Бярэзінская сядзіба. Фота: Wikimedia Commons
Мясцовае ўпраўленне капітальнага будаўніцтва шукае праектную арганізацыю для выканання перадпраекта па рэканструкцыі з рэстаўрацыяй сядзібнага дома графа Патоцкага ў горадзе Беразіно Мінскай вобласці.
Заданнем на праектаванне прадугледжана прыстасаванне будынка пад краязнаўчы музей. Фінансуецца перадпраект са сродкаў мясцовага бюджэту.
Ідэя стварыць музей у былой сядзібе невыпадковая: дагэтуль Бярэзінскі раён застаецца, напэўна, адзіным у Беларусі, дзе няма ўласнага краязнаўчага музея. Праўда, калекцыю збіраюць ужо даўно, сёння ў зборы будучага музея ўжо звыш 4000 прадметаў.
Сама сядзіба сёння з'яўляецца гісторыка-культурнай каштоўнасцю рэспубліканскага значэння, пад праект атрыманы адмысловы дазвол Міністэрства культуры.
Апошнія гады мясцовыя ўлады некалькі разоў спрабавалі прадаць помнік, але безвынікова. Відаць, вырашана было пачаць аднаўляць яго ўласнымі сіламі.
Ганна Патоцкая. Партрэт пэндзля Ёзэфа Марыі Грасі. Фота: Wikimedia Commons
Нягледзячы на тое, што палац шмат у якіх крыніцах фігуруе як «сядзібны дом Патоцкага», да яго з'яўлення датычная жанчына.
Ганна Тышкевіч нарадзілася ў сям'і графа Людвіга Тышкевіча, апошняга прадстаўніка галіны роду з прыдомкам Скумін, і Канстанцыі з Панятоўскіх, пляменніцы апошняга манарха Рэчы Паспалітай. Маёнтак у Бярэзіне атрымала ў якасці пасагу ад бацькоў, калі выйшла за графа Аляксандра Патоцкага. У 1821 годзе пара разышлася і Ганна другі раз выйшла замуж за Станіслава Дуніна-Вансовіча.
Сядзіба над Бярэзінай у пачатку XX стагоддзя. Фота: Wikimedia Commons
Ганна пабудавала сядзібны дом над Бярэзінай у стылі позняга класіцызму недзе каля 1858 года, праз некалькі дзесяцігоддзяў пасля разводу з графам Патоцкім. Праз тое, што сядзіба будавалася як летняя, на думку польскага даследчыка Рамана Афтаназы, яна не вызначалася вытанчанымі архітэктурнымі формамі.
Ганна Патоцкая скончыла жыццё ў Парыжы, пакінуўшы пасля сябе цікавыя мемуары пра французскі і расійскі імператарскія двары. Пасля яе сядзібай валодалі яе нашчадкі ад першага шлюбу.
Задні фасад сядзібы. Фота: Wikimedia Commons
Пасля 1917 года канфіскаваны будынак сталі выкарыстоўваць спачатку як школу, затым як склад. З-за легенды аб закапаным на тэрыторыі сядзібы скарбе будынак і прылеглая тэрыторыя нямала нацярпеліся ад паляўнічых за скарбамі.
У 1993 годзе ў Беразіне адроджаная каталіцкая супольнасць мела намер ператварыць закінутую сядзібу на касцёл, але праз пару тыдняў пасля таго, як гэта просьба была агучана ў райвыканкаме, яна раптам згарэла.
Руіны былой сядзібы. Фота: Wikimedia Commons
Паводле слоў мясцовых жыхароў, адзін з нашчадкаў уласнікаў Анджэй Патоцкі ў 2002 годзе хацеў набыць сядзібу, нават прыляцеў у Беларусь з Аўстраліі. Але ў выніку мясцовыя ўлады адмовіліся яму яе прадаць.
Ізноў актыўна спрабаваць прадаць сядзібу на аўкцыёне пачалі ў пачатку 2020-х гадоў. Жадаючы былі, але яны баяліся складанасцей, звязаных са статусам гісторыка-культурнай каштоўнасці.
Унутры сядзібы. Фота: Wikimedia Commons
У 2022 годзе яе выставілі на аўкцыён з першапачатковай цаной 28 400 рублёў, але ахвотных не знайшлося. Чарговы аўкцыён адбыўся летась, але не дапамагла нават зніжка ў 80%.
Цяпер былая рэзідэнцыя Патоцкіх мае вельмі кепскі выгляд: вокны забітыя, скрозь сцены прабіваюцца расліны, а доўгая каменная лесвіца, што вядзе да ракі, разбураная.
«Наша Нiва» — крыніца якаснай інфармацыі і бастыён беларушчыны
ПАДТРЫМАЦЬ «НН»Чытайце таксама:
Пад Мінскам прадаюць палац за мільён даляраў. У ім 30 пакояў
У Віцебскай вобласці за адну базавую прадаюць сядзібу, звязаную з беларускім рухам
У Лошыцкай сядзібе разабралі будынкі бровара, хоць абяцалі не чапаць
