— Адправіцца на зімоўку я вырашыў па простай прычыне: я ненавіджу зіму. Мінулую правёў у Вільні. Там яна адчувалася нават больш суровай, чым у Беларусі, — расказвае Лёша. — Аказалася, што ў Літве вышэйшая вільготнасць і менш сонечна. У такіх умовах холад успрымаецца нашмат горш.
Далей Еўропы адлятаць не хацелася, таму выбіраў, дзе ў ЕС будзе цяплей за ўсё зімой. Па выніку спыніўся на чатырох лакацыях. Дзве кватэры арандаваў у Грэцыі: у Афінах і на востраве Кефалінія. Дзве астатнія — у Партугаліі: у паўднёвым горадзе Портыман і на Азорскіх астравах.
У вандроўку я паехаў не адзін, а са сваім хлопцам. Жыллё мы здымалі праз Airbnb. Зручна, што сэрвіс дае зніжку на апартаменты, калі здымаць іх на месяц ці даўжэй.
Першая лакацыя — Афіны: «Калі перамяшчаешся па горадзе на грамадскім транспарце, спадзяешся толькі на поспех: аўтобус можа спазніцца на дзве гадзіны, а потым зусім змяніць маршрут»
— Афіны становяцца выдатным горадам, калі ты адтуль з’язджаеш. Жыць там дастаткова складана.
Спачатку ў мяне была эйфарыя: я вырваўся ў цеплыню (у канцы лістапада было каля 20 градусаў, нават можна было купацца), вакол было шмат цікавага і зусім не падобнага на Літву і Беларусь. Затым стаў надакучваць паўднёвы менталітэт, калі мясцовыя ставяцца да ўсяго з лёгкім адценнем наплявальніцтва.
Першае, што я заўважыў, калі зняў ружовыя акуляры, — смецце і хаос вакол. Літаральна ўсюды на дарогах — сабачае гаўно.
Акрамя таго, тут шалёны рух і на праезнай частцы: правіл дарожнага руху як быццам у Афінах не існуе. Мясцовыя паркуюцца як хочуць. Ездзяць прыкладна гэтак жа: звычайная гісторыя, калі хтосьці вырашыць пракаціцца на машыне па тратуары. На пешаходаў там напляваць. Спачатку ставішся да такога рэжыму з цікавасцю, а потым стамляешся ад пастаяннай напругі.
За месяц жыцця ў Афінах я ні разу не наважыўся на шпацыр са слухаўкамі. Па-першае, было страшна, што я не заўважу надыходзячае аўта і мяне саб’юць. Па-другое, у горадзе ёсць раёны, у якіх знаходзіцца зусім небяспечна. Выглядаюць яны як тыповыя гета: вялізныя баракі і людзі падазронай знешнасці. Там нават лішні раз не хацелася даставаць тэлефон, а такіх лакацый у Афінах даволі шмат.
Раздражняла праца грамадскага транспарту. Напрыклад, некалькі разоў я прыходзіў на прыпынак за 40 хвілін да адпраўлення, а аўтобус у гэты час з’язджаў. Быў выпадак, калі я чакаў патрэбны мне транспарт дзве гадзіны.
У Афінах зручна перамяшчацца на метро. Цягнікі няхай і прыбываюць усяго раз на 10 хвілін, але прыязджаюць заўсёды. Праблема ў тым, што на іх можна дабрацца не ва ўсе часткі горада. Сістэма зроблена так, што ў пэўны раён часцей за ўсё ходзіць толькі адзін від транспарту. Таму, калі трэба дабрацца кудысьці на аўтобусе ці трамваі (яны на маёй памяці ламаліся разоў з пяць), лепш на ўсялякі выпадак закладаць на дарогу пару лішніх гадзін.
Прадукты: «Танней і зручней сілкавацца ў сэрвісах дастаўкі, чым гатаваць ежу самастойна»
Прадукты ў крамах каштуюць дорага. Напрыклад, філе курыцы 300 грам каштуе каля 9 еўра. Таму замест яго мы пачалі купляць фрыкадэлькі: яны каштавалі танней за ўсё.
Наколькі я зразумеў, грэкі ў плане ежы даволі традыцыяналісты. У супермаркетах можна знайсці ўсё, што расце ў Грэцыі. Там шмат сыру і іншых малочных прадуктаў, алівак. Затое імпартныя тавары знайсці часам бывае вельмі складана, і каштуюць яны прыстойна. Неяк шукаў у некалькіх месцах авакада, знайшоў толькі ў адным супермаркеце па 12 еўра за кілаграм.
Ратавала славянская крама «Бярозка». Хадзіў часцей за ўсё толькі ў яе. Вядома, там была вялікая нацэнка, але хаця б былі зразумелыя прадукты.
