні іншых дробязяў.
Бангкок
Аказалася, я проста недастаткова далёка і доўга бегла: на іншым канцы свету ніхто не ведае пра 2020-ы, вайна тут — толькі адна з навін, якія прылятаюць аднекуль здалёк, а ў адказ на «Айм фром Беларусь» цябе пытаюцца: «А гэта наогул дзе?»
Аказалася, што ў далёкай і дзіўнай Паўднёва-Усходняй Азіі я ўпершыню за два гады эміграцыі адчула сябе так, нібы я зноў дома. Зноў у Мінску і зноў гуляю па аранжарэі Батанічнага саду — толькі вакол няма ні таблічак «Рукамі не чапаць», ні строгіх наглядчыц, а з тых самых яркіх мудрагелістых раслін вырываюцца ўгору не апоры для кветак, а хмарачосы.
Куала-Лумпур
Цэнтральны парк Куала-Лумпура
Тут ёсць увогуле ўсё — і наогул нічога не трэба
Шопінг на Пхукеце, як і ва ўсёй Паўднёва-Усходняй Азіі, абсалютна дзікі і без ведання меры, і ўпасці ў нястрымнае спажыванне тут прасцей за ўсё. У адным ГЦ прадаюць і H&M, і Louis Vuitton, і рэчы, набытыя на Shein. Асартымент звыклых марак у разы большы, а цэны на іх — ніжэйшыя.
Акрамя звыклых сусветных брэндаў, на цябе з усіх бакоў глядзяць шыльды невядомых табе азіяцкіх марак з рэкламнымі плакатамі, на якіх усмешлівыя, проста да страху ідэальныя твары (некаторыя з іх — згенераваныя ШІ) людзей, якія жывуць шчаслівым жыццём.
Стары горад Пхукет
Не хочацца глянцавага шопінгу? У найбліжэйшым японскім сэкандзе за 13 еўра можна купіць практычна новыя Adidas Yeezy Boost, Dr. Martens, што па-ранейшаму не страцілі бляску, ці што заўгодна яшчэ — асартымент абнаўляюць кожны дзень, зазірай часцей, калі ласка.
На нядзельным маркеце за бесцань прадаюць вінтажнае адзенне, на начным рынку за такую ж бесцань — незлічоную колькасць сінтэтычных аднаразовых рэчаў, заколак і сумнеўнай касметыкі (у незлічоных крамках для турыстаў прадаюць усё тое ж — але крыху даражэй).
Аднак іронія ў тым, што тут вам трэба роўна дзве рэчы: добры санскрын і надзейны дажджавік. Прыгожыя ўборы і бліскучыя футляры памад здаюцца лішнімі і іншароднымі — і нават флаконы духоў, якія праехалі са мной паўсвету і здаваліся мне галоўным напамінам пра даўно забытае адчуванне сталасці.
Так што тут, здаецца, ёсць два шляхі: альбо ты падаеш на дно кансьюмерызму, захінуўшыся ў новенькія шалясткія пакеты, нібыта ў коўдру, ці спазнаеш, нарэшце, мінімалізм. Я пакуль дзесьці пасярэдзіне: нічога не купляю, але ўсё яшчэ думаю, што гэта самападман: насамрэч мне хочацца скупіць увогуле ўсё.
Да добрага прывыкаеш хутка, але і да кепскага таксама
Усё дрэннае, што вам казалі пра Тайланд, калі вы раптам заікаліся, што хочаце сюды ў адпачынак, праўда. Спякота, вільготнасць, прусакі памерам з палец, вараны на заднім двары, бруд, ліхаманка дэнге, змеі і люты смурод — усё так. Калі вы, нягледзячы на гэтыя страшылкі, усё ж паехалі ў Пуа, то ведайце яшчэ адну праўду: да гэтага хутка прызвычайваешся.
У нейкі момант гіганцкі прусак пачынае выклікаць у цябе не страх і дзікую гідлівасць, а будзённае «ты, чэл, вырадак, вядома, але і чорт з табой».
Прырода Пхукета
Праз тры месяцы я пайшла ва Uniqlo і купіла сабе лёгкі швэдар — удосталь нагледзеўшыся на азіятак, якія дзеля прыгажосці носяць тут вязаныя камізэлькі, высокія марцінсы і джынсы.
Да пачатку сезона дажджоў у мяне завёўся асобны гардэроб дажджавікоў — пад розны настрой, для прагулак або паездак на скутары, рознай даўжыні і рознага колеру.
Закрыць вочы і нос на бруд і смурод складаней за ўсё, але разам з імі мясцовая прырода дорыць табе самае салодкае начное паветра і самыя прыгожыя пейзажы: белыя кветкі франжыпані і зараснікі джунгляў бясследна сціраюць успаміны пра стыхійныя гарадскія сметнікі і нязвыкла яркія пахі ежы.
Сабай-сабай
Усё добрае, што вам казалі пра Тайланд, калі вы раптам заікаліся, што хочаце сюды ў адпачынак, праўда. Тут танна (калі, вядома, вы таго хочаце — раскошнае жыццё за пару дзясяткаў тысяч даляраў за месяц таксама ёсць), тут цёпла, тут прыгожа, тут смачна, тут клішыравана душэўна.
Ніводная мая ўсмешка, звернутая да незнаёмца, не засталася без адказу: здаецца, мясцовыя жыхары заўсёды ў добрым настроі. У тайскай мове ёсць слова «сабай», перакласці якое можна па-рознаму, але сутнасць заўсёды зводзіцца да аднаго: што б ні здарылася — усё добра, атрымлівай задавальненне, чаго напружвацца?
Бангкок
Бангкок
Метро BTS Skytrain у Бангкоку
Метро BTS Skytrain у Бангкоку
Аб гэты «сабай-сабай» разбіваецца звыклы камфорт турыстаў, але гэты ж «сабай-сабай» турыстаў і вабіць.
Бывае, дамагчыся ад тайландца вырашэння тваёй праблемы немагчыма: навошта яе вырашаць, калі можна прыкласці да яе, як трыпутнік, філасофію сабай — і закрыць на яе вочы?
«Сабай-сэрвіс» — галоўны антыгерой фарангаўскіх (так мясцовыя называюць еўрапейцаў) чатаў: патрэбнае вам месца можа працаваць пару гадзін на дзень, майстар у прызначаны час можа не прыйсці, паслуга можа быць аказаная так сабе — сабай-сабай, галоўнае, што вы жывыя і свеціць сонца.
Вуліца Бангкока
Кітайскія ліхтарыкі
Але што, калі трошачкі «сабай-сабай» нам усім і трэба? Прывыклі працаваць на знос, прывыклі рабіць усё лепш за ўсіх, прывыклі перажываць праз кожную дробязь, прывыклі нервавацца ад навін і планаваць сваё жыццё на гады наперад. Сабай-сабай, якія б дрэнныя ні былі навіны і як бы ні палохала невядомасць будучыні, сонца ўсё роўна будзе свяціць.
Гатаванне ежы — непатрэбная перашкода на шляху да сабай-сабай
У моманты, калі жыццё пачынае здавацца занадта простым, зразумелым і прадказальным, я іду ў найбліжэйшы прадуктовы магазін. Чыпсы могуць аказацца салодкімі, курыная сасіска — салодкай, таматны сок — салодкім, а печыва — вострым.
Наогул тайландскія прадуктовыя крамы і ў цэлым тайландскі падыход да ежы — падарунак для тых, хто ненавідзіць гатаванне. У найбліжэйшай 7 Eleven не толькі разагрэюць набытую тут жа ежу, але і папросту прыгатуюць што-небудзь проста за прылаўкам — ад простай яечні да рамену з сасіскамі. Галоўнае — не забудзьцеся некалькі разоў паўтарыць «но спайс» і «но шугар» — будзе ўсё адно і спайс, і шугар, але хаця б на кроплю менш, чым магло б быць.
У найбліжэйшай макашніцы (гэта такія перасоўныя ці не вельмі перасоўныя пункты вулічнай ежы) усмешлівая тайландка ўпотай прыгатуе вам… Ну, нешта прыгатуе: адгадаць, што менавіта вы ясце, тут часам складана, але будзе, хутчэй за ўсё, смачна. Проста выбірайце пункт, у якім больш за ўсё людзей, — дакладна не памыліцеся.