Акрамя таго, у Афінах добра працуюць сэрвісы дастаўкі ежы. Вялікія боўлы каштавалі каля 3 еўра. Цікава, што ў інгрэдыентах там было ўсё, што складана купіць у краме: авакада, інжыр, рэдкія віды круп. За гірас і суўлакі — тыповы грэцкі фастфуд — трэба было заплаціць таксама 3-4 еўра.
Здзівіла, што ў сэрвісах дастаўкі можна замовіць гатовы алкагольны кактэйль. На бутэлькі з віном часта былі акцыі 1+1. Так што я часцей піў, а не еў.
Другая лакацыя — востраў Кефалінія: «Славянскай крамы не было, таму даводзілася перабівацца мясцовымі булкамі»
— З Афін я ляцеў з пачуццём палёгкі. Было прыемна змяніць шумны мегаполіс на ціхі і ўтульны востраў. Спыніліся мы там у невялікім горадзе ля мора Аргасталіён. Калі ехалі з аэрапорта, мы з хлопцам зразумелі, што і тут не будзе так гладка, як хацелася б.
Аўтобусы не хадзілі, і дабірацца да горада трэба было на мясцовым таксі. Па дарозе кіроўца расказаў, што грамадскі транспарт спыняе сваю працу на паўгода ў халодны перыяд. Закрытыя і розныя ўстановы: кавярні, клубы, кінатэатр, крамы з сувенірамі і адзеннем. Адкрытымі заставаліся ўсяго некалькі пунктаў з прадуктамі, адна піцэрыя і булачная.
З прадуктамі было прыкладна гэтак жа бедна, як і ў Афінах. Аднак на востраве славянскай крамы з сэрвісамі дастаўкі не было, таму даводзілася харчавацца тым, што было. Звычайна перабіваліся рысам з гароднінай ды пастай з сырам.
Нягледзячы на бедны рацыён, кожны раз у краме мы аддавалі каля 50 еўра за стандартны набор з яек, круп, лакальнай гародніны і якога-небудзь сыру. Усё таму, што прадукты там праўда дарагія.
На востраў мы трапілі ў перыяд навагодніх свят. З крамамі ў гэты час стала яшчэ горш: нават харчовыя былі закрытыя па 4-5 дзён. Спачатку яны не працавалі з-за каталіцкіх Каляд. Затым яны адкрываліся на некалькі дзён, а потым зноў пераставалі працаваць амаль на тыдзень з-за Новага года. Потым былі праваслаўныя Каляды і Стары Новы год — на іх практычна ўсе ўстановы ў горадзе, за выключэннем булачных, таксама застывалі.
З-за такога рэжыму працы даводзілася закупляцца прадуктамі адразу на доўгі перыяд, але ўсё пралічыць было немагчыма. Калі ежа дома заканчвалася, мы харчаваліся выпечкай у булачнай ля аўтавакзала.
Сам па сабе Аргасталіён страшэнна прыгожы і прыемны: цудоўная набярэжная, дагледжаныя дамы ў італьянскім стылі, цёплае надвор’е і шмат сцежак для хайка вакол горада. У сезон там відавочна шмат забаў на любы бюджэт і густ. Мы ж па большай частцы праводзілі будні за працай дома, а ў вольны час хадзілі купацца і вывучаць ваколіцы пешшу.
З мясцовымі мы асабліва не знаёміліся. Адзіная камунікацыя адбылася з беларускай, якая працуе прадаўшчыцай у мясцовай краме. Я некалькі тыдняў прыглядаўся да яе і гадаў, ці не славянка яна. Ад грэкаў яе адрозніваў крыху сумны погляд, які я шмат разоў бачыў у беларусаў і ні разу — у мясцовых. Увогуле было цікава даведацца, адкуль яна.
Загаварыць з жанчынай я вырашыўся толькі за некалькі дзён да адлёту. Аказалася, што яна з Беларусі, а на востраў пераехала, калі выйшла замуж за грэка. Расказала, што ёй за некалькі гадоў жыцця на востраве злёгку надакучылі мясцовыя зімы і яна не супраць была б з’ехаць кудысьці далей. Потым яшчэ паскардзіліся адзін аднаму на мясцовы графік працы. На тым і развіталіся.
Лакацыя трэцяя — партугальскі горад Партыман: «Сонца, выдатныя пляжы»
— Ужо ў лютым мы дабраліся да Партымана — курортнага горада на поўдні Партугаліі. Ён славіцца сваімі доўгімі пясчанымі пляжамі, і акрамя іх, па праўдзе сказаць, там асабліва глядзець няма чаго.
Але мяне ўсё задавальняла. Звычайна свой дзень я выбудоўваў так, каб раніцай працаваць, днём сыходзіць на пляж, а затым увечары дарабляць працу. Такі расклад не надакучваў.