Начны рынак на Пхукеце з кітайскім хатпотам
Ежа з начнога маркета ў Пхукеце
Ежа з крэветкамі з японскага рэстарана на Пхукеце
Выбар ежы на вячэрніх маркетах уражвае — і нават палохае. Гэта велізарныя плошчы, шчыльна застаўленыя намётамі з ежай: бяскрыўдныя сушы і сасіскі ў цесце суседнічаюць з кракадзіламі і жукамі, шашлыкі з курыцы смажаць разам з шашлыкамі з невядомых марскіх стварэнняў, а колькасць розных відаў дэсертаў з какоса, здаецца, лічыцца дзясяткамі.
Нарэшце, рэстаранамі ў Старым горадзе занятыя наогул усе дамы, не занятыя крамамі з сувенірамі і травой. Знайсці нешта еўрапейскае можа быць складана (і дорага), а вось выбар азіяцкіх устаноў велізарны: карэйскія барбекюшніцы, кітайскія хатпоты, японскія сушы, тайская локшына — часам губляешся ад неабходнасці выбраць паміж «не ведаю, што гэта» і «не ведаю, што гэта».
Японскія рэстараны на Пхукеце
Японскі рэстаран у Бангкоку
Чайна-таўн у Бангкоку
Харчавацца ў крамах, на дастаўцы, на маркетах і ў рэстаранах у цэлым танней, чым гатаваць ежу самому, тым больш што, па-першае, далёка не ва ўсіх кватэрах наогул ёсць кухні, а па-другое, далёка не ўсе прадукты можна знайсці ў краме. Манга па 1 еўра — калі ласка, нармальныя таматы — ну ўжо не, не гэтым разам.
Ад чагосьці ўцячы нельга
У мясцовых чатах рэдка абмяркоўваюць вайну ці навіны — хутчэй, дзе знайсці майстра пачысціць басейн, куды пайсці падстрыгчыся, дзе купіць грэчку, на якім пляжы сёння мора спакайнейшае і куды лепш ехаць на бордар-ран.
Руская гаворка, калі яе і пачуеш дзе-небудзь у кавярні або на пляжы, хутчэй, будзе звязана з травой, бізнэсам або з якім-небудзь прыемным глупствам. У нізкі сезон тут мала турыстаў, якія нават у адпачынку жывуць навінамі, у асноўным зімой тут можна сустрэць толькі людзей, якія ўжо даўно пераехалі ў Тайланд і даўно перасталі жыць навінамі мацерыка.
Але канчаткова забыцца пра тое, ад чаго я бегла, не даюць партрэты караля і каралевы Тайланда, развешаныя па ўсёй краіне. Праязджаючы міма іх на скутары, я часта лаўлю сябе на думцы: а што мясцовыя думаюць, гледзячы на гэтыя фота? Што, калі б я была цяпер у Беларусі — і на фотаздымках былі б зусім не кароль і каралева?
Партрэты караля і каралевы Тайланда на вуліцах Пхукета
У Крымінальным кодэксе Тайланда ёсць 112-ы артыкул, які прадугледжвае да 15-ці гадоў пазбаўлення волі за абразу манархіі, — яго выкарыстоўваюць і проста для пакарання за іншадумства.
Проста цяпер у Тайландзе спрабуюць выбраць новага прэм'ер-міністра, але справа, здаецца, яшчэ доўга не зрушыцца з мёртвага пункта — праблема ў тым жа самым артыкуле КК. Стары ўрад перашкаджае і выбару новага прэм'ер-міністра, і стварэнню новага ўрада, бо той адкрыта выступае за паслабленне 112-га артыкула.
Апошнія навіны з Бангкока такія: мясцовая паліцыя рыхтуецца да магчымых мітынгаў і пратэстаў.
Чытайце таксама:
Гардэроб спявачкі: паўсядзённыя ўборы і сцэнічныя вобразы, натхнёныя Gucci і Дэвідам Боўі