З прадуктамі і крамамі таксама ўсё было ў парадку. У горадзе шмат супермаркетаў з вялікім выбарам ежы на любы густ і кашалёк. Пасля Грэцыі такое здавалася раем.
А вось з кавярнямі было больш складана. Гэты рэгіён чамусьці моцна спадабаўся англічанам. Турыстаў з Вялікабрытаніі нават не ў сезон было вельмі шмат, таму ўстановы падладзіліся пад іх. У меню нават цэны ў некаторых месцах пазначаныя адразу ў дзвюх валютах: еўра і фунтах. З-за гэтага стравы там каштуюць дорага. Напрыклад, за талерку звычайнай пасты спакойна можна было аддаць больш за 15 еўра. Для англічан гэта нармальна, для нас — занадта шмат.
Апошняе месца зімоўкі — Азорскія астравы: «Бясконцыя ўздымы ў гару і дзівосная прырода»
— Азорскія астравы сталі самым дарагім месцам нашай зімоўкі. За арэнду хаты ў вёсцы мы аддалі каля 1100 еўра. Па словах яе гаспадыні, у летні перыяд цана за месяц падымаецца да 2000 еўра.
На Азорскія астравы я б раіў прыязджаць тым, у каго ёсць правы кіроўцы. Перасоўвацца па востраве без машыны досыць складана. Не ў сезон аўтобусы ходзяць па ўсім узбярэжжы, але ўсяго два разы на дзень. Каб дабрацца да прадуктовых крам з нашай вёскі, нам даводзілася або падладжвацца пад такі графік, або ісці да суседняга горада пешкі па гарах.
Дабрацца да некаторых пунктаў без аўто практычна нерэальна. Нам з хлопцам пашанцавала: неяк гаспадыня нашага дома ўбачыла, што мы чакаем транспарт на аўтобусным прыпынку і прапанавала перыядычна падвозіць нас за прадуктамі ці да галоўных турыстычных лакацый.
Прагулкі па востраве — асобны від мазахізму. Азоры — гэта сетка вялікіх вулканічных скал, плоскіх ландшафтаў тут практычна няма. Таму, куды б ты ні пайшоў, хутчэй за ўсё, ты заўсёды будзеш падымацца ўгару. Першы час пастаянны хайк нават падабаецца, а потым ногі адмаўляюць. Атрымліваць асалоду ад краявідаў становіцца зацяжка, калі ты думаеш толькі пра боль у лытках.
Цэны на ежу прыкладна грэчаскія: даражэйшыя, чым у кантынентальнай Партугаліі. За кожны паход у краму мы звычайна аддаём каля 120—180 еўра. Купляем ежу мы на 4-5 дзён. Выбар таксама бедны, але мы ўжо прывыклі да гэтага. Перабіваемся рознымі відамі пасты і снэкамі.
Аднак мясцовая прырода вартая і збітых ног, і беднага рацыёну. Вакол дагістарычная прыгажосць: акіян, а побач хвоі і елкі. Калі праехаць углыб, то можна ўбачыць кратары вулканаў з азёрамі ўнутры. Выглядае дзіўна.
Надвор’е таксама цікавае. У розных частках вострава яно мяняецца да непазнавальнасці. Неяк я вырашыў пагуляць і пайшоў на чатыры гадзіны. Мой хлопец у гэты час быў дома і потым расказваў, што ў іх увесь гэты час была залева. А там, дзе хадзіў я, было сонечна і нават аблокаў на небе не было.
З-за такіх кантрастаў адсочваць надвор’е па Google немагчыма. Таму мясцовыя паставілі па ўсім востраве камеры, праз якія па спецыяльным дадатку можна паглядзець, што цяпер адбываецца на іншай частцы Азораў.
Пра высновы і планы: «Наступнай зімой паўтараць падобнае не хочацца»
— Я ні разу не пашкадаваў пра нашу зімоўку. Хаця, прызнаюся, за чатыры месяцы я парадкам стаміўся ад пастаянных перамяшчэнняў. Хочацца ўжо вярнуцца ў Вільню і злёгку зазямліцца. Мару яшчэ абставіць сваю новую кватэру так, як мне падабаецца. У арэндным жыллі ўсё ж не хапае душы.
Яшчэ стаміўся ад сваёй вопраткі. Увесь гэты час мы падарожнічаем усяго з двума заплечнікамі, куды шмат усяго не ўлазіць. Новыя рэчы таксама няма асаблівага сэнсу купляць: каб забраць іх потым дадому, трэба будзе выкінуць нешта са старога. Вось і ходзім у адным і тым жа.
У наступным годзе такую зімоўку паўтараць не хочацца. Магчыма, мы збяромся на паўтара месяца ў снежні ці лютым у Аргенціну ці іншую краіну ў Лацінскай Амерыцы, аднак пакуль мы толькі думаем пра гэта.
Чытайце таксама:
